Zal er in 2040 nog een wettelijk pensioen zijn?
Het wettelijk pensioensysteem in ons land staat onder druk. Door de uitstroom van de babyboomgeneratie en de vergrijzing van onze bevolking leven steeds meer mensen langer van hun pensioen. In opdracht van de federale regering volgt de Studiecommissie voor de Vergrijzing de tendensen op. Een gesprek met Jan Verschooten, ondervoorzitter van de Studiecommissie voor de Vergrijzing.
Het valt niet meer te ontkennen: er is wel degelijk sprake van een pensioenproblematiek in België. Tussen 2010 en 2015 zijn de kosten voor de wettelijke pensioenen immers aanzienlijk gestegen. “Dat is een logische evolutie,” vertelt Jan Verschooten van de Studiecommissie voor de Vergrijzing, “want de naoorlogse babyboomgeneratie gaat volop met pensioen. Binnen de groei van de totale bevolking zien we nu vooral de groep van de 65-plussers toenemen.”
“De kosten van de vergrijzing nemen toe, want er komt uiteraard een pak gepensioneerden bij. Tegelijk stijgt het aandeel van de pensioenen in de uitgaven omdat we, in de nasleep van de financieel-economische crisis, ook een periode met een lagere economische groei hebben gekend.”
De toename van de pensioenkosten zien we nog tot 2040 substantieel stijgen.
Het einde is nog niet in zicht
Die evolutie zal zich overigens nog een hele tijd voortzetten. Jan Verschooten: “De toename van de pensioenkosten zien we nog tot 2040 substantieel stijgen. Tussen 2015 en 2040 verwachten we een bijkomende kost van 2 tot 2,3 procent van het Bruto Binnenlands Product. En dan hebben we het alleen nog maar over de pensioenen. Want wie over vergrijzing spreekt, moet ook rekening houden met stijgende kosten voor de gezondheidszorg.”
Toch ziet Verschooten ook positieve evoluties. “De pensioenkosten zullen minder snel gaan stijgen dan de demografische evolutie. Dat heeft te maken met de maatregelen die de federale regeringen-Di Rupo en -Michel hebben genomen om de pensioenleeftijd op te trekken, en het feit dat het aantal vrouwen in de actieve bevolking nog altijd toeneemt. Die beide zaken zullen uiteindelijk wel de groei van de pensioenkosten afremmen.”
Niet één, maar verschillende oplossingen
De echte oplossing om de pensioenkosten onder controle te krijgen, zit volgens de ondervoorzitter van de Studiecommissie in drie zaken: “Ten eerste moeten we ons overheidsbudget op orde krijgen, zodat er ruimte vrijkomt om de groei van de pensioenkosten op te vangen. Dat betekent dat we onze schuld moeten afbouwen en het overheidstekort in de begroting dringend moeten oplossen. Dat is al een aantal jaren een probleem, maar de vergrijzing noopt de politici om snel tot een oplossing te komen.”
Een tweede piste is het zorgen voor economische groei en bijkomende tewerkstelling. “Hoe meer mensen aan het werk zijn, hoe meer bijdragen er immers zijn voor de pensioenen. Dat zal ook helpen om de stijgende financieringskost van de wettelijke pensioenen op te vangen”, stelt Jan Verschooten. “En als derde oplossing zijn maatregelen mogelijk om het pensioensysteem te hervormen en mensen langer aan het werk te houden. Op dat vlak zijn er door de huidige en vorige regering al een aantal initiatieven genomen, die ook wel een effect zullen genereren.”
Een deel van de oplossing, die ook door politici al werd gesuggereerd, is dat mensen zelf meer investeren in spaar- en beleggingsformules voor hun pensioen. En dat de financiële sector met een breder aanbod aan producten komt die mensen na hun pensioen de zekerheid kunnen geven van een gegarandeerd aanvullend inkomen, bovenop het pensioen, voor de rest van hun leven.
Wat we eigenlijk nodig hebben, is een globale visie op de toekomst van de pensioenen.
Nood aan maatschappelijke consensus
“Maar wat we eigenlijk nodig hebben, is een globale visie op de toekomst van de pensioenen. Onze expertencommissie heeft aangeraden om een maatschappelijk debat te voeren, zodat er een nieuw sociaal pact kan komen. Zo zouden er afspraken kunnen worden gemaakt over generaties heen, om tot een definitieve oplossing te komen”, gelooft Verschooten.
“We moeten immers het probleem oplossen dat jongeren vandaag het pensioen van hun ouders financieren, maar zich tegelijk afvragen of er dan voor hen nog een pensioen zal zijn. Om het systeem leefbaar te houden, zal er uiteindelijk toch een brede maatschappelijke consensus moeten zijn over de te nemen maatregelen”, besluit de ondervoorzitter van de Studiecommissie voor de Vergrijzing.
Kijk naar de reportage op KanaalZ: