X-Men

De productiefirma Fox boort met de verfilming van ‘X-Men’ een lucratief franchiseproduct aan. Althans voor de thuismarkt.

Het voor 75 miljoen dollar gemaakte X-Men bracht in zijn openingsweekend in Noord-Amerika alleen al 57,5 miljoen dollar op. Deze in 1963 gecreëerde stripreeks van Marvel Comics voert een aantal sarcastisch en asociaal ingestelde superhelden op. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Batman en Superman, symboliseren de mutanten uit X-Men de onverdraagzaamheid tegen sociale minderheidsgroepen. Hun gevechten situeren zich binnen die context in de toenmalige opkomst van Martin Luther King en Malcolm X.

Deze sociale subtekst suggereert regisseur en co-scenarist Bryan Singer (maker van onder meer The Usual Suspects en Apt Pupil) ook in de openingsbeelden van de filmadaptatie. Een jonge Erik MagnusLehsherr (alias de latere Magneto, rol van de Brit Ian McKellen) wordt in het concentratiekamp te Auschwitz van zijn ouders gescheiden. De link tussen het lot van de joden uit Wereldoorlog II en het racisme van nu is snel gelegd.

Veel diepgang en psychologische uitwerking moet u in de verfilming van X-Men niet zoeken. De producente Lauren Shuler Donner sprak Singer aan om het geheel een bepaald ‘realisme’ mee te geven. Voor zover in een verhaal over mutanten met bovennatuurlijke gaven van realisme sprake kan zijn natuurlijk. Het meermaals herwerkte script plaatst uiteindelijk de figuur van Wolverine centraal. De overige X-Men worden schematisch gehouden. Enige inleving van de toeschouwer wordt hierdoor onmogelijk gemaakt. Terwijl het tragische karakter van deze striphelden in de boekjes via tekstballonnen en/of innerlijke monologen veruiterlijkt wordt, worden deze personages in de film overgeleverd aan de speciale effecten.

Of X-Men het in Europa even goed zal doen als in de Verenigde Staten valt te betwijfelen. De eerste avonturen van Batman (in België destijds geplaagd door een KNT) hebben bij ons ook niet de Noord-Amerikaanse cijfers gehaald. Marvel Comics verkoopt van X-Men iets meer dan dertig miljoen boekjes per jaar. In de Verenigde Staten zijn er tevens verschillende websites rond X-Men en gaan het speelgoed en de popjes vlot van de hand. In Europa zijn de X-Men zo goed als onbekend.

Naast Patrick Stewart (kapitein Picard uit Star Trek) bestaat de rolbezetting van X-Men hoofdzakelijk uit niet echt bekende acteurs en actrices. Maar zowel Stewart als Famke Janssen, McKellen, het Nederlandse supermodel Rebecca Romijn-Stamos, Hugh Jackman en Anna Paquin hebben reeds getekend voor de twee sequels. Enkele onopgehelderde plotwendingen en het einde van X-Men vragen trouwens om een vervolg.

Piet Goethals