Belgen over het ondernemersleven in de VS: ‘Amerikanen kunnen zich veel beter verkopen dan wij’

De Verenigde Staten zijn een ondernemersland, maar daarom nog geen ondernemersparadijs, zeker niet voor de bescheiden Belgen. Er zijn veel kansen, maar zonder knokken lukt het nooit. Intussen blijft de kiescampagne veraf. “Donald Trump of Kamala Harris? Over politiek wordt hier weinig gesproken.”

Redenen voor ondernemers om naar de Verenigde Staten te trekken zijn er genoeg. Er is kapitaal, talent en branie. En er is veel meer groei dan in Europa. Volgens voorspellingen stevenen de VS dit jaar af op een economische groei van 2,5 procent. In de eurozone is dat 0,8 procent, zowat drie keer minder. Vorig jaar was de kloof nog breder: 2,9 tegen 0,4 procent.

Ook zakendoen gaat vlotter in de VS. In de rangschikking Ease of Doing Business van de Wereldbank, die 190 landen opsomt volgens regeldruk voor ondernemers, halen de VS de zesde plaats in 2020, gebaseerd op data van het pre-coronajaar 2019. Het enige Europese land dat beter doet dan de VS, is Denemarken, op plaats vier. De Europese Unie als geheel komt niet verder dan de 39ste plaats. België staat op de 46ste plaats.

De markt

Een ander verschil met Europa is de weidsheid van de Amerikaanse markt. De VS tellen weliswaar minder inwoners dan de EU (335 miljoen tegenover 449 miljoen), maar de EU-bevolking zit verdeeld over een lappendeken van 27 lidstaten, met telkens andere regels. Niemand voelt dat beter dan Wim Van Hecke, de CEO van het Leuvense Icometrix, dat hersenscans van patiënten analyseert met artificiële intelligentie (AI). De Amerikaanse ziekteverzekeraars beslisten begin dit jaar de Icometrix-technologie terug te betalen. Meteen zwaaide de deur naar de Amerikaanse markt open.

Niet dat het in de VS vanzelf is gegaan voor Icometrix. Eerst was de toelating nodig van de gezondheidswaakhond Food and Drug Administration, en daarna een positief advies van de artsenvereniging American Medical Assocation. Pas dan beslisten de Centers for Medicare & Medicaid Services – de ziekteverzekering van de 65-plussers en minder begoede gezinnen – om de Icometrix-technologie terug te betalen, gevolgd door de privéziekteverzekeraars.

Ook in de VS is er dus best wel administratieve rompslomp, besluit Van Hecke. “Maar zodra je daar doorheen bent, kun je onbelemmerd verkopen, van Montana in het noorden tot Florida in het zuiden. Wil je als bedrijf in de gezondheidszorg snel groeien, ga dan naar de VS.” Dat hebben start-ups als Sunrise en Bloomlife goed begrepen. Zij brachten hun technologie eerst in de VS op de markt.

Het protectionisme

Voor sommige bedrijven zit de Amerikaanse deur op slot. Christopher Iwens van de waterbouw- en milieugroep DEME kan het weten. Iwens leidt het DEME-segment dat bagger-, landwinnings- en waterinfrastructuurwerken uitvoert. Hoewel DEME een wereldspeler is, kan het geen baggerwerken uitvoeren in de VS. Dat ligt aan de Jones Act, een Amerikaanse wet goedgekeurd in 1920.

“Ik bespaar u de details”, zegt Iwens. “Het komt erop neer dat een schip dat baggerspecie vervoert in de VS, ook in de VS gebouwd én in Amerikaanse handen moet zijn. De DEME-vloot telt honderd verschillende schepen. Je kunt moeilijk verwachten dat DEME, om aan de Jones Act te voldoen, een aparte vloot in de VS laat bouwen, en die dan nog eens onder Amerikaanse controle brengt.”

Het gevolg laat zich raden. “De Amerikaanse baggeraars werken met archaïsche schepen. De DEME-schepen zijn geavanceerde, drijvende fabrieken boordevol elektronische snufjes, want alleen dankzij hyperefficiënte technologie kunnen wij optornen tegen de bikkelharde concurrentie op de wereldmarkt.” Laat het protectionisme de Amerikaanse baggeraars toe hogere prijzen aan te rekenen? Iwens: “Ik ken de prijzen van de Amerikaanse collega’s niet, want we komen ze nooit tegen als concurrent bij internationale aanbestedingen. Dat zegt al genoeg.”

DEME is ook een wereldspeler in de bouw van windturbineparken op zee. “Wij mogen windturbineparken bouwen in Amerikaanse wateren, en dat doen we ook”, zegt Iwens. “Maar ook hier speelt de Jones Act ons parten. Een installatieschip dat ook materiaal vervoert, moet vanuit een buitenlandse haven naar het windturbineproject varen, bijvoorbeeld het Canadese Halifax. We voeren ook materiaal aan vanuit Amerikaanse havens, maar dat moet gebeuren in schepen met Amerikaanse eigenaars. Dat maakt de logistieke keten uiteraard complexer, en dus ook duurder.”

De subsidies

In het kader van de Inflation Reduction Act krijgen groene investeringen in de VS forse steun van de Amerikaanse overheid. Zo ook een investering door het Belgische Syensqo, de producent van gespecialiseerde chemicaliën die vorig jaar afsplitste van de chemiegroep Solvay. Syensqo krijgt 178 miljoen dollar voor de bouw van een nieuwe fabriek in Georgia, die PVDF zal produceren, dat gebruikt wordt in batterijen van elektrische auto’s.

Is dat een voorbeeld van hoe de Amerikaanse vetpotten investeringen uit Europa weglokken? Hervé Tiberghien, chief operations officer van Syensqo, zet de puntjes op de i: “We laten investeringsbeslissingen nooit afhangen van subsidies. De nieuwe fabriek in Georgia zal meer dan een miljard dollar kosten. Om zo’n bedrag uit te geven, moet je veel meer redenen hebben dan alleen subsidies. We investeren vooral in de VS, omdat het onze voornaamste markt is, en omdat de Amerikaanse economie al jaren sneller groeit dan de Europese en de Chinese. We hebben 34 productievestigingen in de VS.”

Tiberghien ontkent niet dat het voor Syensqo gemakkelijker werken is in de VS. “De Amerikaanse regelgeving is even uitgebreid als de Europese, maar minder complex, ook al omdat er geen 27 landen telkens weer een vergelijk moeten vinden. Bovendien is de Amerikaanse markt beter beschermd tegen Chinese dumping en zijn de energiekosten er veel lager dan in Europa. Dat laatste betekent niet dat we productie overhevelen van Europa naar de VS. Om onze ecologische voetafdruk te beperken, transporteren we zo weinig mogelijk producten van het ene continent naar het andere.”

Het groene beleid van president Joe Biden komt Syensqo goed uit. Het bedrijf ontwikkelt nogal wat materialen voor gebruik in de groene economie. Als Donald Trump herverkozen wordt en het beleid weer overschakelt op een fossiele economie, wordt dat dan geen streep door de rekening van Syensqo? “Wie het ook wordt, we blijven aan de goede kant van de geschiedenis staan”, zegt Tiberghien. “Wij investeren voor een duurtijd van enkele tientallen jaren. Wij kunnen ons investeringsbeleid onmogelijk laten afhangen van wisselende presidenten. Onderschat ook niet hoezeer het groene bewustzijn wortel geschoten heeft in de Amerikaanse samenleving. Ik heb in de VS gewoond van 2014 tot 2019. Afvalsortering bestond daar toen niet, nu wél. Die groene evolutie krijgt een nieuwe president niet meer gekeerd.”

Het startpunt

“Zo veel mogelijk doen met zo weinig mogelijk geld. Dat is dé truc van de start-up in de VS, althans hier in New York, waar alles verschrikkelijk duur is”, zegt Maxime De Scheemaeker van JuuNoo, de West-Vlaamse producent van demonteerbare kantoorwanden. In de VS gebruikt JuuNoo de kantoorwanden om vergaderruimtes in te richten, zogenoemde meeting booths. “Die booths plaatsen we in open kantoorlandschappen, zodat werknemers ongestoord kunnen vergaderen”, zegt De Scheemaeker. “In New York verkopen we ze aan aanbieders van coworkingruimtes, zoals Industrious. JuuNoo huurt zelf een klein kantoortje bij Industrious. Een dure showroom hoeven dus we niet te betalen, want onze producten staan gewoon te bezichtigen in de coworkingruimte.”

Intussen heeft JuuNoo vier Amerikaanse medewerkers. Het was niet moeilijk ze te vinden. “Als we een vacature openen, krijgen we binnen drie dagen een honderdtal reacties”, zegt De Scheemaeker. “Aanwervingen zijn een stevige investering. Voor een goede verkoper in de New Yorkse vastgoedsector betaal je al vlug 100.000 à 150.000 dollar per jaar. Maar dankzij het Amerikaanse team is onze omzet verviervoudigd.”
De opzegperiode bij ontslag is heel kort in de VS. “Twee weken, ook al heb je twintig jaar voor het bedrijf gewerkt”, zegt De Scheemaeker. “Dat heeft ook een goede kant. De werknemer kan snel terecht bij een nieuw bedrijf. Daardoor kan ook een ondernemer snel reageren. Deze zomer kreeg JuuNoo opeens een groot project te pakken, en moesten we snel een extra projectmanager aanwerven. Dat is gelukt in een maand. In België heb je zes maanden nodig.”

Voor TechWolf is het Amerikaanse avontuur nog vers. Het Gentse groeibedrijf, dat vaardigheden van werknemers in kaart brengt met behulp van AI, streek pas in september neer in New York, ook al in een coworkingruimte. “Dat valt gemakkelijk te regelen vanuit België”, zegt Amaury Hellebuyck, die deel uitmaakt van het TechWolf-team in New York. “Een eigen kantoor huren vraagt veel meer papperasserij.”
TechWolf had al vijf Amerikaanse klanten. Er bleek marktpotentieel, en daarom besliste het ook fysiek over te stappen naar de VS. “Ons klantenbestand bestaat uit zeer grote bedrijven, waarvan de meeste met hoofdkantoor in New York. We kunnen hier ons kantoor uitlopen en in dezelfde straat vijf tot tien mogelijke klanten bezoeken. Amerikaanse bedrijven zijn ook heel trots op hun land. De investering in een VS-team schenkt ons veel meer geloofwaardigheid. Anders ben je toch maar het zoveelste softwarebedrijf uit Europa. Software verkopen aan de Amerikaanse Fortune 500-bedrijven is een stiel apart. In New York zijn dat soort verkopers gemakkelijker te vinden.”