Belg Pascal Van Hentenryck leidt prestigieus Amerikaans AI-onderzoekscentrum: ‘Dit is een magisch moment’

Sinds de doorbraak van taalmodellen als ChatGPT zit innovatie op basis van artificiële intelligentie (AI) in een stroomversnelling. Wat kun je er als bedrijf mee? Hoe pak je het aan? Pascal Van Hentenryck is een specialist ter zake. De Belgische AI-professor leidt in Atlanta één van de elf AI-onderzoeksinstituten die de Amerikaanse economie moeten transformeren. Trends sprak hem in Atlanta.

“Ik ben een echt zinneke“, zegt Pascal Van Hentenryck in Atlanta, waar hij in december gastspreker was voor de Future of Digital-handelsmissie van de sectorfederatie Agoria. De Belgische Amerikaan is geboren in Brussel, met een Waalse moeder en een Leuvense vader. Na zijn ingenieursdiploma computerwetenschappen aan de universiteit van Namen en een doctoraat in Duitsland, trok hij aan het einde van de jaren tachtig naar de Verenigde Staten. Daar bouwde hij een internationale academische carrière uit.

Betrouwbaarheid

“We beleven spannende tijden”, zegt Pascal Van Hentenryck. “Ik werk al heel lang in het AI-domein en af en toe heb je momenten waarop er iets magisch gebeurt. Toen ik begon, was dat zo omdat machine learning (onderdeel van AI, nvdr) opkwam. Nu heb je zo’n magisch moment op een heel andere manier. De beschikbaarheid van de rekenkracht van computers, van het internet en van AI-technologie komen samen. De convergentie van die drie zaken maakt dat we weer een uniek moment beleven.”

De professor is zich uiteraard bewust van de gevaren van AI, maar ziet vooral de kansen: “De meeste klanten en de partners van het instituut willen geen autonome AI maken, ze willen vooral dat AI de vaardigheden van mensen versterkt.

“Je moet je natuurlijk beschermen tegen de slechte dingen die kunnen gebeuren. Daar houden we dus al van bij het ontwerp rekening mee. We weten op voorhand wat we willen maken en welke betrouwbaarheid we willen. Die moet al in het design van de software zitten. Elk AI-project zou dat op die manier moeten aanpakken, maar niet iedereen doet dat.”

Elf onderzoeksinstituten

Om de Amerikaanse industrie en samenleving klaar te stomen voor de snel evoluerende AI-technologie, investeerde de National Science Foundation (NSF) 220 miljoen dollar in elf onderzoeksinstituten verspreid over de VS. Naast overheidsinstituten en universiteiten zijn ook Google, Amazon, Intel en Accenture partners in het programma.

Daarmee hebben de Verenigde Staten twee jaar voorsprong op de Europese Unie. Die kondigde in juni aan dat ze een vergelijkbaar bedrag – 220 miljoen euro – investeert in AI-onderzoek. Net als in de VS gebeurt dat door universiteiten, overheden en industrie samen te brengen in onderzoeksprojecten rond afgebakende thema’s.

Na twintig jaar aan de Brown University in Rhode Island, trok Pascal Van Hentenryck in 2012 enkele jaren naar het Australische Brisbane om daarna terug te keren naar de VS voor een positie aan de Universiteit van Michigan. In 2019 zakte hij van de noordelijke staat Michigan af naar de zuidelijke staat Georgia. Daar bevindt zich de wereldvermaarde onderzoeksuniversiteit Georgia Institute of Technology –  ‘Georgia Tech’ in de volksmond. Drie van de elf Amerikaanse AI-instituten zijn verbonden aan die onderzoeksuniversiteit.

Elk van de instituten heeft een andere inhoudelijke focus. Pascal Van Hentenryck is directeur van het instituut met een ingenieursfocus, NSF (Electrical and Computer Engineering). De professor leidt er een team van 30 onderzoekers en 50 studenten, dat nog in volle groei is.

Aanpak

Hoe beheer je het risico voor elektriciteitsnetwerken op basis van hernieuwbare energie als je weet dat de wind plots kan wegvallen? Als de klanten van een halfgeleiderproducent hun vraag licht veranderen, wat wijzigt er dan in de productieketen? Als we met e-commerce beginnen, hoe regelen we dan de levering? Het onderzoek dat het AI-instituut van Van Hentenryck doet, vertrekt vanuit vragen van bedrijven. De studenten van het instituut kunnen de helft van hun tijd spenderen op de bedrijfsvloer.

Stel dat een kmo met een hardwareproduct wil kijken hoe die AI kan gebruiken. Hoe pak je dat aan? “Dan kun je een pijplijn bouwen”, legt Pascal Van Hentenryck uit. “Als je hardware hebt, dan heb je ook een laag met data. Het komt erop aan die data te begrijpen. Dat kun je doen door ze te analyseren. Kom je dingen op het spoor? Herken je bepaalde patronen? Zie je anomalieën? Zodra je die gevonden hebt, kun je voorspellingen doen.”

Om die voorspellingen draait het allemaal, want die kun je gebruiken om betere beslissingen te nemen. “AI geeft mensen als het ware een dashboard waarop ze heel snel zien wat de impact is van hun beslissingen”, besluit Pascal Van Hentenryck. “Zo kun je software bouwen op je toestellen en de data omzetten in nieuwe op AI gebaseerde producten voor je klanten. Ik denk dat er op dit moment ongelofelijke kans zijn. Dit domein zal de komende jaren tot bloei komen.”