Bart Bode (Vlaamse Windenergie Associatie): ‘100 procent hernieuwbare elektriciteit is haalbaar voor Europa’

België haalt steeds meer elektriciteit uit zon en wind. Vorig jaar zijn zelfs enkele records gesneuveld, aldus hoogspanningsnetbeheerder Elia. Waar ligt de bovengrens? Hoeveel elektriciteit kunnen we maximaal halen uit hernieuwbare bronnen?

Zon en wind maken een gestage opmars in onze elektriciteitsmix. Vorig jaar waren beide goed voor 19,8 procent of bijna een vijfde van de elektriciteitsproductie in België. Een jaar eerder was dat nog 16,7 procent, zo blijkt uit cijfers van hoogspanningsnetbeheerder Elia. De opmars is te danken aan de toename van de geïnstalleerde productiecapaciteit voor hernieuwbare energie.

Met behulp van de grotere productiecapaciteit zijn vorig jaar ook enkele records gesneuveld. Op 11 mei dekte de elektriciteitsproductie via zonne- en windenergie op een bepaald moment 67 procent van het totale verbruik. Elia berekende ook hoe vaak meer dan de helft van het Belgische stroomverbruik door hernieuwbare bronnen wordt gedekt. In 2022 was dit voor 4 procent van de tijd het geval, dubbel zoveel als in 2021. Op 14 juni 2022 werd de grootste hoeveelheid zonne-energie ooit geproduceerd op 1 dag in België, of 41 Gigawattuur. Op 28 december 2022 haalden de windturbines op zee en aan land samengeteld een record van 105,2 gigawattuur.

Draaiuren

De nieuwe records zijn niet onverwacht. Niet alleen de geïnstalleerde productiecapaciteit voor duurzame energie neemt toe, ook de technologie wordt steeds beter. Nieuwe windturbines bijvoorbeeld worden performanter, zodat ze aan meer draaiuren komen, aldus Bart Bode, directeur van de Vlaamse Windenergie Associatie, de vereniging van bedrijven uit de windenergiesector. “Windmolens worden ook steeds hoger, zodat ze meer stroom produceren. Een windturbine op 250 meter hoogte produceert 4 keer meer stroom dan dezelfde turbine op 100 meter hoogte. Als je weet dat de komende jaren veel windturbines aan vervanging toe zijn, dan kan de productie van duurzame elektriciteit nog flinke sprongen maken.”

Op dit ogenblik zijn de windmolens in de Belgische Noordzee goed voor een vermogen van 2,3 gigawatt. Op het Vlaamse vasteland komt daar nog eens 1,8 gigawatt bij. Dat laatste cijfer wil de Vlaamse regering optrekken tot 2,9 gigawatt tegen 2030. Op de Belgische Noordzee is het uitkijken naar de bouw van windmolens in de nieuwe Prinses Elisabethzone. “Daar kan 4 tot 6 gigawatt aan extra capaciteit komen, afhankelijk van het soort windturbines,” zegt Bart Bode. “Ter vergelijking: om een kerncentrale van 1 gigawatt te vervangen heb je een windmolenpark van 3 gigawatt nodig. Want een kerncentrale levert permanent stroom, en komt zo aan meer draaiuren dan een windmolenpark.”

Triton

Komt het ooit zover dat zon en wind kunnen instaan voor het volledige Belgische elektriciteitsverbruik? “Voor België is dat een utopie. Onze beschikbare oppervlakte op land en op de Noordzee is daartoe te klein” zegt Bode. “Maar voor Europa is 100 procent duurzame energie haalbaar, als de Europese landen samenwerken en overschotten uitwisselen. Daar zijn al plannen voor. Zo bouwen onder meer België, Nederland, Duitsland en Denemarken aan een zogenoemde Noordzeecoalitie. Bedoeling is om in de Noordzee windmolenparken te bouwen die verbonden zullen worden met meerdere landen. Zo zal een land niet alleen toegang hebben tot het eigen windmolenpark, maar ook dat van andere landen. De Noordzee heeft een enorm potentieel voor windenergie.”

Tegen 2030 moet België toegang krijgen tot groene stroom uit Denemarken via een onderzeese kabel. In 2021 sloot federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten daarover een akkoord met Denemarken. De onderzeese kabel kreeg de naam Triton, naar de zoon van de Griekse zeegod Poseidon. Triton is niet de eerste stroomkabel die België met een ander Noordzeeland verbindt. Ons land is al verbonden met het Verenigd Koninkrijk via de onderzeese kabel Nemo. Een tweede connectie met de Britten – Nautilus – wordt bestudeerd. De Noordzee wordt langzaam maar zeker een grote, duurzame energiecentrale.