‘ZWAAR BEROEP’: EEN ZWARE BEVALLING

Een aparte pensioenregeling voor zware beroepen is een onderdeel van de pensioenhervorming van de regering-Michel. Wie een zwaar beroep uitoefent, mag vroeger stoppen met werken dan andere werknemers. En moet dus ook niet wachten tot zijn 62ste (of 63ste vanaf 2019) om met vervroegd pensioen te gaan.

Maar wat is een zwaar beroep? Onderzoek leert dat twee derde van de Belgen vindt dat ze een zwaar beroep hebben. Een onderzoek van de KU Leuven uit 2010 kwam tot de conclusie dat callcentermedewerker, wever en inpakker de drie zwaarste beroepen zijn. In Nederland maakt het Centraal Bureau voor de Statistiek een onderscheid tussen fysiek en mentaal belastende beroepen. Bij mentaal zware beroepen staan luchtverkeersleider, verkoper en journalist op de eerste drie plaatsen. De fysiek zwaarste beroepen zijn wegenwerker, verpleger en bouwvakker.

Het Nationaal Pensioencomité, bestaande uit vertegenwoordigers van de regering, de vakbonden en de werkgevers, kreeg in juni de opdracht een lijst van zware beroepen op te stellen. Dat verloopt zeer moeizaam. In mei van 2015 – nog voor het comité van start ging – liet VBO-topman Pieter Timmermans al weten dat het een schier onmogelijke opdracht zou worden. In 2005 werd al eens hetzelfde geprobeerd in de marge van het Generatiepact. Zonder succes.

Misschien raakt het comité niet veel verder dan het vastleggen van de criteria voor zwaar werk. Het rapport van de Commissie Pensioenhervorming 2020-2040 onder leiding van ex-minister Frank Vandenbroucke geeft een aantal tips. Zware beroepen zijn jobs met veel ploegenarbeid, nachtarbeid en onderbroken uurroosters. Jobs die in moeilijke weersomstandigheden worden uitgeoefend, vallen daar ook onder, net als werk in extreem warme of koude ruimtes, denk aan hoogovens of koelcellen. Werk dat belastend is voor de rug valt het beste ook onder de categorie zware beroepen.

Een andere mogelijkheid is de Oostenrijkse aanpak. In dat land spreekt men niet van ‘zware beroepen’, maar van ‘zwaar werk’. Dat is werk waarin mannen tijdens een werkdag minstens 2000 kcal verbranden, of vrouwen 1400 kcal. Ook criteria van mentale stress worden in rekening genomen. Bedoeling is dat iemand vanaf een bepaalde leeftijd niet langer zwaar werk uitoefent. Een brandweerman of een politieagent bijvoorbeeld moet dan niet meer uitrukken, maar blijft aan de dispatching zitten. Mensen moeten dus niet vroeger stoppen met werken, en moeten geen andere baan zoeken. Ze blijven hetzelfde beroep uitoefenen, maar doen het minder belastende werk.