‘Winst bestaat niet alleen uit cash’

Ze zijn met weinig, de bedrijven die er al 25 jaar duurzaam ondernemen op hebben zitten. Stefaan Deraeve van het Oostkampse familiebedrijf La vie est belle is een zeldzame ondernemer die Steve Jobs niet als een rolmodel ziet.

“Jobs was passioneel met zijn werk bezig, maar hij was ook een uptempo-ondernemer”, zegt Stefaan Deraeve over de vroegere CEO van Apple. “Een man die zijn omgeving in een rotvaart ontmantelde. Die aanpak zit niet in ons menselijk DNA. We zijn geprogrammeerd om zorg te dragen voor elkaar.” Deraeve komt uit de gezondheidssector, hij werkte tien jaar als psychiatrisch verpleger voor hij La vie est belle oprichtte, een bedrijf gespecialiseerd in vegetarische voeding.

Als jonge verpleger trok Deraeve met zijn echtgenote naar Rwanda om er mee te werken aan een gezondheidsproject. Daar leefden ze op een dieet van groenten, zaden en granen. Het resultaat was een vegetarische keuken die ook het thuisfront waardeerde. Wat begon met kookworkshops en kleine leveringen aan de lokale natuurvoedingswinkels, resulteerde in de start van een succesvol bedrijf. Volgend jaar bestaat La vie est belle in Oostkamp 25 jaar. Een team van twintig voltijdse medewerkers maakt er wekelijks 50.000 vegetarische bioburgers en draait een jaaromzet van 2 miljoen euro. In 2015 haalde de onderneming een winst van 25.410 euro, tegen 18.065 euro een jaar eerder. “100 procent bio en 200 procent uit het hart”, luidt de slogan van La vie est belle. “Ons bedrijfsmodel sluit niet aan bij het pure kapitalisme. Zoals elke onderneming streven wij naar winst, maar die bestaat niet alleen uit cash. We plaatsen duurzame vooruitgang centraal”, verklaart Stefaan Deraeve.

Het was nooit zijn ambitie van La vie est belle een familieonderneming te maken, maar de appels vielen niet ver van de boom. Drie van zijn vier kinderen zijn in het bedrijf actief. Dochter Nele volgt de orders op en staat in voor het sociale deel. Zoon Karel zorgt voor een lean procesopvolging: hij zet het volledige traject uit van de transitie van grondstof tot het eindproduct. Lieven is kok en neemt sinds enkele jaren het voortouw bij het uittesten van nieuwe recepten. Stefaan Deraeve: “Voeding is voor ons niet enkel een samenstelling van willekeurige ingrediënten. Honderd procent bio betekent ook een duurzame relatie met lokale producenten die verse grondstoffen aanleveren.”

Kaizen

In die kwarteeuw duurzaam ondernemen leerde Deraeve dat je je ideaalbeeld van een duurzaam bedrijf nooit uit het oog mag verliezen, maar dat je je tegelijk moet aanpassen aan je omgeving om van je onderneming een succes te maken. Een voorbeeld is de manier waarop La vie est belle ernaar streeft zo veel mogelijk producten bij plaatselijke leveranciers te halen. “Hun aanbod vormt de basis voor de productie. In een ideale wereld nemen we al onze ingrediënten dagvers van hen af, maar zover zijn we nog niet. Er lopen momenteel vijf proefprojecten, rond dagverse eieren en de innovatieve teelt van granen, peterselie, pastinaak en pompoen. We groeien elke dag meer naar ons ideaal toe.”

La vie est belle gebruikt ook geen kunstmatige bewaarmiddelen. Voor een grootleverancier is dat niet zo vanzelfsprekend. Daarom werkt het bedrijf samen met experts zoals Frank Devlieghere van het Laboratorium voor levensmiddelenmicrobiologie en -conservering aan de Universiteit Gent. De onderneming is ook lid van verschillende kennisnetwerken rond duurzame verpakking. Dat blijft een van de zwakste schakels in het duurzaamheidsverhaal. “De producten moeten luchtdicht worden verpakt. Daardoor is bioplastic geen optie”, zegt Deraeve. “Uit noodzaak gebruiken we vandaag pet. De enige troost is dat dit al kan worden gerecycleerd.”

Is La vie est belle dan wel zo duurzaam bezig? Stefaan Deraeve knikt beslist. “Wat me destijds aantrok in de zorg was wat je niet in cijfers kon vatten. Je wordt niet duurzaam op basis van een lastenboek waarbij je aan een lijst van tien punten voldoet. Je moet er stapsgewijs in groeien. Duurzaam ondernemerschap impliceert bewustwording. Het is een proces van continue verbetering met steeds meer accenten in die richting. Of zoals de Japanse kaizenfilosofie zegt: “Als je duizend dingen wil veranderen, begin dan met één ding per dag, maar laat dat ene ook nooit na. Daarom kan ik Steve Jobs maar matig appreciëren. Je kunt niet sneller groeien dan je mogelijkheden. Je moet wel een plan hebben. Ik droom van een volledig biologische en recycleerbare keten.”

Werk als beleving

Ecologisch, oprecht, rijkelijk, toegewijd. Die vier woorden prijken op het prikbord naast de refter, ze omschrijven Deraeves visie. Een visie die ook een andere kijk op werk impliceert. “Ik zie arbeid niet als een pure prestatie, maar als een beleving. Het is een proces waarin je alles – fierheid, welzijn, persoonlijke waarden en ambities – met elkaar verbindt en tot zijn recht laat komen.”

Heel wat productiewerk bij La vie est belle gebeurt bijvoorbeeld nog manueel, omdat Stefaan Deraeve ook werk wil bieden aan mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Zo heeft Deraeve mensen met een autismespectrumstoornis in dienst. “Ik kan geen betere orderpickers wensen. Op andere gebieden hebben ze nood aan extra begeleiding, maar dat hoort erbij.”

Deraeve denkt niet in hiërarchische piramides, maar in zorgzame cirkels waarbij teams van medewerkers elkaar ondersteunen en versterken. Voor elke beslissing met effect wordt iedere medewerker op zijn niveau geconsulteerd. “Zo maak je iedereen verantwoordelijk voor de beleving van het geheel en verdwijnt het onderscheid tussen hoog en laag. Arbeid wordt dan een beleving waarbij je ook zorgt voor elkaar.”

Goele Geeraert, fotogra?e Emy Elleboog

“Je wordt niet duurzaam op basis van een lastenboek waarbij je aan een lijst van punten voldoet” Stefaan Deraeve, La vie est belle