‘Wij zijn de Ryanair van de software’

Sommige softwarebedrijven verdienen geld met innovatie. Het beursgenoteerde Red Hat doet dat door innovatie te bevriezen. Tegelijk is het de lagekostenmaatschappij van de softwarebusiness. Dat is dan wél weer innovatief. De CEO van Red Hat, Jim Whitehurst, was voor het eerst in België.

Red Hat is geen wereldmerk zoals IBM of Starbucks. Toch is de kans groot dat u dagelijks met zijn producten in contact komt. Wie internet gebruikt, een vliegtuigticket reserveert of de beurskoersen opvraagt, surft geheid ergens over zijn software. Het Amerikaanse Red Hat is de grootste bijdrager aan het gratis besturingssysteem Linux en de distributeur van een van zijn belangrijkere pc-edities, Fedora.

Geld verdient Red Hat met zijn Linux voor grote ondernemingen, Red Hat Enterprise Linux. In België is onder meer Colruyt een grote gebruiker. Ook Bull, de nieuwe supercomputer van de vliegtuigonderdelenbouwer Asco uit Zaventem, draait op Red Hat Enterprise Linux.

Jim Whitehurst, in zijn jeugd al een zelfverklaard computerfanaat en Linux-geek, was chief operating officer van Delta Airlines voor hij in 2008 als CEO van Red Hat begon. In zijn eerste vijf jaar klom de omzet van 523 miljoen tot een verwachte 1,34 miljard dollar dit boekjaar. Volgens Bloomberg zal Red Hat dit boekjaar ongeveer 228 miljoen dollar nettowinst boeken. Red Hat plande in januari ongeveer 1000 aanwervingen dit jaar, wat het personeelsbestand met een kwart zou doen stijgen.

Goed en goedkoop

Whitehurst schrijft het succes van Red Hat toe aan de betrouwbaarheid, de prestaties en de veiligheid van zijn software en aan zijn indirecte verkoopkanalen met partijen als Accenture, IBM, HP, Dell of Fujitsu. Ook de prijs is een pluspunt. “Klanten die al onze softwarecomponenten gebruiken, betalen minder dan een tiende van wat ze elders zouden betalen. Met een standaardconfiguratie besparen ze nog altijd meer dan de helft”, zegt Whitehurst.

De voornaamste reden is dat Red Hat geen licentiekosten aanrekent. Klanten van Red Hat betalen alleen een abonnement voor onderhoud en ondersteuning. De software zelf maakt deel uit van het publieke domein en mag praktisch zonder beperkingen worden gebruikt, verbeterd en gekopieerd. Een kleine concurrent van Red Hat, CentOS, gaat zelfs zover de software van Red Hat zelf te distribueren, zonder de logo’s.

Voor Whitehurst is dat opensource- of ‘vrije software’-bedrijfsmodel intrinsiek minder risicovol en dus goedkoper dan de ontwikkeling van bedrijfseigen, private software. “Traditionele ontwikkelaars proberen aan hun klanten een visie te verkopen. Vervolgens proberen ze te leveren wat ze hadden voorzien. 90 procent van hun projecten mislukt of heeft onvoldoende succes. De rest melken ze twintig jaar uit. Ons model is helemaal anders. Wij hoeven niet te raden wat werkt. Wij wachten tot we weten wat onze grote klanten willen.”

Dat is mogelijk omdat opensourceprojecten vaak door grote gebruikers zelf worden gedragen. Een voorbeeld is OpenStack, het project waarmee Red Hat een belangrijke speler in software voor het beheer van cloudinfrastructuur wil worden. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en de grote infrastructuurprovider Rackspace Hosting zijn in 2010 met de ontwikkeling ervan begonnen. Nu leveren behalve Red Hat ook AT&T, HP, IBM, Cisco en nog 140 andere bedrijven er hun bijdrage aan.

Oracle en Microsoft komen niet in die lijst voor. Whitehurst gelooft dat de ontwikkelaars van bedrijfseigen of proprietary software het pleit verloren hebben. “Er gebeurt nu meer innovatie in open source dan in proprietary software. Kijk naar big data (computing met grote hoeveelheden ongestructureerde gegevens, nvdr). Ik kan geen enkele bedrijfseigen innovatie noemen. De vernieuwingen kwamen niet van Oracle of IBM, maar van massieve informaticagebruikers als Google, Yahoo! en Facebook. Hun noden liggen zover voorbij wat de softwarefabrikanten hun kunnen leveren dat ze zelf ontwikkelen wat ze nodig hebben. En zij doen het in open source.”

Garantie

Red Hat integreert OpenStack in zijn Linux-distributie, maar het is niet met dergelijke spitstechnologie dat Red Hat zijn centen verdient. Dat doet het veeleer met het tegenovergestelde. “Door alle patches, code en updates verandert Linux elke dag. Dat is geweldig als je capaciteiten wil toevoegen, maar niet als je er een beurshandelsplatform op wil laten draaien. Daarom is een sleutelelement van ons aanbod dat wij de code om de twee jaar bevriezen en beloven die versie tien jaar te ondersteunen. Als er nieuwe hardware- en beveiligingsup- dates uitkomen, dan integreren we die in de oude versies. Wij verkopen de garantie dat je systeem tien jaar blijft draaien.”

Whitehurst raadt opensourceontwikkelaars aan datzelfde bedrijfsmodel te volgen. “Je moet de investering doen om van je software een echt product te maken. Alleen support verkopen helpt niet. Je kan geen code ondersteunen die de hele tijd verandert.”

Red Hat kon die sprong maken tussen 2001 en 2003 omdat het bedrijf op de piek van de Linux-gekte in februari 2000 zo’n 248 miljoen dollar had opgehaald op de beurs, ongeveer zes keer zoveel als zijn omzet.

Wit product

Besturingssystemen worden ondertussen witte producten. Voelt Red Hat zich niet bedreigd? “Daar willen wij juist naartoe”, stelt Whitehurst. “Dat is waarvoor de klanten ons betalen. Vergelijk ons met Ryanair en Easyjet in de luchtvaartindustrie. Zij hebben het bedrijfsmodel van de klassieke carriers herdacht. Niet voor elke gebruiker de hele tijd, maar voor bepaalde gebruikers kan ik veel efficiënter en veel, veel beter zijn. Open source is zoals de Japanse kaizen-fabricagetechnieken. Het is een superieur productiesysteem, dat wij toepassen op de traditionele softwarecategorieën. Het is zo disruptief en zo efficiënt, dat wij geregeld prijzen kunnen aanrekenen die veel lager zijn dan onze concurrenten, terwijl onze marges toch even groot zijn. Op die manier veroveren wij marktaandeel. In zo’n industrie werken is gewoon fun.”

BRUNO LEIJNSE, FOTOGRAFIE THOMAS SWEERTVAEGHER

“Wij verkopen de garantie dat je systeem tien jaar blijft draaien” Jim Whitehurst