Workaholic met verborgen charmes

Hij is de nieuwe CEO van Fortis. Eindelijk, want Filip Dierckx was al langer voorbestemd om Jean-Paul Votron op te volgen. Sinds 1 januari 2008 leidde hij al het geheel van Fortis’ bankactiviteiten. En sinds dit weekend is hij de grote baas van de hele groep. Dit is het portret van een hoogbegaafde, discrete workaholic.

Filip Dierckx had het zich allicht anders voorgesteld, de manier waarop hij topman van Fortis zou worden. Feit is: sinds vorig weekend staat hij aan het hoofd van een deels gecentraliseerde staatsbank. De Belgische, Nederlandse en Luxemburgse overheden pompten 11,2 miljard euro in de wegkwijnende bank-verzekeraar. Dat was noodzakelijk om de tanker Fortis drijvend te houden in de storm die tal van financiële instellingen aan het zwalpen brengt.

Dierckx was zich in de wachtkamer van de bank-verzekeraar al een tijdje warm aan het lopen voor de topfunctie. Hem was begin 2000 al de hoogste functie bij Fortis in het vooruitzicht gesteld.

De belofte van gewezen Fortisvoorzitter Maurice Lippens aan Dierckx destijds, wordt nu alsnog met enkele jaren vertraging uitgevoerd. Al moest Dierckx eerst de consultant Anton Van Rossum en de marketeer Jean-Paul Votron laten voorgaan. En Herman Verwilst, de CEO ad interim die de gemoederen moest bedaren en het zwaar beschadigde vertrouwen in de Fortisgroep moest herstellen. Een hopeloze taak, blijkt intussen.

Nu Filip Dierckx eindelijk aan zet komt, zijn de omstandigheden danig gewijzigd. Dierckx begon zijn carrière bij het Brusselse advocatenkantoor De Bandt-Van Hecke, maar hield het daar na drie jaar voor bekeken. Hij kwam bij de Generale Bank terecht, waar hij zich liet opmerken met dossiers als de integratie van Crédit Lyonnais Nederland en als topman van Belgolaise. Toen Fortis in 1998 de Generale Bank overnam, kreeg Dierckx de integratie van het bankkantorennetwerk op zijn bord en verzeilde hij in het directiecomité van Fortis Bank. In 2000 viel de tak Merchant Banking onder zijn hoede, en door de overname van ABN Amro hoorden ook nog Private Banking en de coördinatie van de regio Noord-Amerika tot zijn takenpakket. Hij was een van de negen vertrouwelingen, die Votron rond zich verzamelde in zijn ambitieuze groeiplan. De ironie wil dat Dierckx bij Merchant Banking de afdeling gestructureerde kredieten beheerde. Net die effecten zijn zwaar getroffen door de wereldwijde kredietcrisis, en dreven Fortis in de armen van de overheid om erger te voorkomen.

Wars van schaduwzones…

De week van Filip Dierckx eindigt steevast met hetzelfde ritueel: zijn twee secretaresses leggen stapels dossiers klaar en hij vertrekt van kantoor met vijf, zes koffers waarvan hij de inhoud tijdens het weekend doorworstelt. “Een meter papier onder de arm”, zo vat een medewerker het samen.

Het resultaat van zijn zondagse nota’s en lectuur wordt op maandagmorgen verdeeld over zijn team. De vergadering is informeel. Ze begint om 8 uur. De jonge vijftiger zit nooit stil. En al besteedt hij zijn zaterdagen aan zijn gezin, zijn zondagen zijn voorbehouden aan Fortis. Hij is dan ook te allen tijde bereikbaar op zijn blackberry en hij werkt feitelijk zeven dagen op zeven, stelt een van onze gesprekspartners vast. “Het zou ons goed uitkomen mocht hij er eens echt voor drie weken op uit trekken, in plaats van zijn vakantie door te brengen in Knokke. Daar gaat hij toch maar door met werken”, lacht Frédéric Van Gheluwe, die bij Fortis verantwoordelijk is voor de Global Markets.

De gebeurtenissen die Fortis door elkaar hebben geschud, gunden de workaholic weinig rust. Of het nu gaat om de acquisitie van sommige activiteiten van ABN Amro of om de crisis van de rommelhypotheken. De jurist in hem heeft zich op die verschrikkelijk ingewikkelde materies gestort en heeft er met verbazend gemak de mechanismen van blootgelegd. Dat stelde Fortis in staat om bij de voorstelling van zijn jaarresultaten de toestand van de investeringen, in CDO’s (collateralized debt obligations), op een transparante wijze toe te lichten. “In crisisperiodes behoudt hij een koelbloedigheid die de verbeelding tart”, stelt Daniel Cuylits, de financieel directeur van de zakenbank, vast.

“Hij is een stille kracht”, weet Gilbert Mittler, voormalig financieel directeur van de Fortis Groep te waarderen. “Het is een collega op wie je kunt rekenen, iemand die zijn eigen problemen oplost en zelden om hulp vraagt. Dat is in deze sector een geruststellende factor.”

Waaruit bestaat zijn methode dan? Alles tot in de kleinste details begrijpen, elke mogelijke twijfel wegnemen en geen schaduwzone achterlaten. En dat allemaal op een zeer methodische wijze. Hij duikt in de dossiers tot hij er elk mechanisme van begrepen heeft. “Zodra hij de situatie onder de knie heeft, kan hij ze ook beheersen”, vat Daniel Cuylits samen. Op bijeenkomsten met analisten in Londen, was meer dan een aanwezige onder de indruk van zijn kennis over de blootstelling van Fortis aan de subprimes. “Zijn beheersing van al zijn departementen tot in de kleinste details, is inderdaad hoogst ongewoon”, geeft Gilbert Mittler toe.

Een menu van frisdrank en snoep

“Hij bruist van de intelligentie”, liet voormalig Fortisvoorzitter Lippens optekenen. “Hij is een hoogbegaafd iemand en een buitengewone bankier”, bevestigt Paul Buysse, de voorzitter van Bekaert, die hem al vele jaren kent. De man is ook een volleerde perfectionist die waakt over de perfecte beheersing van zijn dossiers.

“Als we over een bepaald dossier discussiëren en ik toon hem een tabel die hij niet heeft, palmt hij die meteen in. Met wat geluk krijg ik ooit een kopietje terug”, merkt Frédéric Van Gheluwe op. “Hij is geneigd om sommige dossiers beter te kennen dan diegene die er verantwoordelijk voor is”, stelt een naaste medewerker vast. “Hij leest enorm veel, maar hij onthoudt vooral alles!”

Die medaille heeft ook een keerzijde: soms houdt hij zich actief bezig met dossiers die eigenlijk moeten worden opgevolgd door een lid van zijn team. Soms moeten zijn medewerkers hem daar trouwens op wijzen. Filip Dierickx delegeert weliswaar, maar zo zegt hij zelf: “Ik blijf verantwoordelijk en ik zorg ervoor dat ik betrokken blijf.”

“Hij volgt de moeilijke dossiers van a tot z”, stelt Daniel Cuylits vast. “En hij laat nooit los.”

Om dat tempo te kunnen aanhouden, bestaat geen mirakeloplossing. Filip Dierckx beknibbelt allerminst op zijn werkuren. Elke morgen verlaat hij om 6 u. 30 zijn woning in Antwerpen zodat hij om 7 u. 15 op zijn kantoor in Brussel is. Dan volgen de vergaderingen elkaar op, en de dag eindigt pas om negen uur ‘s avonds, of later als het nodig is. Hij houdt er ook een opendeurbeleid op na en let erop dat hij tal van personen in de organisatie ziet, zonder onderscheid van rang of functie. De twee secretaressen die zijn agenda moeten organiseren, rukken zich dan ook soms de haren uit het hoofd.

“Het is belangrijk om veel mensen te kennen in de organisatie om niet in een ivoren toren opgesloten te geraken”, vindt hij. “In de afdeling Merchant Banking sta ik erop dat de mensen niet in hun kantoor blijven zitten, maar naar de klanten toegaan.”

Om in vorm te blijven – sommigen bij Fortis maken zich trouwens zorgen over zijn gezondheid – loopt Dierckx regelmatig. Een uurtje joggen ‘s avonds, vier keer per week, staat hem toe om wat stoom af te blazen. Zijn eetgewoonten daarentegen zijn niet bepaald orthodox: hij functioneert van ‘s morgens vroeg op cola light, is verlekkerd op mignonettes – liefst melkchocolade – en op Twix. Maar dat laatste ingrediënt lijkt nu uit zijn menu geschrapt te zijn. “Toen de besparingsmaatregelen bekendgemaakt werden, wou hij het voorbeeld geven en hij wordt nu niet meer bevoorraad met snoep”, stelt een lid van zijn team vast.

Man met een fanclub

In zijn teams wordt Dierckx zeer gewaardeerd. “Het is voor hem belangrijk om zich te omringen met mensen in wie hij het volste vertrouwen heeft”, merken verschillende waarnemers op. “Daar staat tegenover dat zijn medewerkers hem totaal toegewijd zijn en hij haalt dan ook het maximum uit hen”, stelt een afgunstige gesprekspartner vast. Verschillende van zijn teamleden reageren inderdaad geweldig enthousiast. Het lijkt wel een fanclub.

Dat heeft verschillende oorzaken. Ten eerste is de nieuwe topman loyaal en zeer trouw, in de eerste plaats ten opzichte van de onderneming. “Het is iemand die de belangen van de maatschappij laat voorgaan op die van de stock options”, weet een kenner van de banksector te waarderen. “Hij is ambitieus, geen machtsmens maar eerder een gevoelsmens die Fortis volledig toegewijd is”, oordeelt Daniel Cuylits, die ook apprecieert dat de man op lange termijn functioneert, zonder verborgen agenda.

“Hij wordt niet gedreven door geld of macht, maar door zijn behoefte om in de kern van de activiteit te staan”, vult gewezen gedelegeerd bestuurder van Fortis Bank, Jean-Jacques Verdickt aan.

Als zoon van een chirurg, bracht Dierckx bijna heel zijn carrière door bij Fortis, te beginnen bij beheerscontrole in de zakenbank tot de reorganisatie bij Belgolaise. Zijn loyaliteit strekt zich ook uit tot zijn teams en zijn vrienden, ook al ontsnapten sommigen – zoals Marc Blanpain, erevoorzitter van de raad van bestuur van Belgolaise – niet aan zijn kritiek. Soms doet dat wel vragen rijzen. Ondanks kritiek bleef Dierckx onvoorwaardelijk steun verlenen aan Brigitte Boone, CEO Commercial & Investment Banking, wier recente bevorderingen voor tandengeknars zorgden.

Voorstander van consensus

Teamspirit is voor Dierckx iets heel concreets. “Na de voorstelling van moeilijke dossiers, stuurt hij een kort e-mailtje om u te feliciteren met uw professionalisme”, apprecieert een lid van het team. “En als het hier of daar verkeerd loopt, is hij er de man niet naar om te beginnen brullen.” De nieuwe CEO verheft inderdaad zelden de stem.

Alvorens een beslissing te nemen, wint Dierckx advies in en brengt hij een discussie op gang. “Doelstellingen bereik je samen met de manschappen, niet alleen. Ik wil dus best luisteren voor ik beslissingen neem”, voert hij aan. Dat is overigens een les die hij onthouden heeft uit zijn lange studieperiode bij de jezuïeten. “In de vierde Latijn-wiskunde was ik opgetogen dat ik de eerste van de klas was. Mijn klasleraar heeft me toen gewaarschuwd: het is niet belangrijk om de eerste te zijn, het is wel cruciaal dat de klas in haar geheel met glans slaagt.”

Zijn werkmethode is dan ook gericht op consensus en is allesbehalve conflictueus. “Soms iets te veel consensus”, merken sommige waarnemers op. Dierckx aarzelt immers niet om enkele weken of zelfs enkele maanden te wachten om een beslissing door te kunnen drukken die de goedkeuring wegdraagt van al zijn teams, in plaats van een snelle beslissing te nemen waarvan de uitvoering dreigt vast te lopen omdat niet iedereen op een lijn zit. Ook die medaille heeft een keerzijde: sommige beslissingen worden erg traag genomen. Men zou daaruit een zekere zwakheid of een gebrek aan leiderschap kunnen afleiden. “Hij is een goede kerel, die soms moeite heeft om te beslissen”, stelt een van onze gesprekspartners vast. “Maar zijn intelligentie, zijn werkkracht en zijn menselijke kwaliteiten roepen in zijn teams een enorm respect op. Zowel voor de mens als voor de bankier.”

Als er moeilijke beslissingen moeten worden genomen, bijvoorbeeld als hij van sommige mensen afscheid moet nemen, heeft Dierckx de neiging om iets te tolerant te zijn. Hij geeft die fout ook toe en hij heeft daaruit al de nodige lessen getrokken. “Bij integratieoperaties krijgt niet iedereen de plaats waarop hij gehoopt had”, stelt de bankier vast. “Het is echter van fundamenteel belang om een logische structuur in te voeren op basis van verdienste. In het verleden ben ik niet altijd snel genoeg tot een beslissing gekomen.”

Empathie is hem niet vreemd en hij houdt ook zijn teams aandachtig in het oog. “Ik herinner mij een moeilijke periode toen ik tegelijk verschillende moeilijke dossiers te behandelen kreeg”, vertelt Frédéric Van Gheluwe. “Ik kwam Filip net voor een vergadering in de gang tegen. Hij vroeg me wat er scheelde. In enkele minuten tijd gaf hij de vier delicate punten aan die ik moest oplossen. Zijn analyse was correct, ook al ging het om dossiers die hem niet eens voorgelegd waren. Hij heeft me een paar adviezen gegeven over aspecten die moesten worden verbeterd. Hij gaf me de richting aan, zonder autoritair te zijn. En hij liet me verstaan dat hij achter mij stond.”

Charismatisch, maar geen demagoog

Filip Dierckx, die vooral gezien wordt als een dossiermens, is allesbehalve flamboyant. “Het is geen demagoog”, geven vele gesprekspartners toe. “Maar hij beschikt wel over een zekere charme om mensen achter zich te scharen”, nuanceert Daniel Cuylits. Hij richt zich met evenveel gemak tot een publiek van 100 als van 1250 mensen, zoals onlangs nog het geval was op de Merchant Bank Convention die alle kaderleden bijeenbracht in Parijs.

Bij Fortis verwijten sommigen hem dat hij zichzelf ‘onvoldoende verkoopt’. De ‘sobere man’, zoals Marc Blanpain hem omschrijft, vermijdt om zichzelf vooruit te schuiven, al was hij duidelijk voorbestemd om Jean-Paul Votron op te volgen aan het hoofd van Fortis. “Het is trouwens dankzij de coaching van Jean-Paul Votron dat Filip Dierckx kon laten zien wat hij in zijn mars heeft”, merkt Maurice Lippens op. In januari 2007 werd hij gepromoveerd tot directeur voor de merchant-, corporate- en private- bankingactiviteiten en een jaar later kreeg hij alle bankactiviteiten onder zich. “Hij heeft altijd veel diplomatie aan de dag gelegd en zijn doel bereikt zonder vijanden te maken”, geeft een waarnemer toe. “Maar nu hij CEO wordt, zal hij moeten leren om doortastender te zijn.”

Door zijn zachtaardige temperament, lijkt hij misschien wat saai. “Hij is gedisciplineerd, zorgvuldig, goed gestructureerd en georganiseerd. Ik vraag me soms af wanneer hij zich zal laten gaan”, grapt Fred Chaffart, de gewezen baas van de Generale Bank, voor wie Filip Dierckx nog gewerkt heeft. “Hij zal zich waarschijnlijk pas laten gaan als het in zijn agenda zo genoteerd staat”, besluit een gesprekspartner al lachend. (T)

Door Nathalie Van Ypersele/ Lieven Desmet/Foto’s Belga