3 vragen aan Rik De Wulf over bezieling op het werk

In het boek ‘Soulmade. Bezieling op het werk’ van arbeids- en organisatiepyscholoog Rik De Wulf, business ethics manager bij VKW Ondernemersplatform, onderzoekt de auteur wat een werknemers en bedrijven kunnen doen om ervoor te zorgen dat werknemers met meer plezier hun werk doen.

1 Welke factoren bepalen of iemand bezield is op zijn werk?

“Dat hangt voor de helft af van je persoonlijkheid. Welke aspiraties en welke verwachtingen heb je? De andere helft hangt af van de context: hoe ziet je werkomgeving eruit? Welke middelen krijg je ter beschikking om je job te doen? Hoe zit het met het leiderschap in het bedrijf? “Werknemers mogen niet verwachten dat het uitsluitend de taak van de werkgever is om een omgeving te creëren die hen bezieling geeft. Ik gebruik daarvoor het beeld van de binnen- en de buitenlijn. De binnenlijn zijn je waarden, aspiraties en talenten. De buitenlijn is wat je doet. Het is belangrijk dat die lijnen niet te ver uit elkaar liggen. Ze zullen nooit helemaal samenvallen, want werken is altijd een beetje lijden. Er zullen altijd deadlines zijn of collega’s waar je van baalt. Het gaat erom dat je daar als persoon en als bedrijf bewust mee bezig bent.”

Wat hebben mensen nodig om gelukkig te zijn in hun job?

“Je moet kunnen bijdragen tot iets dat groter is dan jezelf. Eigenlijk is dat een oproep voor bedrijven om betekenis en visie te steken in wat ze doen. Ten tweede heb je betrokkenheid nodig: het gevoel hebben dat je erbij hoort, dat je deel uitmaakt van een gemeenschap. Ten derde is vrijheid belangrijk: hoe meer regels er zijn in een bedrijf, hoe meer mensen op zichzelf terugplooien. Mensen hebben van nature een drang om te exploreren. In hun vrije tijd gaan ze op reis, lezen ze en doen ze van alles, maar eenmaal ze het bedrijf binnenkomen, maken ze zich klein. Je kan je afvragen wat mensen, behalve hun wagen, niet allemaal achterlaten op het parkeerterrein van hun bedrijf. Ze hebben een gezin, een verantwoordelijke functie in een vereniging, enzovoort. In het bedrijf merk je soms niets meer van die ondernemingszin. Het laatste element is meesterschap: het gevoel dat je competent bent in een domein en daar beter in wordt. Deze vier elementen zijn universeel: ze gelden voor alle tijden en alle culturen.”

Hoe moet iemand waken over zijn eigen inzetbaarheid op de arbeidsmarkt?

“Het begint met zelfreflectie: even stilstaan om te kijken waar je staat in je loopbaan. Je gaat even in de regisseursstoel zitten en vraagt je af wat er in je leven in beweging is. Hoe kun je je bezieling behouden en waarvoor wil je je inzetten? Ben je op bepaalde vlakken veranderd als persoon, waardoor je nu ook andere verwachtingen hebt. Liggen die nog in lijn met je werk? Het komt erop neer dag na dag voeling te houden met jezelf. De bedrijfsleiders waarmee ik bij VKW hebt samengewerkt, hebben allemaal een manier om stil te staan bij wat ze doen: de ene gaat fietsen, de ander trekt de natuur in, nog iemand anders mediteert, kiest een coach of zoekt het in gebed.

“Bedrijven kunnen hun medewerkers stimuleren tot reflectie door opleidingen te geven over zaken als zelfkennis, mindfulness en andere meditatietechnieken, vragen als hoe om te gaan met morele dilemma’s of faciliteiten creëren zodat medewerkers gezond en in beweging blijven. Het gaat erom dat je een totaalbeeld hebt van je medewerkers: lichaam/fysiek, hart/gevoel en geest/bezieling. Je kunt dat ook doortrekken naar het bedrijfsniveau: het lichaam van het bedrijf is de economie, zijn gevoel is de bedrijfscultuur en de geest de ziel van de onderneming.”