Bart Van Acker (Jonge Ondernemer van het Jaar): ‘Ik heb nooit geld opgehaald’

De Antwerpenaar Bart Van Acker, die in 2011 mee QbD oprichtte, mag zich dit jaar de Vlaamse Jonge Ondernemer van het Jaar 2019 noemen. “Over vijf jaar wil ik een onderneming met vijfhonderd medewerkers.”

De prijs Vlaamse Jonge Ondernemer van het Jaar, die de ondernemersorganisatie JCI Vlaanderen uitreikt aan een verdienstelijke Vlaamse ondernemer onder de veertig, heeft een neus voor talent. Een paar jaar nadat Bert Baeck de prijs won, werd zijn start-up TrendMiner overgenomen door een groot Duits softwarebedrijf. Een andere winnaar is Pieter Janssens, die met zijn digitale agentschap Intracto de overnames aan elkaar rijgt. Ook Bart Van Acker (39), de Vlaamse Jonge Ondernemer van het Jaar 2019, rijdt met Quality by Design (QbD) een opmerkelijk parcours. Acht jaar na de oprichting draaide het bedrijf vorig jaar een omzet van meer dan 15 miljoen euro, waarvan 12 miljoen in België. Over het boekjaar dat werd afgesloten in maart 2018 leverde dat een winst van 837.345 euro op. QbD heeft 184 medewerkers, van wie er 120 in België werken. Het bedrijf heeft kantoren in België, Nederland, Frankrijk, Spanje, Colombia en Mexico. “Ik denk dat niemand had verwacht dat Bartje Van Acker een succesvolle ondernemer zou worden”, zegt hij zelf. “Ook voor mijn familie is het nog altijd een groot raadsel waar dat vandaan komt.”

Het klantenbestand van QbD bestaat uit klassieke farmabedrijven zoals Pfizer en Novartis, biotechbedrijven van de nieuwe generatie zoals Ablynx en argenx, en specialisten in medische apparaten – medical devices in het jargon – zoals Hubert De Backer en Icometrix. “Wij willen een kennisbedrijf zijn dat IT-oplossingen aanreikt”, zegt Van Acker. “De dienstentak helpt bedrijven die geneesmiddelen en therapieën op de markt brengen om hun kwaliteitssystemen op te zetten, te voldoen aan alle wettelijke regels en hun productieproces te verbeteren.”

Omdat QbD zijn dienstenaanbod wilde uitbreiden met software, nam het in 2017 een Nederlands bedrijf over, dat het omdoopte tot QbD Software. “We kunnen nu niet alleen inhoudelijk een kwaliteitssysteem opzetten met QbD, we hebben ook tools om het te automatiseren. Het is een SaaS-oplossing (software als een dienst, nvdr), waarbij je betaalt per gebruiker per maand”, zegt Van Acker.

QbD zet ook partnerschappen op met bedrijven. Zo investeerde het in het Leuvense Antleron, een specialist in de automatisering van productieprocessen voor celtherapie. “Cel- en gentherapie zijn een van de speerpunten van het bedrijf. Het andere speerpunt zijn complexe medical devices. Softwarealgoritmes zijn daarvan een voorbeeld, zoals de app van FibriCheck die hartritmestoornissen detecteert.” Van Acker automatiseert de vaak nog arbeidsintensieve, manuele processen in de cel- en gentherapie. “Daardoor moeten de behandelingen op termijn goedkoper worden.” De behandeling voor baby Pia, die in het nieuws kwam door een opgemerkte geldinzamelactie, is een voorbeeld van zo’n dure therapie.

Waarom hebt u Quality by Design opgericht?

BART VAN ACKER.“Ik heb altijd in de farmaceutische sector gewerkt. Ik werkte zeven jaar voor een groot ICT-consultancybedrijf, waar ik een farmagroepje leidde. We deden het goed en maakten winst, maar aan de grote structuur hadden we weinig. Na een gesprek met de nieuwe CEO dacht ik dat er niets zou veranderen. Mijn doel was QbD voor mijn dertigste op te richten. Dat is net niet gelukt, ik was veertien dagen te laat.”

Hebt u QbD alleen opgericht?

VAN ACKER.“Ik deed dat met Albert Verschoor, een Nederlander. In 2008 had ik een zwaar ongeval. Ik was in slaap gevallen achter het stuur. Ik werd wakker in het ziekenhuis zonder tanden en met gekneusde ribben. Ik heb veel geluk gehad. Het eerste wat ik na twee weken thuiszitten moest doen, was een opleiding geven bij een bedrijfje in Maastricht. Er zat een Nederlander met een foulard en een strikje bij, een dandy. Dat was Albert Verschoor. We spraken nog eens af, vonden een manier om samen te werken en werden goede vrienden. Toen ik QbD oprichtte, woonde ik tijdelijk weer thuis op een klein kamertje. Verschoor zat op hotel en stelde voor samen iets te huren. We hebben acht maanden een appartement gedeeld. We hebben QbD samen uit de grond gestapt, ik vroeg hem als getuige op mijn trouw. Anderhalf jaar geleden is hij heel abrupt overleden.”

Hoe kwam het dat QbD meteen zo snel groeide?

VAN ACKER.“De farma- en biotechsector in België doet het fantastisch. 13 procent van de biotech in Europa komt uit België. Op een postzegel hebben we een fantastisch ecosysteem. In België zijn we mee kunnen evolueren met de sector. We zijn internationaal zo sterk gegroeid doordat we zo sterk zijn in België. We zijn gestart in 2011, maar pas echt goed begonnen in januari 2012. Eind dat jaar had ik al 25 medewerkers, terwijl het businessplan uitging van 15. Elk jaar zijn er 20 à 25 mensen bij gekomen.”

Hoe cruciaal zijn overnames om snel te groeien?

VAN ACKER.“Natuurlijke groei kan, maar het is niet de snelste manier. We kijken naar nieuwe overnames in België en Europa. Als in een land vijf bedrijven interessant zijn voor ons, is dat veel. Doet er zich een kans voor, dan benutten we die meestal wel. Als we een overname doen, nemen we een meerderheidsaandeel. We laten het lokale management een stuk van de koek nemen. Hoe verder dat management zit, hoe groter zijn deel van de koek. We hebben een CFO aangeworven om de volgende overnames te doen en de financiële structuren beter te controleren.”

Was het niet nodig investeerders bij het bedrijf te betrekken om te groeien?

VAN ACKER.“Ik heb nooit geld opgehaald. Ik ben daar trots op. We hebben vanaf dag één met winst gedraaid. Voor veel andere start-ups is dat niet haalbaar. QbD is nog volledig mijn bedrijf. Ik heb twee vennoten, Martijn Reniers en mijn vrouw (Elly De Bruyn, nvdr). We zijn een van de weinige koppels die een bureau delen. Wij hebben een kindje van vijfenhalf jaar en werken samen in de zaak. We delen elke dag niet alleen lief en leed, maar ook nog eens het professionele leed ( bulderlacht). We hebben ook nu geen investering nodig. Het doel is dat we binnen de vijf jaar een groep worden met ongeveer vijfhonderd medewerkers (zie kader Fan van Onno van de Stolpe). Dat zullen we doen met overnames.”

Hebt u daarvoor dan wel investeerders nodig?

VAN ACKER.“We hebben bijna geen schulden. Dan kun je een overname bijna honderd procent financieren via de banken. Ik heb een visie op waar ik de komende vijf à tien jaar naartoe wil. De bedoeling is met QbD het McKinsey van de lifesciences te worden (een verzamelterm voor farmacie, biotech en medische apparaten, nvdr). Wij houden ons bezig met de complexe klinische en regulatoire vraagstukken en de processen in lifesciencesbedrijven. Er is nog geen Europese speler in dat domein. Er is een grote markt voor een kennisbedrijf dat op Europese of op wereldschaal kan opereren. Nu heb je lokale spelers. Die lokale bedrijven ben ik aan het contacteren.”

Hoe krijgt u uw medewerkers mee?

VAN ACKER. “Ik werk heel efficiënt, tot frustratie van mijn collega’s, die soms moeilijk kunnen volgen. Vorig jaar hadden we een strategische meeting in het kasteel van Gert Verhulst in de Ardennen. Een absolute aanrader, omdat je je er goed kunt afzonderen. Er is geen internet, wat het wel een beetje lastig maakte, omdat we nog een offerte moesten indienen en op de parking moesten gaan staan om verbinding te hebben. We hebben in dat kasteel een week aan de strategie gewerkt. Van alle acties die daaruit zijn gekomen, hebben we in drie maanden 80 procent geïmplementeerd.

“Elk jaar gaan we een weekend weg met heel het bedrijf. Daar presenteren we de strategie, zodat de mensen ervan doordrongen zijn. Wij communiceren heel veel. Via mail, maar we hebben ook denktanks met externe sprekers en meetings over specifieke topics. Altijd met een drink voor en na, zodat de mensen met elkaar kunnen interageren. We maken ook onze eigen limoncello, die we als relatiegeschenk uitdelen. We zijn een van de weinige bedrijven die elk jaar zestig liter pure alcohol op zijn balans heeft staan ( lacht).

“We gaan ook fietsen met het bedrijf en beneden hebben we een boksbal hangen. Elke maandag tussen twaalf en één wordt er gesport met een personal coach, en op vrijdag sporten we nog een keer. Gezond zijn is essentieel, zeker als je wat ouder wordt. De volgende jaren zal er alleen maar meer geld omgaan in de gezondheidssector.”