10 managementlessen van captain of industry Ronnie Leten bij zijn afscheid als voorzitter van Ericsson

Ronnie Leten zwaait af als voorzitter van de telecomgigant Ericsson. Daarmee nadert het einde van de topcarrière van de Limburgse captain of industry en de voormalige CEO van Atlas Copco, die voor Trends zijn managementlessen opsomt.

Ronnie Leten heeft de handen meer dan vol gehad met zijn voorzitterschap van Ericsson. De Zweedse telecomgroep kondigde onlangs aan 8.500 banen te schrappen. Maar vooral een uitloper van een corruptiezaak uit de periode voor 2017 slorpte alle aandacht en energie op. In 2019 had Ericsson een schikking van ruim een miljard dollar getroffen met de Amerikaanse autoriteiten voor het omkopen van functionarissen in Djibouti, China, Vietnam, Indonesië en Koeweit. Maar het Amerikaanse ministerie van Justitie vermoedde dat het informatie over een vergelijkbare omkoping in Irak onvoldoende gerapporteerd had, wat leidde tot een nieuwe boete.

“Het is heel intensief geweest”, zucht de 66-jarige Leten. “Uiteraard heeft dat op de business gewogen. Maar Ericsson is gezond en zeer winstgevend, en we zijn de beste in 5G. Missie geslaagd, dus”, besluit de Limburger, een intimus van de investeringsfamilie Wallenberg, wiens imperium het Zweedse multinationale bedrijfsleven domineert.

Leten, die lang in Zweden woonde en ideaal geplaatst was om het Belgische beleid te toetsen aan het Zweedse model, duwt al lang op de zere en tere plekken in ons land. Zo wees de Trends Manager van het Jaar 2013 erop dat België consequent is in het te laat zijn en kansen mist door zijn traagheid. “België had het Singapore van het Westen kunnen zijn”, klonk het. Al kan de overheid ook niet met alle zonden van Israël beladen worden, stelt Leten. Hij benadrukt steevast het belang van wendbaarheid en zelfredzaamheid van werknemers in het bedrijfsleven en daarbuiten. “Dat moeten we iedereen aanleren. En het kan, zoals corona ons heeft geleerd”, aldus Leten, die bij zijn afscheid van Ericsson ook zijn managementlessen heeft verzameld.

Het meeste trots was ik op het feit dat, toen ik stopte als CEO bij Atlas Copco, er vier kandidaten waren die mijn job konden overnemen

1 Kijk vooruit

“Is je business toekomstbestendig? Dat betekent proberen toekomstige trends te zien. Dat betekent ook, zoals John F. Kennedy zei, dat je je dak moet herstellen wanneer de zon schijnt. Als je ongelofelijk goed presteert, mag dat gevierd worden. Eén dag, niet meer. Want zelfgenoegzaamheid loert om de hoek. Vandaag ben je misschien de beste, maar morgen niet meer. Dat mag je gerust vergelijken met sport. De dag dat je stopt met trainen, kun je het schudden.”

2 Toon leiderschap

“Dat is enerzijds de strategie bepalen, en dan iedereen zo gek krijgen dat ze je volgen (lacht). Dat is zorgen voor structuur, motivatie en opvolging, en de juiste mensen kiezen. En dan is er wat excellence inbusiness execution heet. Maar het belangrijkste is het eerste, zorgen dat je niet de verkeerde kant uitgaat. Er zijn bedrijven die zeer strak geleid worden, maar failliet gaan omdat ze niet de juiste richting zijn ingeslagen. Dat concept kun je ook gebruiken voor onze overheid en onze politieke leiders: waar gaan we naartoe met dit land? Wat is de visie en hoe krijgen we iedereen zo goed mogelijk mee? Dat ontbreekt. Geef mensen perspectief. Ik kom terug bij de politiek. België opsplitsen is geen perspectief. Daarin ben ik dan ook niet geïnteresseerd.”

3 Zorg dat je snel bent

“Wat is innovatie? Een nieuw idee hebben, en het als eerste brengen. Snelheid is cruciaal, op alle vlakken. Als een klant belt, en je kunt die dadelijk een antwoord geven, verras je hem. Dat maakt indruk. Ze zeggen tegen mij ‘Ronnie, je hebt geen geduld’. Dan antwoord ik ‘je moet mij niet beschuldigen omdat jij te traag bent’ (grijnst). Dat vereist ook een efficiënte structuur. In een verkeerde structuur heb je te veel mensen die iemand helpen lege zakken recht te zetten. Anders gezegd, ze verrichten nutteloos werk.”

4 Wees transparant

“Heel veel leiders hebben daarmee een probleem. Maar transparantie creëert vertrouwen. Neem Ericsson, waar we van het Amerikaanse Department of Justice lang geen informatie mochten geven over de beschuldigingen van omkoping in Irak. Dan begrijp ik dat mensen die geld in Ericsson hebben gestoken, pissed off zijn. Bij Atlas Copco was mijn agenda volledig publiek, los van enkele zeer confidentiële cruciale onderhandelingen.”

Lees hieronder verder

5 Focus op stabiliteit

“Heel veel bedrijven focussen heel hard op groei, maar eerst moet worden gewerkt aan stabiliteit, daarna aan winstgevendheid en aan groei. Zijn we voorspelbaar in onze winstgevendheid? Dat is de basis. Je kunt niet op een onstabiele basis groeien.”

6 Er is altijd een betere weg

“Ik ben gelukkig, maar niet voldaan, zei ik al bij mijn start als CEO bij Atlas Copco. We hebben er ooit het geluk van de mensen proberen te meten, in correlatie met hun prestatie. Daaruit bleek dat je met een goede happiness-score ook een goed resultaat behaalt.”

7 Zorg voor continuïteit

“Het meeste trots was ik op het feit dat, toen ik stopte als CEO bij Atlas Copco, er vier kandidaten waren die mijn baan konden overnemen. Ik heb altijd proberen te zorgen voor continuïteit. Je moet als leider je organisatie vorm geven, maar ook klaarmaken voor de toekomst, met de juiste leiders. Dat betekent ook dat je soms onkruid moet wieden. Als je dat nalaat, moet je tuin uiteindelijk grondig heraangelegd worden. In het bedrijfsleven heet dat herstructureren.”

8 Hamer op wendbaarheid

“Continuïteit vereist ook wendbaarheid. Bij Atlas Copco werd je als leidinggevende na drie jaar gevraagd om iets anders te doen. Ik heb er zestien jobs gedaan. Je werd ook getraind om met verandering om te gaan en niet vast te houden aan de status quo. Daarom denk ik ook dat we vakbonden moeten hebben die als missie hebben mensen te activeren, naar hun vermogen. Als je Lionel Messi in de goal zet bij Argentinië, werkt het niet. Zelfs bij onze lokale club in Mol mag hij niet meedoen, want we hebben een betere keeper. Maar als Messi niet goed genoeg meer is voor PSG, is hij misschien wel goed voor Anderlecht, dat hem zeker kan gebruiken. Dat is veel beter dan hem op inactiviteit te zetten. De vakbonden moeten met de werkgevers zulke veranderingsprocessen stimuleren.

“De sociale partner speelt een heel belangrijke rol, want die is de vertrouwde partner voor een groot deel van de bevolking die zo’n veranderingsproces moet doormaken. Helaas steunt onze sociale wetgeving wendbaarheid niet. Ze activeert niet. Ze stimuleert niet altijd om actief te zijn, maar demotiveert soms eerder. Dat is erg, want wendbaarheid is cruciaal in deze snel veranderende wereld. De digitalisering schept hier zeker mogelijkheden. Zo werd in een raad van bestuur voorgesteld dat mensen drie dagen per week naar kantoor moesten komen. Ik ging er niet mee akkoord. Ik zei ‘je controleert de tijd, niet de output? Ik dacht dat wij een economisch bedrijf waren’. Er zijn misschien mensen die beter van thuis werken en nu nodeloos uren heen en weer pendelen. Helaas is ons sociaal systeem nog altijd grotendeels gebouwd op werkuren van negen tot vijf.”

9 Maak mensen zelfredzaam

“De Scandinavische wereld staat daarin veel verder. Daar wordt veel meer voor gezorgd dat mensen hun zelfredzaamheid versterken. Dat is onze eigen taak, die wordt ondersteund door het onderwijs. Dat betekent continu leren.”

10 Werk!

“Veel mensen verzetten zich tegen langer werken. Wat is het probleem? Werken mag en moet plezant zijn, en is geen straf. Respectloos werk is dat wel. Dat mogen we niet tolereren. In Zweden werken mensen veel langer. Er is geen onbeperkte werkloosheidsuitkering, geen SWT (het vroegere brugpensioen, nvdr). Werknemers kunnen niet onderhandelen over een lange ontslagvergoeding. Die bedraagt maximaal zes maanden. Die opzegtermijn moeten ze ook uitdoen, anders worden ze niet vergoed. De mensen vinden ook geen steun bij de vakbonden voor niet werken. Anderzijds steunt de werkgever het permanent leren om de zelfredzaamheid van de medewerker te versterken. Trouwens, we weten dat mensen die actief zijn en contacten hebben, langer en gezonder leven.”