“Zal België de volgende drie decennia overleven?”

Luc Bertrand (53), Manager van het Jaar 1991, ziet een opmerkelijke parallel tussen 1975 en 2005: we sluiten de ogen voor de harde waarheid dat de gouden jaren achter de rug zijn.

Dertig jaar geleden moest ik bewijzen dat ik ook een voornaam had. Mijn vader, Fernand Bertrand, was een charismatische selfmade man, actief in de Antwerpse zakenwereld en de culturele sector. Hij was gedelegeerd bestuurder van de groep Plouvier, voorzitter van Kreglinger en voorzitter van de voormalige Benelux Bank.

Trends kwam net op tijd. Vlaamse ondernemers namen positie in het klassieke bedrijfsleven. Het blad bewees dat – mits een kritische aanpak – economie interessant kon zijn. Ook toonde het de andere, menselijke, kant van het bedrijfsleven.

Bij de start van Trends volgde ik een training bij Bankers Trust in New York. Ik onderhandelde in 1986 voor hen de buy-out van Brouwerij Maes, waaraan ook Ackermans & van Haaren deelnam. Deze onderhandelingen inspireerden de terugkeer naar Antwerpen.

Jullie magazine hielp me – toen ik Manager van het Jaar werd en ook in andere artikels – mijn voornaam terug te vinden. Gesticht in 1888, sluimerde Ackermans & van Haaren in het riet. De titel bood een platform om ons bekend te maken. De sectoren waarin wij actief zijn, maakten de voorbije jaren een grote consolidatie mee. Dat leidt naar grotere zaken, maar ook naar meer professionalisme en complexiteit.

Eigenlijk zijn er nogal wat parallellen tussen de startperiode van Trends en vandaag. We kwamen uit de gouden jaren zestig en de bevolking noch de politiek beseften hoe kritiek de situatie was. De zware industrie liep op haar laatste benen, en niemand die het durfde te zien. Er waren misschien problemen, maar die zouden snel verdwijnen, want ze volgden uit de economische groei die we achter de rug hadden. Het bleek anders: op het einde van de jaren zeventig sloeg de crisis in volle hevigheid toe.

Ook vandaag beleven we nog de nadagen van een periode waarin enorm veel welvaart werd gecreëerd. De Vlamingen hebben het nog nooit zo goed gehad. Dat verklaart misschien waarom te weinig actoren de nood voelen aan een fundamentele, structurele aanpassing van de economische omgeving als antwoord op de uitdagingen van morgen. In een door technologie gedreven globalisering leveren de wereldwijde concurrenten met veel lagere kosten net dezelfde producten af als de westerse industrie. Men maakt zich niet populair met de boodschap dat we met zijn allen harder en slimmer moeten werken.

Maar we mogen geen masochisten worden, die voortdurend klagen en aanzetten tot doemdenken. Een voorbeeld van die mentaliteit trof me onlangs. Blijkt dat het Vlaamse onderwijs de beste wiskundigen ter wereld aflevert en wat is de eerste vraag van de journalist aan de minister? Of er door dat hoge niveau geen minderbegaafde kinderen uit de boot vallen. In plaats van trots te zijn op deze prestatie en ze te beschouwen als een wissel op de toekomst.

Want heel wat sectoren hebben nog toekomst. Waterbouw is een niche die de wereld ons – mits we voortdurend innoveren – moeilijk kan afpakken. Het petrochemische netwerk van de Scheldestad is van wereldformaat. En onderschat de West-Vlaamse textiliens niet! Jawel, ze hebben het moeilijk, maar ze zullen met succes blijven vechten voor een plaats op moeilijke markten. Net als de voedingssector. De Vlaamse economie is een sterke uitvalsbasis voor de volgende generatie.

Ik moet erkennen dat mijn kinderen het tot nu veel beter deden op school en aan de universiteit. Zonder twijfel zullen ook zij met hun voornaam erkend worden. Ze hebben daarvoor het karakter en de juiste vaardigheden. Hun wereld zal nog sneller veranderen dan de onze en ze zullen zich nog meer aan hun omgeving moeten aanpassen dan wij. De eerste regel van de toekomst is dat niets verworven is voor altijd.

Blijft de vraag of België de volgende drie decennia overleeft. Beide landsdelen zijn samen sterker dan apart. De remedie tegen een splitsing is respect voor elkaars aanpak. Slechts als beide partners elkaar toelaten dat de ander de problemen grotendeels op zijn manier oplost, heeft België een toekomst.”

H.B.

“Er zijn nogal wat parallellen tussen de startperiode van Trends en vandaag.

We kwamen uit de gouden jaren zestig en de bevolking noch de politiek beseften hoe kritiek de situatie was.”