Willy Wonka in Wieze

De Zwitserse beursgenoteerde groep Barry Callebaut kan niet zonder Wieze. Daar zijn haar grootste chocoladefabriek en het kenniscentrum gevestigd.

Misschien heeft de indringende chocoladegeur er iets mee te maken, maar de fabriek van Barry Callebaut in Wieze baadt in een sfeer van optimisme. “Wij zitten in een groeimarkt. Dat maakt de zoektocht naar nieuwe werknemers net iets gemakkelijker”, zegt Patrick Hautphenne, de verantwoordelijke voor nichechocoladeproducten. “We hebben 45 openstaande vacatures.”

Barry Callebaut is wereldmarktleider in chocoladeproducten. Met 1,4 miljoen ton chocolade was de beursgenoteerde groep vorig jaar goed voor 20 procent van de wereldmarkt. De productie steeg in het voorbije boekjaar met 9 procent door de stijgende vraag naar chocolade. En door de overname van de chocoladetak van Petra Holding uit Singapore, de marktleider in Azië en de Stille Zuidzee, stijgt dat binnenkort nog.

De overname van bijna 1 miljard euro is de grootste ooit voor Barry Callebaut. Maar de zet mag niet verrassen, want een van de strategische pijlers van de Zwitserse groep is vooruitgaan in de groeilanden, zoals Brazilië en China. In 2006 waren ze goed voor nauwelijks 12 procent van de geconsolideerde omzet, na de volledige overname van Petra klimt dat cijfer naar 33 procent. “De chocoladeconsumptie blijft dus jaarlijks stijgen”, duidt Patrick Hautphenne de overname. “Wij spreken al over een slecht jaar als een markt stabiel blijft. Maar die consumptie stijgt veel sterker in de groeilanden. In Brazilië, en zeker in China. Chinezen eten circa 120 gram chocolade per hoofd per jaar, in Europa is dat 7,5 kilo. Dat is dus zestig keer meer.”

Enkel voor zakenklanten

In die groeimarkt zit Wieze gebeiteld. Met een productie van 280.000 ton per jaar is het de grootste chocoladefabriek van de wereld. Barry Callebaut heeft 46 fabrieken, maar Wieze levert een vijfde van de groepsproductie. “België is begeerd om zijn kennis en kunde in chocolade”, weet marketingdirecteur Sofie De Lathouwer. “Belgische chocolade leeft in de wereld. In China wordt die als van hogere kwaliteit beschouwd. We kunnen onze productie dus niet zomaar naar het buitenland verplaatsen. Reclame met als label ‘gemaakt met Belgische chocolade’ doet de verkoop stijgen.” 25 productielijnen telt de 12 hectare grote fabriek in Wieze. Ze verwerkt orders van minimaal 4 ton. En er wordt weer een productielijn bijgebouwd, na bijkomende uitbreidingen in het voorbije boekjaar.

Een van de sleutelelementen voor dat succes is het merk Callebaut, dat uitsluitend in Wieze wordt gemaakt. De multinational richt zich niet langer naar de eindconsument, maar levert nog enkel aan zakenklanten. Het merk Callebaut valt onder de afdeling ‘gourmet en specialiteiten’: chocolade voor kleinere klanten, zoals hotels, patissiers, chocolatiers. Dat segment leverde in het voorbije boekjaar 15 procent van de omzet, maar het is wel goed voor een derde van het bedrijfsresultaat. Barry Callebaut heeft in dat segment diverse merken, maar het Belgische Callebaut is het leidende internationale merk, en dus ook het belangrijkste in volume. “In de Verenigde Staten bijvoorbeeld staan we heel sterk in het horecasegment. Sommige restaurateurs zetten Callebaut als merk op hun menukaart. Het prijskaartje is dan uiteraard ook anders dan in België”, weet Sofie De Lathouwer.

Uitbesteding

Maar Wieze groeit niet enkel met het eigen merk Callebaut. De Zwitserse chocoladereus heeft een uitgekiende groeistrategie, die behalve op de groeilanden en het gourmetsegment, op nog een derde pijler rust. Barry Callebaut wil de volgende jaren met 6 tot 8 procent groeien. Die groei zoekt de groep ook via de productie voor derde partijen.

Die pijler genereerde in het voorbije boekjaar met 57 procent het grootste deel van de geconsolideerde omzet. Barry Callebaut maakt de chocolade voor onder meer Mondelez (Côte d’Or, Milka), Nestlé (Kitkat), Baronie (Chocolade Jacques) en Unilever. De chocolade voor de Magnum-ijsjes van de grootste roomijsproducent van de wereld werd samen met Barry Callebaut uitgedokterd. Die tendens naar uitbesteding van de productie zal volgens Barry Callebaut de volgende jaren alleen maar toenemen.

Dat segment van grootschalige langetermijncontracten met grote voedingsproducenten is in volle opmars. De logica erachter lijkt bedrieglijk eenvoudig, maar is ook geniaal. De klanten concentreren zich volledig op marketing en verkoop. Barry Callebaut investeert in het kapitaalintensieve productieapparaat voor chocoladebereiding. Het voordeel voor Barry Callebaut is dat die grote contracten schaalvoordelen in de productie, en dus besparingen, opleveren. Daarnaast kan de onderneming zich toeleggen op pure vakkennis en innovatie in chocolade. Daarbij speelt het wereldwijde innovatiecentrum van Wieze, Chocolate Academy, een sleutelrol. Jaarlijks schaven duizenden professionals hun kennis bij aan de chocolade-universiteit. “In Wieze zitten de hersenen van het bedrijf”, liet CEO Jürgen Steinemann midden mei optekenen tijdens een personeelsfeest. “Barry Callebaut zonder Wieze is ondenkbaar.”

Cacaobonen

Zijn er dan geen grenzen aan de chocoladegroei? Toch wel, de grens ligt in de cacaoproductie. Cacaobonen worden geteeld rond de evenaar, en dan vooral in West-Afrika (Ivoorkust, Ghana en Kameroen). Wisselvallige oogsten, gekoppeld aan een stijgende vraag naar chocolade leidden de voorbije vijf jaar tot hevige schommelingen in de cacaoprijs. Bij momenten verdubbelde die zelfs.

Barry Callebaut handelt ook zelf in cacao, maar die activiteit draagt maar 5 procent bij tot de bedrijfswinstmarge van de groep. “Onze focus ligt op de volgende stappen in het productieproces, dus de verwerking van de cacaobonen”, duidt Patrick Hautphenne.

Een eerste stap naar meer cacao-opbrengst uit cacao is de overname van concurrenten, actief in die business. Petra Holding is bijvoorbeeld goed voor een jaarlijks volume van 405.000 ton cacaobonen. Met de overname ervan komt een kwart van de wereldproductie van ca-caobonen in handen van Barry Callebaut.

Een tweede focus is een hogere productiviteit in Ivoorkust, met 40 procent van de wereldwijde teelt het belangrijkste cacaoland. De productie is er kleinschalig, driekwart miljoen telers leveren elk gemiddeld 1500 kilo per jaar. Bovendien klokt die productie af op 400 kilo per hectare, waar het rendement in Azië 1200 kilo bedraagt. “Ons doel is een productie van 800 kilo per hectare”, beoogt Patrick Hautphenne. “Dat moet kunnen.” De grote uitdaging is de lokale boeren, die vastgeroest zitten in tradities, te overtuigen van het nut en het rendement van vernieuwende teeltmethodes.

WOLFGANG RIEPL, FOTOGRAFIE JELLE VERMEERSCH

“Barry Callebaut zonder Wieze is onmogelijk” CEO Jürgen Steinemann