Zwart-wit.

Toegegeven, het was even wennen toen de opmaak – begin deze week, net voor afsluiten – de omslagtitel van Trends op het computerscherm zette. De typografie oogde oké, het beeld was in balans, de kleur aantrekkelijk. En toch rees er twijfel.

Minutenlang staarden we naar de pixels. ‘Handleiding voor het repatriëren van zwart geld’, zo las de centrale kop. Er leek een inciviek geurtje te hangen rond deze slagzin. ‘Het wetsontwerp van A tot Z’, voegden we eraan toe. En prompt verdween onze eerste indruk.

Fiscale amnestie is zoals een kolossale dobbelsteen die enkele fracties van een seconde – oncomfortabel lang – flirt met zijn evenwichtspunt… En dan neerploft. De inzet is hoog, iedereen weet dat er erg veel op het spel staat (vandaar wellicht ook de continue twijfel over het ethische gehalte van dit spel), maar tot de steen definitief is gekanteld, weet niemand hoeveel ogen er zullen worden gegooid. Het wetsontwerp dat het buitenlandse spaargeld van de Belg moet repatriëren, bevindt zich net voor dit historische kantelmoment.

Deze redactie is er altijd van uitgegaan dat een ‘eenmalige bevrijdende aangifte’ de enige kans vormt voor iedere Belg om definitief een einde te maken aan een erfelijke onhebbelijkheid die hij al generaties lang achter zich aansleept. Het generale pardon dat de huidige regering- Verhofstadt II beoogt, slaat voor eens en altijd een kruis over het verleden, verhoogt de drempel voor wie daarna nog een scheve schaats rijdt én belooft rechtszekerheid. “De tijd is er rijp voor. Er is een nieuwe mentaliteit. Gedaan met fiscale fraude als nationale sport,” zo vatte Victor Dauginet, de geestelijke vader van het hele initiatief, het wetsontwerp vorige week in Trends samen.

Jawel, de regering maakte diverse schoonheidsfouten. Er werd geleurd met het voorontwerp. Er waren manoeuvres in het donker en er werd communicatief geblunderd in de Wetstraat. Zelfs voor Eric Pompen en Werner Niemegeers, het Trends-duo dat de zaak al sinds begin dit jaar op de voet volgt, was het een hele heksentoer om een compleet zicht op alle details van het wetsontwerp te verkrijgen. Het was dan ook niet te verwonderen dat een ruime meerderheid van de door onze redactie gepolste bedrijfsleiders – 81,5 % – niet gelooft dat deze operatie zal lukken (zie Trends CEO-poll, 2 oktober 2003, blz. 16).

Maar dat doet niets af van de unieke kans die vele Belgen nu wordt geboden om definitief de spons te wissen over hun zwarte verleden. De handleiding die u in deze Trends vindt (blz. 96), wil de beer niet verkopen voor hij geschoten is. “Als het de overheid menens is om de totale belastingdruk te verminderen en een stimulans te geven aan de economie, zal ze het wetsontwerp nog op veel punten moeten bijsturen,” concludeert Werner Niemegeers zelfs. Maar het heeft volgens ons evenmin zin om de duif al te schieten voor die is opgevlogen.

In dit nummer hebben we de maatregelen die de regering beoogt, voor u van naaldje tot draadje willen doorlichten. Een erg bruikbaar en praktisch kompas, zeg maar (onder het motto: Trends wijst u de weg van zwart naar wit) voor alle voetangels en knelpunten: welk soort geld kunt u nu wel of niet inklaren? Welke bewijskracht levert het attest op? Wat zijn de boetes die u riskeert als u niet repatrieert? Hoe staat het met de behandeling van grijs en zwart geld?

De fase waarin de dobbelsteen zich nu bevindt, is de meest labiele. De steen kan nog alle kanten uit. Straks, in 2004 zullen we de uiteindelijke uitslag kennen. Maar één ding is zeker: nadien zal het spel nooit meer gespeeld worden. Zowel voor de overheid als de burgers is het dus zaak het spel zo transparant mogelijk te spelen. Met deze handleiding als aanzet.

Piet Depuydt

We hebben de regerings-maatregelen van naaldje tot draadje doorgelicht. Het resultaat: een bruikbaar en praktisch kompas, onder het motto: Trends wijst u de weg, van zwart naar wit.