Witwaswetgeving: wat is crimineel gedrag?

Voordelen uit zware misdrijven komen niet in aanmerking voor de nationale fiscale amnestie. Maar wat is zwaar crimineel gedrag?

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.

Als alles volgens plan verloopt, zal het dus in 2004 mogelijk zijn om tegoeden die uiterlijk op 31 mei 2003 op een buitenlandse rekening stonden, te regulariseren. De wetgever zal de spons vegen over alle belastingen en socialezekerheidsbijdragen die op die tegoeden verschuldigd zijn, of verschuldigd hadden kunnen zijn. Daartoe zal de belastingplichtige een eenmalige bevrijdende aangifte moeten doen en een eenmalige bijdrage moeten betalen van – afhankelijk van het geval – 6 of 9 %.

De instantie waarbij de aangifte moet gebeuren, zal afhangen van de vraag of de aangever het te regulariseren tegoed wel of niet overbrengt naar België. Laat hij de tegoeden in het buitenland staan, dan zal hij te biechten moeten bij de fiscus zelf. Brengt hij de tegoeden wel over naar België, dan zal hij de eenmalige aangifte moeten indienen bij de Belgische financiële instelling waarnaar hij de tegoeden overbrengt. De eenmalige bijdrage zal in dat geval ook bij deze instelling betaald moeten worden.

Overigens zullen niet alle financiële instellingen aan de grote nationale amnestieoperatie mogen deelnemen. Dat voorrecht zal voorbehouden zijn aan die instellingen die vanwege de Commissie voor het Bank- en Financiewezen ( CBF) een nihil obstat zullen verkrijgen.

Witwas. Dat laatste heeft te maken met de preventieve antiwitwaswetgeving. Die verplicht banken en vele andere professionele instanties om deel te nemen aan een soort knipperlichtenstelsel. Zodra zij vermoeden dat cliënten pogen om geld dat afkomstig is van zware misdrijven wit te wassen, moeten zij de Cel voor Financiële Informatieverwerking op de hoogte brengen. Die zal vervolgens een onderzoek instellen en de procureur des Konings op de hoogte brengen als de vermoedens bevestigd worden.

Deze regeling zal ook tijdens de grote nationale amnestieoperatie van toepassing zijn. Zij moet vermijden dat ongure types van de gelegenheid gebruik maken om de opbrengsten uit zware misdrijven te regulariseren tegen betaling van de eenmalige bijdrage van 6 of 9 %.

Vandaar dat de regering beslist heeft dat de eenmalige bevrijdende aangifte alleen zal kunnen gebeuren bij financiële instellingen waarvan men hoopt dat zij voldoende gewapend zijn om het geld dat afkomstig is van zware misdrijven te filteren uit het vele geld dat tijdens de nationale amnestieoperatie aangeboden zal worden.

De Commissie voor het Bank- en Financiewezen krijgt daarom de opdracht de goede banken van de slechte te onderscheiden.

Misdaad. Of deze knipperlichtenprocedure werkt of niet, de amnestiemaatregel zal hoe dan ook geen gevolg hebben voor wie poogt misdaadgeld te regulariseren. Het wetsontwerp zoals het nu bestaat, zegt uitdrukkelijk dat de eenmalige bevrijdende aangifte en het betalen van de eenmalige bijdrage van 6 of 9 % geen uitwerking hebben voor buitenlandse tegoeden die afkomstig zijn van zware misdrijven die onder toepassing vallen van de preventieve antiwitwaswetgeving.

De vraag is dan wat onder zware misdrijven moet worden verstaan. Mensenhandelaars, terroristen, drugsdealers, illegale wapenhandelaars, pooiers enzovoort mogen het vergeten. Hun misdrijven worden per definitie als zware misdrijven aangemerkt. Hun financiële verrichtingen moeten zonder meer aan de Cel voor Financiële Informatieverwerking worden meegedeeld, zodra bijvoorbeeld een bank er lucht van krijgt dat het gaat om gelden die van dergelijke misdrijven afkomstig zijn. Wat zij aan buitenlandse banktegoeden hebben, zal dus ook nooit tijdens de nationale amnestieoperatie geregulariseerd kunnen worden. Misschien kunnen zij het wel proberen. Maar zij zullen nooit de zekerheid hebben dat zij nadien vrijuit gaan.

Gespuis. De preventieve antiwitwaswetgeving stopt evenwel niet bij het gespuis dat zich meent te moeten verrijken met de handel in mensen, of met de illegale handel in wapens of drugs enzovoort.

Zij viseert ook fraude ten nadele van de financiële belangen van de Europese Unie, de omkoping van openbare ambtenaren en onder meer ook, de ernstige en georganiseerde fiscale fraude waarbij bijzonder ingewikkelde mechanismen of procédés van internationale omvang worden aangewend. En op dit ogenblik wordt een wetsontwerp voorbereid waarbij het gamma aan zware misdrijven nog wordt uitgebreid. Straks zal de preventieve antiwitwaswetgeving en dus de uitsluiting uit de nationale amnestieoperatie ook van toepassing zijn op, onder meer, de voordelen uit ernstige milieucriminaliteit of uit de namaak van goederen.

Het net spant zich dus strakker. Terwijl voorheen vooral zware jongens geviseerd werden, wordt hoe langer hoe meer ook de witteboordencriminaliteit in het vizier genomen.

Grens. Waar de grens ligt, is niet eenvoudig. Allicht zal een bakker die zwarte bloem afgenomen heeft van zijn plaatselijke bloemmolen, zich niet veel zorgen hoeven te maken. Maar wat doe je bijvoorbeeld met fraudemechanismen die tegenwoordig bijzondere proporties aannemen en vertakkingen hebben tot ver buiten de Europese Unie?

Of bepaalde overtredingen wel of niet onder de preventieve antiwitwaswetgeving vallen, is doorslaggevend om te bepalen of zij wel of niet in aanmerking komen voor de nationale amnestiemaatregel. Het ophelderen daarvan belooft een moeilijke en vooral zeer riskante onderneming te worden.

Jan Van Dyck

Witteboorden-criminaliteit wordt hoe langer hoe meer in het vizier genomen.