Het belang van de Amerikaanse bedrijven in ons land kalft geruisloos af. Vele slanken gestaag af en het totaal aan Amerikaanse investeringen daalt sneller in België dan in andere Europese landen.
Ons land telt ruim 900 bedrijven uit de VS, waaronder heel wat grote en trouwe multinationals. Een aantal daarvan is hier al sinds de jaren 60 actief. Die categorie oudgedienden blijft hier wel investeren. Maar Amerikaanse bedrijven gebruiken steeds vaker de kaasschaafmethode om hun personeelsbestand uit te dunnen.
“Het gebeurt allemaal een beetje onderhuids”, zegt Marcel Claes, de CEO van AmCham Belgium, de Amerikaanse kamer van koophandel in België. “Activiteiten die hier ooit zeer belangrijk waren, eroderen. Het ene bedrijf verschuift een dienst naar Duitsland, het andere bijvoorbeeld naar Tsjechië. Het zijn altijd tien jobs hier en twintig of dertig daar die eraan moeten geloven.”
“België stelt in de structuur van de onderneming soms niet veel meer voor, terwijl het toch vaak gaat om vestigingen die oorspronkelijk heel belangrijk waren.”
“Zelden worden ook nieuwe diensten in België gecentraliseerd. En nu en dan zie je dus eentje die het moe wordt en vertrekt. Een aantal van onze leden heeft in België de jongste jaren de deuren gesloten. Een tiental per jaar”, zegt Claes.
Zo zijn heel wat regionale hoofdkantoren weggetrokken uit België. De echt grote zitten nu vooral in Zwitserland.
“Je ziet ook zeer weinig nieuwe investeerders komen. Misschien nog wel een verkoopkantoor met een man of vijf of een European affairs office met een paar mensen, en heel soms een grote speler, zoals Google vier jaar geleden.”
Directe investeringen
AmCham bracht onlangs een rapport uit over de directe Amerikaanse investeringen in België, op basis van een studie van de Vlerick Leuven Gent Management School.
“De investeringen van de VS in België zitten in een achtbaan”, legt Claes uit. “In 2008 en 2009 zijn die investeringen hier veel sterker gedaald dan elders in Europa. In 2009 en 2010 hernamen ze wel vlotter, om dan weer sterker dan in andere landen te dalen.”
Beseft de overheid dat? “Neen”, zegt Claes resoluut. “Het is ook heel moeilijk te kwantificeren. We hebben de tewerkstelling bij bedrijven uit de VS de voorbije tien tot twintig jaar zien oplopen, maar ik vrees dat we op een keerpunt zitten. Tenzij we België weer fundamenteel aantrekkelijk maken voor buitenlandse investeerders.”
Daar heeft België alle belang bij, want buitenlandse bedrijven bieden meer dan 1 miljoen mensen werk in België, of 40 procent van de totale privétewerkstelling. De VS zijn daarbij goed voor bijna 140.000 directe jobs. Amerikaanse bedrijven vertegenwoordigen ook bijna een kwart van de privé-investeringen in onderzoek en ontwikkeling. “Ze zijn dus zeer belangrijk voor de innovatieve kant van de economie. En iedereen zegt toch dat we nog meer een kenniseconomie moeten worden.”
Naast het investeringsrapport liet AmCham ook een business confidence survey uitvoeren bij zijn leden. Ruim negen op de tien ondervraagde bedrijven vinden dat het investeringsklimaat in ons land almaar verslechtert in vergelijking met de buurlanden. Nederland lijkt een steeds aantrekkelijker alternatief.
Bert Lauwers
