’60 jaar Brussels Airport: een reden tot feesten?’

We willen die feestvreugde niet bederven, maar willen ook aandacht vragen voor een aantal pijnpunten. Dat zegt Kurt Callaerts, algemeen sectorverantwoordelijke luchtvaart ACV-Transcom.

Zestig jaar geleden opende in de gietende regen de nationale luchthaven haar deuren. De luchthaven is sinds de oprichting enorm geëvolueerd, aangepast aan de nieuwe technologie en vooral aan de sterke groei van het aantal passagiers.

Ze viert dat succes de komende maanden met allerhande activiteiten, muziek en taart, zowel voor het personeel als de reizigers. We willen die feestvreugde niet bederven, maar willen ook aandacht vragen voor een aantal pijnpunten, die grotendeels terug te brengen zijn tot de privatisering in 2004.

In 2003, niet lang na het faillissement van Sabena in september 2001, besliste de regering de luchthaven te privatiseren. Dat paste in een bredere golf van verkopen van overheidsgebouwen en de beursgang van Proximus. De Australische financiële groep Macquarie kocht toen een meerderheidsbelang van 70 procent. De federale overheid behield aanvankelijk 30 procent, dat werd later 25 procent plus één aandeel. De regering rekende erop dat de nieuwe partner fiks zou investeren in de uitbouw van de luchthaven en zou zorgen voor extra activiteiten.

Maar met de aandelen verdwenen ook de interesse en het beleid bij zowel de federale, de Vlaamse als de Brusselse regering, met nefaste gevolgen. Dat heeft geleid tot een constant geruzie tussen de regeringen, zoals over de geluidsnormen. In plaats van samen te werken zijn politieke belangen belangrijker geworden dan een coherent beleid.

De private buitenlandse eigenaars van onze luchthaven laten zich dan weer voornamelijk leiden door financiële belangen. Brussels Airport maakte in 2016 – het jaar van de aanslagen – meer dan 61 miljoen euro winst. De aandeelhouders ontvingen sinds 2013 alleen al voor ruim 365 miljoen euro dividenden. Trouwens, de aandelen van de Australiërs – inmiddels nog 36 procent, want een deel hadden ze al eerder verkocht – staan momenteel in de etalage. Zou deze verjaardag geen mooie gelegenheid zijn voor onze overheid om deze aandelen weer in handen te nemen, en zo haar aanwezigheid in de tweede economische motor van ons land te verstevigen?

Want terwijl onze overheden ruzie maken en de aandeelhouders hun winsten uittellen, houdt niemand zich bezig met de luchthaven, het personeel en de reizigers. Brussels Airport gedraagt zich steeds meer als een ‘beheerbedrijf’ dat alle operationele activiteiten in de luchthaven naar onderaannemers duwt. Een voorwaarde voor een bedrijf om een concessie te krijgen voor een van die activiteiten is steevast dat de prijszetting voor zijn diensten ‘concurrentieel’ (lees: zo laag mogelijk) moet zijn en zijn bod op de concessie zo hoog mogelijk. Brussels Airport wil bovendien enkel een toezichts- en controlefunctie behouden waardoor ze – als haar onderaannemers niet voldoen aan de afspraken – hen op de contractbreuken kan wijzen.

Die aanpak zet de kwaliteit van de dienstverlening aan de reizigers en de loon- en arbeidsomstandigheden van de werknemers zwaar onder druk. De aanhoudende problemen bij de bagage-afhandelaars Swissport en Aviapartner, de catering en de schoonmaak, zijn daarvan een rechtstreeks gevolg. Een slecht sociaal klimaat en regelmatige syndicale acties eveneens.

Nochtans zijn er oplossingen voorhanden. Zo is een uniformisering van de verschillende paritaire comités nodig, een verbod op eindeloze onderaanneming, centralisering, een milieuvriendelijke luchthavenuitrusting, en een betere controle op luchthavenmateriaal.

Die oplossingen vinden we jammer genoeg niet terug in de strategische visie 2040 die Brussels Airport niet zo lang geleden voorstelde. Wat we daar wel in vinden, zijn tal van vastgoedprojecten zoals vergader- en kantorencomplexen met daarnaast een aantal vervoersmodi om daar te geraken. Wat ontbreekt is een echt luchthavenbeleid.

Met nog een aantal nieuwe projecten op stapel om de reizigers te verwelkomen, of om de nieuwe vrachtstromen op te vangen die langs de cargozone zullen passeren pakt Brussels Airport graag uit met cijfers van mogelijke bijkomende tewerkstelling, zonder die cijfers te staven. Maar al te vaak wordt de bijkomende tewerkstelling opgevangen met de bestaande personeelsbezetting. Dat verhoogt de werkdruk voor het bestaande personeel. En de kwaliteit van de extra jobs is zeer vaak ondermaats: tijdelijke contracten, uitzendarbeid, deeltijdse contracten,…

Ook wij wensen Brussels Airport een zeer gelukkige verjaardag, een mooi feest en nog vele gelukkige en gezonde jaren. En we hopen dat onze minister van Mobiliteit zijn cadeautje niet vergeet: een pakje aandelen.