‘Wij hebben de beste reputatie van alle banken in Ierland’

Enkele jaren geleden was Ierland voor KBC nog een probleemland, nu bouwt de bank er aan een nieuwe toekomst. De Vlaming Wim Verbraeken moet de ommekeer gestalte geven.

Het verhaal van Ierland en zijn vastgoedbubbel die in 2008 de lokale banksector deed kapseizen, is bekend. De redding van de banken leidde tot een verdubbeling van de staatsschuld en zadelde de Ieren op met een koopkrachtverlies van 15 procent. Buitenlandse banken verlieten het land of bouwden hun activiteiten af. KBC, dat ook fors moest afschrijven op slechte vastgoedinvesteringen en hypotheekleningen, was een van de weinige buitenlandse instellingen die bleven.

In 2011 opteerde KBC ervoor zijn Ierse filiaal te herkapitaliseren en naast de activiteit in hypotheekleningen bijkomende spaardeposito’s aan te trekken. Nadien kwam daar betaalverkeer met zichtrekeningen bij. Zo zou het een nieuwe, volwaardige retailbank ontwikkelen. Aanvankelijk leek dat geen goed idee. De provisies die KBC moest nemen, stegen jaar na jaar. Eind 2013 nam de Vlaming Wim Verbraeken het roer bij KBC Bank Ireland over van het Ierse management. Verbraeken was vertrouwd met het land. Hij werkte tussen 1996 en 2000 in Dublin voor KBC Structured Finance.

Moeilijke beslissingen, zware offers

“In die periode sprak iedereen van de Keltische tijger”, herinnert Verbraeken zich. “Het land kende een belangrijke vastgoedontwikkeling, die sterk bijdroeg tot de economische groei, en trok veel multinationals aan die bereid waren in het land te investeren. De vastgoedbubbel is uiteindelijk gebarsten. Maar ook nu profileert Ierland zich nog als een Europees centrum voor financiëledienstverlening en multinationals, dat erin slaagt buitenlands kapitaal aan te trekken.”

De crisissen van 2008 en 2011 trokken diepe sporen in de Ierse samenleving. De redding van de banken deed het begrotingstekort en de staatsschuld exploderen. De economie en de huizenprijzen crashten, en de werkloosheid raakte brede lagen van de bevolking. Maar het land nam moeilijke beslissingen en voerde die solidair en consequent uit.

Hoewel de macro-economische cijfers en vooruitzichten voor Ierland nu weer goed zijn, is het herstel- en louteringsproces nog volop bezig, zegt Verbraeken: “De Ierse bevolking heeft zware offers moeten brengen. De economie blijft gevoelig voor externe schokken, maar het land is goed op weg om de problemen duurzaam op te lossen. De rente op overheidsschuld is gezakt van 12 naar 1 procent en de staatsschuld daalt gaandeweg onder 100 procent van het bbp.” Ierland legt nu de hoogste groeicijfers van de Europese Unie voor. Het land haalt over 2015 6 tot 7 procent economische groei.

Een bank voor particulieren

Ook KBC Bank Ireland profiteert van het economisch herstel, maar de bank heeft ook haar strategie aangepast. Zo worden er geen nieuwe kmo- of bedrijfskredieten meer toegekend. KBC Bank Ireland wil enkel nog een bank voor particulieren zijn, die alle behoeften in transactiebankieren dekt, vooral hypothecaire kredieten verstrekt en zich financiert met spaardeposito’s. De historische portefeuille met veel probleemkredieten wordt afgebouwd en geherstructureerd.

De kmo- en bedrijfskredieten uit het verleden (ter waarde van 2,3 miljard euro) worden afgebouwd in een tempo van 15 procent per jaar. “We forceren niets”, zegt Verbraeken. “We gaan voor een ordentelijke afbouw.”

Bij de hypothecaire kredieten in de historische portefeuille (12 miljard euro, waarvan 5 miljard probleemkredieten) is het doel zo veel mogelijk leningen met een betalingsachterstand weer gezond te maken. “Dankzij het economisch herstel stijgen de vastgoedprijzen, wat klanten motiveert hun lening af te betalen”, ziet Verbraeken. “Veel Ieren bleven na de vastgoedcrash achter met een woning waarvan de waarde lager lag dan de lening die ze moesten aflossen. Nu krijgen ze weer perspectief op een positieve waarde. Daar spelen wij op in door voorstellen te doen om de kredieten te verlengen of te herstructureren.”

De oude kredieten met betalingsachterstand worden afgeschermd van de rest van de bank, zodat ze de productie van nieuwe kredieten niet hinderen, beklemtoont Verbraeken: “We hebben intern zo’n beetje onze eigen bad bank gecreëerd, met 200 mensen die actief de probleemkredieten beheren.”

Over de eerste drie kwartalen van 2015 haalde KBC Bank Ireland 10 tot 15 procent van de productie van nieuwe hypotheekleningen in Ierland binnen. “We krijgen voldoende middelen van de groep om onze expansieplannen uit te voeren”, zegt Verbraeken. KBC stopte zijn Ierse filiaal sinds 2008 al 1,38 miljard euro toe. Het merendeel diende om kredietverliezen te absorberen, maar een stuk moet de uitbouw van de nieuwe bank en de productie van nieuwe woonkredieten mogelijk maken.

Onbekend maakt bemind

De bank is er in een paar jaar in geslaagd een depositobasis uit te bouwen. Dat gebeurde onder meer via de uitbouw van een eigen kantorennet. “We hebben vijftien kantoren in de stedelijke agglomeraties van Ierland”, zegt Verbraeken. “Dat is momenteel voldoende. We zetten vooral in op een sterke integratie van verschillende distributiekanalen (mobiel, online, een callcenter met een verkoopfunctie, en de kantoren, nvdr). De klant kiest wanneer en hoe hij met ons communiceert.”

KBC mikt in Ierland vooral op klanten die meerdere producten willen afnemen en die bereid zijn hun dagelijkse transacties elektronisch uit te voeren. “In de kantoren voeren we bijvoorbeeld geen cashtransacties uit, waardoor ze er aangenamer uitzien en er meer ruimte is voor advies”, aldus Verbraeken.

KBC Bank Ireland telt nu al 5 miljard euro aan deposito’s, waarvan bijna 4 miljard bij particuliere klanten. Verbraeken: “Omdat we tot voor enkele jaren met tussenpersonen werkten en niet in het straatbeeld aanwezig waren, was onze naambekendheid klein. Dat speelde toen eigenlijk in ons voordeel: het gros van de Ieren associeerde ons niet met de bankencrisis. De voorbije jaren is, dankzij de uitbouw van het kantorennet, onze naambekendheid fors gestegen. Precies op het goede moment. Wij hebben al drie jaar op rij de beste reputatie van alle commerciële banken die in Ierland actief zijn.”

De verklaring daarvoor ligt niet bij de producten. “Het verschil zit hem in de klantenervaring voor, tijdens en na de aankoop van een product”, meent Verbraeken. “KBC Bank Ireland is, in tegenstelling tot veel andere banken, open op zaterdag en op uren die de klant goed uitkomen. Wij hebben een mobiel team dat bij de mensen aan huis of op het werk komt. Het heeft weinig zin tussen 9 en 5 met zes medewerkers in een kantoor te zitten wachten op een telefoon of een klant. Onze medewerkers gaan de baan op.”

Goede vooruitzichten

Op termijn is het de bedoeling dat de depositobasis van KBC Ierland groot genoeg is om de totale kredietportefeuille (nu nog 14 miljard euro) te financieren. Verbraeken: “Nu zijn wij nog een ontlener van fondsen van de groep. Maar de strategie van KBC is dat elke entiteit uiteindelijk zelfbedruipend moet zijn. De verdere uitbouw van de deposito’s zal tijd vergen, want we willen het niet doen ten koste van de rendabiliteit.”

De officiële voorspelling luidt dat KBC Bank Ireland over 2016 winstgevend zal zijn. In 2015 sloot de bank al het tweede en derde kwartaal in de zwarte cijfers. Midden februari komt ze met cijfers over heel 2015. “Doordat de probleemdossiers onder controle zijn en er voldoende provisies zijn aangelegd, presteren we veel beter dan de voorbije jaren”, vertelt Verbraeken. “Bovendien konden we in een lagerenteomgeving onze rentemarge op peil houden. Door onze semi-digitaal geïnspireerde aanpak ligt het marktaandeel dat we nodig hebben om rendabel te zijn lager dan wat een traditionele bank met een zwaar kantorennet nodig heeft.”

KBC beslist na 2016 of het zijn Ierse bank behoudt of verkoopt. In het eerste scenario zou het filiaal kunnen worden omgebouwd tot een bank-verzekeraar. Verbraeken vindt alle scenario’s voorbarig: “Er is nog veel werk aan de winkel om eerst van de bank een duurzaam succes te maken. Ik wil niet vooruitlopen op de beslissing van de groep. Ik kan alleen maar zeggen dat de langetermijnvooruitzichten voor Ierland gunstig zijn. Het is een land met een jonge, goed opgeleide bevolking en een zakelijke ingesteldheid.”

Patrick Claerhout, fotografie Emy Elleboog

“Op termijn is het de bedoeling dat de depositobasis van KBC Ierland groot genoeg is om de totale kredietportefeuille te financieren”