Zeebrugge failliet?

De Vlaamse havens staan weer met geslepen messen tegenover elkaar. Of er komt een sluis in Antwerpen, of de haven van Zeebrugge gaat failliet, zo kan de discussie worden samengevat.

De Vlaamse regering keurt normaliter morgen, vrijdag 8 december, de uitvoeringsbesluiten van het Havendecreet goed. Er zou meer geld komen, en dat zou meer naar basisinfrastructuur en maritieme toegang gaan, en minder naar commerciële projecten (kaaimuren). Wat in Gent en Zeebrugge meteen de bedenking uitlokte dat het decreet vooral de zware pensioenkosten van het Antwerps Havenbedrijf op een elegante manier moest verlichten. De grootste kostenpost voor maritieme toegang is het vrijhouden van de vaargeul naar de Scheldestad, en die kosten gaat het Vlaams Gewest nu volledig op zich nemen. Tussen 2001 en 2005 plant Vlaanderen in totaal zowat 67 miljard frank uitgaven voor zijn havens, waarvan 25 miljard à 30 miljard voor maritieme toegang.

Het voorstel dat minister van Verkeer Steve Stevaert (SP) vrijdag aan zijn collega’s wil voorleggen, krijgt golven kritiek over zich. De grote winnaars zijn Oostende, de thuisbasis van SP-minister Johan Vande Lanotte, dat 6% van de investeringssubsidies krijgt, en het ook al SP-getinte Gent, dat op bijna een kwart mag rekenen.

Het Antwerps Havenbedrijf klaagt dat er te veel middelen behouden blijven voor commerciële projecten, wat tegen de geest van het Havendecreet ingaat. Directeur-generaal Pierre Kerckaert van het Zeebrugse havenbestuur MBZ repliceert: “Elke haven moet beter worden van het Havendecreet, niet alleen Antwerpen.”

Kerckaert pleit ervoor dat de bestaande subsidieregeling – 60% Vlaams Gewest, 40% havenbestuur – blijft gelden voor alle projecten waarvoor het betreffende havenbestuur tegenover de privé-sector al een engagement heeft genomen. Het Vlaams Gewest is restrictiever. Alleen de projecten waarvoor al een financieringsovereenkomst is gesloten, kunnen van het oude regime genieten. Antwerpen doet er nog een schepje bovenop en wil de 60/40-regeling alleen voor projecten die al een vergunning hebben gekregen. Waardoor bijvoorbeeld de derde fase van het Deurganckdok, dat ten zuiden van Doel komt, al volgens de nieuwe 30-70-regeling moet worden gefinancierd. Een extra kost voor het Antwerps Havenbedrijf van 900 miljoen frank tussen 2001 en 2003.

Maar beschuldig Antwerpen niet te vroeg van altruïsme. Door de pot aan investeringssubsidies beperkt te houden, kan er meer geld aan projecten van maritieme toegang worden besteed. Daarbij wordt vooral gedacht aan de bouw van een tweede sluis op Linkeroever, een project dat met het huidige voorstel op de lange baan dreigt te worden geschoven.

“Die kunnen ze prefinancieren,” repliceert Robert Voorhamme (SP), mede-indiener van het Havendecreet. “Het alternatief is dat de West-Vlaamse havenbesturen het financieel bijzonder moeilijk krijgen. Het uitgangspunt van het decreet was niet dat een van de havens failliet moest gaan.”

“Het probleem is vooral dat het Havendecreet meer middelen voorzag,” zegt Kerckaert. “Terwijl we nu over een pure verschuiving spreken.”

luc huysmans