Bedrijfswagen onder vuur: Is er wel een alternatief?

In een tijdperk waarin de bedrijfswagen met alle zonden van Israël beladen wordt, probeert de autosector het debat te objectiveren met een studie over de toekomst van de firmawagen. De fleetmanagers zien een pak uitdagingen op zich afkomen, zoals de ontdieseling van het wagenpark, de wispelturige fiscaliteit en de moeizame introductie van het mobiliteitsbudget.

Een ideetje over de bedrijfswagen in de media uittesten, het werkt altijd. Reacties stromen binnen, de emoties laaien hoog op.

Een serieuze maatregel uitwerken, zoals de introductie van een mobiliteitsbudget, dat een deel van de bedrijfswagenrijders kan stimuleren meer verplaatsingen te doen met de fiets of het openbaar vervoer, dat is andere koek.

Miel Horsten, de voorzitter van Renta, de Belgische federatie van de voertuigenverhuurders, heeft het gehad met de aankondigingspolitiek rond bedrijfswagens en mobiliteit. Hoe de regering-Michel de zogenaamde mobiliteitsvergoeding (cash for cars) op de rails zet en koud en warm blaast over de fiscale aftrek van stekkerhybrides zijn exemplarisch, volgens Horsten.

Volgens de sector heeft het debat behoefte aan minder kreten en meer expertise. “Laat ons niet stigmatiseren. Of het nu een hybride, een diesel of een volledig elektrische auto is, we moeten de emoties uit het debat halen”, klinkt het bij Renta.

De belangrijkste drie federaties uit de automobielsector, Febiac (de constructeurs), Renta (de verhuurders) en Traxio (de autohandel), bestelden een onderzoek om het bedrijfswagendebat meer te objectiveren.

“Dit onderzoek is belangrijk om na te gaan wat er echt leeft bij de gebruikers van bedrijfswagens en bij de fleetmanagers”, zegt Miel Horsten. Voor de eerste editie van het Belgian Company Cars Report ondervroeg het onderzoeksbureau Indiville 263 fleetmanagers en 480 bestuurders van een firmawagen over de te verwachten trends in wagenparkbeheer en mobiliteit de komende zes tot twaalf maanden.

Wanneer de wagenparkbeheerders gevraagd wordt naar de voornaamste uitdagingen op korte en middellange termijn, springen de volgende thema’s eruit: de omschakeling van diesel naar hybride en benzinemotoren, de veranderingen in de fiscaliteit, de introductie van het mobiliteitsbudget, de plannen van de regering om de bedrijfswagen in te ruilen voor extra nettoloon en de mogelijke invoering van een kilometerheffing voor personenwagens.

De dominante diesel

In de eerste helft van 2017 schreven de vijftig Renta-leden samen 24 procent van alle nieuw verkochte wagens in België in en de helft van de verkopen in de professionele markt.

“Tot eind september 2017 noteerden onze leden 6 procent meer nieuwe bestellingen dan in dezelfde periode van 2016 en dat was al een recordjaar met bijna 130.000 nieuwe bestellingen”, zegt Frank Van Gool, de directeur van Renta.

“Daar waren een 7000-tal voertuigen voor leasing aan particulieren bij.” Van Gool ziet dat het marktaandeel van de diesels in de leasingvloten daalt.

“De particulier in Vlaanderen is de jongste maanden massaal naar benzine overgestapt. 69 procent van hen kiest nu voor benzine, 28 procent voor diesel en de rest voor alternatieven. Voor leasingwagens is dat 21 procent benzine en nog steeds 76 procent diesel, komende van 83 procent in 2016. “

Als de dieselprijs binnenkort op hetzelfde niveau als de benzineprijs komt, verwacht Frank Van Gool dat het dieselaandeel ook bij de leasemaatschappijen voort zal afnemen.

Die tendens zien we ook in de resultaten van de enquête. Vandaag rijdt nog wel 76 procent van de bedrijfswagenbestuurders met een diesel, na 2020 zou nog slechts 37 procent van de bestuurders voor een dieselmotor kiezen.

30 procent zou opteren voor een hybride wagen, 17 procent voor een benzine, 11 procent voor een volledig elektrische aandrijving en 5 procent voor cng. De vlootbeheerders kijken al wat verder vooruit en verwachten dat het aandeel van de dieselmotor in de wagenparken tegen 2028 zal dalen tot 19 procent.

In een eerste fase verwachten ze dat het marktaandeel van de benzinemotor tegen 2023 stijgt naar 20 procent om tegen 2028 weer te zakken tot 14 procent. De toekomst is elektrisch volgens de fleetmanagers.

Ze verwachten in 2028 een marktaandeel van 32 procent voor de elektrische voertuigen, de hybride modellen komen op de tweede plaats met 30 procent. Voor cng voorspellen ze een kleine groei tot 5 procent.

Miel Horsten reageert niet verrast op die cijfers. “De beweging naar meer elektrische mobiliteit is ingezet en niet meer te stoppen. Ik ben het eens met Carlos Tavares (de CEO van de autoconstructeur PSA, nvdr), die in Frankfurt zei dat elektrificatie een onderdeel van de oplossing is en diesel altijd zal blijven bestaan.”

Horsten verwacht dat de diesels tegen 2020 nog altijd een marktaandeel van 45 à 50 procent hebben.

“Benzines, hybrides en elektrische voertuigen zullen wel hun plaats beginnen in te nemen”, zegt de Renta-topman. Een pijnpunt voor de doorbraak van de elektrische bedrijfswagen is het gebrek aan private en publieke oplaadinfrastructuur.

Slechts 19 procent van de bedrijven en 9 procent van de medewerkers beschikt over een laadpunt.

Een derde van de ondernemingen – zelfs 52 procent als we de vlootbeheerders mogen geloven – en 30 procent van de werknemers plant in de nabije toekomst de installatie van een laadpaal of een wallbox.

Fiscaliteit

Dat ook de regering-Michel geen stabiel fiscaal kader biedt voor de bedrijfswagen is voor vele stakeholders uit de sector een ontgoocheling.

“De regering praat al een jaar over cash for cars“, zegt Horsten. “Dat creëert een onzekerheid in de markt. Daardoor gaan de slecht geïnformeerden uitstellen.”

De teksten voor de cash for cars-regeling van de federale regering, omgedoopt tot mobiliteitsvergoeding, liggen bij de Raad van State. Met die maatregel kunnen werknemers hun bedrijfswagen inruilen voor een cashvergoeding.

“Dat is echt een doodgeboren kind. Wat nu op tafel ligt, zal geen enkele impact hebben op de mobiliteit. Dat is zeer jammer”, stelt Miel Horsten.

Uit de resultaten van de fleetenquête blijkt dat 64 procent van de werknemers zijn bedrijfswagen niet zal inruilen voor extra nettoloon. 14 procent staat wel positief tegenover het idee, maar meer dan de helft van hen zal het woon-werkverkeer toch blijven doen met een wagen.

56 procent van die groep zal met het cashbudget een nieuwe auto aankopen, 28 procent zal een tweedehandswagen aanschaffen en 17 procent zal een andere wagen van het gezin gebruiken. De (elektrische) fiets is de tweede optie met 20 procent, het openbaar vervoer komt pas op de derde plaats met 18 procent.

Horsten betreurt dat met de introductie van de mobiliteitsvergoeding ook oudere, meer vervuilende wagens, weer in circulatie zullen worden gebracht.

“De leasingsector heeft altijd een voortrekkersrol gespeeld in het terugdringen van de CO2-uitstoot. We zitten aan gemiddeld 108,9 gram. Dat is een pak lager dan bij de particulier (119,2 gram, nvdr). Dit is een nefaste keuze. De files zullen niet korter worden en de uitstoot zal toenemen.”

Een ander voorbeeld. Eind vorig jaar besliste de federale regering werkgevers meer te belasten op de tankkaarten die ze ter beschikking stellen van hun werknemers. Dat gebeurde door een verhoging van de verworpen uitgaven van 17 naar 40 procent.

Uit het Belgian Company Cars Report blijkt dat 29 procent van de ondervraagde bedrijfswagenbestuurders aangeeft dat hun werkgever die bijkomende belasting op de een of andere manier heeft afgewenteld op hun loon.

Vandaag wordt gemorreld aan het fiscaal statuut van de stekkerhybrides. “De sector is vragende partij om samen met de overheden een traject op lange termijn uit te tekenen. Waar willen we staan in 2025 in mobiliteit, ecologie en fiscaliteit? Laten we dat samen afspreken. Met onduidelijkheid is niemand gebaat”, waarschuwt Miel Horsten.

“Ook de overheid niet. Ik had van deze regering meer intelligentie verwacht. Mobiliteit wordt gedegradeerd tot wisselgeld in de onderhandelingen over de vennootschapsbelasting.”

Mobiliteitsbudget

Een ander heet hangijzer in de fleetenquête is het mobiliteitsbudget waarmee bedrijfswagenrijders ook voor alternatieve vervoersvormen zoals fietsen en openbaar vervoer kunnen kiezen.

“Het gaat niet alleen om de wagen. De Renta-leden bieden alle mogelijke alternatieven aan. Met mobiliteitsbudgetten, fietsen, enzovoort. Die oplossingen bestaan, alleen zijn ze vaak moeilijk implementeerbaar wegens de complexe fiscaliteit”, zegt Horsten.

De Renta-voorzitter is ook algemeen directeur van ALD Automotive. De leasemaatschappij heeft een vloot van bijna 2000 bedrijfsfietsen op de baan in België (naast 62.500 wagens). “We bouwen dat voort uit. Tegen 2022 mikken we op 15.000 fietsen”, stelt Horsten.

Terwijl de regering-Michel het mobiliteitsbudget begroef, is het voor heel wat bedrijven al een realiteit.

“Die evolutie kun je niet stoppen, of de politici dat nu regelen of niet. De mobiliteitsvergoeding is nog maar een eerste stap”, duidt Miel Horsten.

Uit het fleetonderzoek blijkt dat 29 procent van de bedrijven al een of andere vorm van mobiliteitsbudget aanbiedt. 14 procent biedt het aan elk personeelslid aan, 9 procent aan wie al over een firmawagen beschikt en 6 procent aan een deel van de bestuurders van een firmawagen.

Al bij al is de interesse bij de bedrijfswagenrijders voor een mobiliteitsbudget beperkt. Bij de bedrijven waar een mobiliteitsbudget wordt aangeboden – dat zijn vooral grote ondernemingen – bevestigt slechts 12 procent van de werknemers dat ze het ook gebruiken.

Het grote obstakel is het ontoereikende openbaar vervoer, dat voor veel bedrijfswagenrijders geen realistisch alternatief biedt. 45 procent van de ondervraagde bestuurders beschouwt zijn firmawagen als een essentieel instrument om hun werk te kunnen doen, 43 procent ziet de bedrijfswagen eerder als een praktisch hulpmiddel voor het dagelijkse leven.

Het onderzoek detecteert ook een mismatch tussen wat bedrijven aanbieden als mobiliteitsoplossing en de vraag van het personeel. Soms is het aanbod groter dan de vraag.

Zo biedt 56 procent van de bevraagde bedrijven fietsen aan, terwijl 49 procent van de werknemers die mobiliteitsvorm wil gebruiken. Omgekeerd biedt 48 procent van de bedrijven autodelen aan, terwijl 57 procent van het personeel ervan gebruik wil maken.

Hetzelfde speelt bij satellietkantoren: net niet de helft van de ondernemingen biedt toegang tot dat soort infrastructuur, terwijl 61 procent van de medewerkers meent dat die oplossing essentieel is in het mobiliteitsaanbod.

De fleetmanagers hebben drie prioriteiten voor een multimodale aanpak: het gebruik van de fiets (voor 69%), abonnementen op het openbaar vervoer (66%) en het bouwen van laadstations voor elektrische en/of hybride wagens (49%).