Wie is de financier van de Antwerpse windmolens?

In de Antwerpse haven komt een grootschalig windmolenpark. De man achter het winnende project bleef tot nu toe anoniem. Bij de ondertekening van het contract gaf hij zijn identiteit prijs: Yves Leysen, ex-topman van de milieugroep Watco.

Samen met de Nederlandse energiereus Nuon mag het kersverse milieubedrijf Vleemo van Ben Simons – tevens voorzitter van de Antwerpse bouwfirma Brebuild – het grootschalige windmolenpark in de Antwerpse haven bouwen. Ondanks het juridische weerwerk van de verliezers tekende schepen Leo Delwaide ( VLD) vorige week het definitieve contract. Het betreft een investering van 100 miljoen euro, die de stad minimum 18,3 miljoen euro zal opleveren.

“De Raad van State verwierp de klachten die andere kandidaten tegen Vleemo hadden ingediend,” zegt Eddy Bruyninckx, gedelegeerd bestuurder van het Antwerps Havenbedrijf. “Bovendien ontvingen we een bankgarantie van 1 miljoen euro en staan zowel Nuon België als Nuon Nederland – de grootste stroomleverancier bij onze noorderburen – borg voor de goede uitvoering van het project.” Na een laatste controle gaven ook de externe adviseurs van het havenbedrijf – meester Dirk D’Hooghe van het Brusselse advocatenkantoor Stibbe en het auditbureau Deloitte & Touche – hun zegen.

Intussen dook bij de ondertekening van het contract ook de tot nog toe onbekende Vlaamse investeerder achter Ben Simons op: Yves Leysen. In 1990 verkocht deze Kempense ondernemer zijn afvalbedrijf aan Watco. Dat was het startschot voor de groei van de Tractebel-kleindochter tot de grootste milieugroep van het land. Tot april vorig jaar bleef Leysen topman van Watco Noord. Maar na de overname door de Franse nutsreus Sita en een intern conflict over een Chinese handel in oud papier nam hij ontslag.

Vervolgens richtte hij de containerfirma Leysen op en benoemde hij zijn voormalige rechterhand Philippe Winant (ex-directeur van Watco Ecoservice) tot gedelegeerd bestuurder. Ook de Berendrechtse selfmade man Ben Simons – sinds jaar en dag een lobbyist voor Watco – kreeg een zitje in de raad van bestuur.

In december 2002 zag de eerste diversificatie van het nieuwe milieubedrijf het levenslicht: de Vlaamse MaritiemeOnderneming ( Vlamo), die alle activiteiten van de Antwerpse rederij Flandria overnam. Opnieuw dook hier de naam van Simons als bestuurder op.

Wie is Ben Simons?

Maar nu blijkt dat Leysen al tijdens zijn Watco-periode het geld dat hij met de verkoop van zijn eerste bedrijf verdiende, ook in andere projecten stak, zoals het Polders Investeringsfonds en de Vlaamse Ecologie-, Energie- en Milieuonderneming (Vleemo). In beide dossiers trad Simons op als vertegenwoordiger voor de tot dan toe anonieme Leysen. Wie is die Ben Simons?

Als zoon van arbeider aan de stad ging Simons (39) naar de landbouwschool in Antwerpen. Tijdens zijn studententijd begon hij tuinen te onderhouden voor particulieren. In 1983 startte hij als lopendebandwerker bij General Motors, maar hield een bijberoep in de groenvoorziening. Vier jaar later richtte hij een eenmanszaak op. Dankzij goede relaties met het stadspersoneel sleepte Simons belangrijke opdrachten in de wacht, zoals de aanleg van de vijver in het stadspark en de binnentuin van het Etnografisch Museum in Antwerpen. Voor het Vlaams Gewest voerde hij in de natuurgebieden van Mol en Postel beheerswerken uit.

In de Antwerpse poldergemeenten bouwde Simons een stevige reputatie op als initiatiefnemer of sponsor van talrijke evenementen. Naast voorzitter van vzw De Schuur (organisator van ontspanningsactiviteiten) en organisator van de wielerwedstrijd Schaal Sels is Simons ook bestuurder bij de Koninklijke Sportkring Hoboken (naast ex- SP.A-schepen Jan Claes), Young AntwerpClub (waartoe ex- KBC-topman Eddy Wauters behoort) en het integratieproject De Trotter (met de lokale VLD-fractieleider Ludo Van Campenhout als voorzitter).

Intussen zocht en vond Simons voortdurend nieuwe opportuniteiten. Zo ruimde hij de festivalterreinen van onder meer Marktrock op, lanceerde een composteringsproject voor Watco en zorgde mee voor de veiligheid tijdens de Night of the Proms. Eind november 1996 kreeg De Schuur voor 5000 euro per jaar de concessie over Het Viswater (422.728 vierkante meter) in Berendrecht om er een landschapspark van te maken. Maar als gevolg van een conflict met de milieubeweging over het herinrichtingsplan ligt de site nog altijd braak. Voorts kocht hij in 1999 het pakket aandelen (50 %) dat Gust Van de Borre (ex- Cosimco) in Brebuild bezat.

Windmolens in de Kabeljauwpolder

Ook liet Simons zijn oog vallen op de Kabeljauwpolder in Zandvliet. Dat is een landbouwgebied ten noorden van de Antwerpse haven en vlak tegen de Nederlandse grens. De polder lag begin jaren negentig al in de vuurlinie. Toen liepen de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij ( Gom), de Antwerpse bouwfirma Cosimco en projectontwikkelaar Van Wellen met het concrete plan rond om er een nieuwe KMO-zone voor expeditie- en overslagbedrijven van te maken. Onder druk van de milieubeweging borg de Vlaamse regering dit plan echter op. Eind 1998 kocht het Polders Investeringsfonds van Ben Simons 85 hectare van de Kabeljauwpolder voor 2,53 miljoen euro (exclusief kosten) of 0,7 miljoen meer dan geraamd. De hoofdaandeelhouder van dit fonds is de Anglo Asian Investment Corporation uit Londen. Achter deze brievenbusfirma blijkt nu Yves Leysen – die enige tijd in Engeland woonde – te schuilen.

Uit vrees voor een industriële exploitatie van de Kabeljauwpolder sprongen buurtbewoners en de milieubeweging opnieuw op de barricade. Tijdens deze discussies maakte het Polders Investeringsfonds zijn plannen bekend om op de site windmolens te plaatsen. Volgens Simons behoort het Antwerpse havengebied samen met de kuststreek tot de meest rendabele gebieden om alternatieve energie op te wekken. Ook kocht hij als ‘pasmunt’ voor zijn onderhandelingen met de groenen over de Kabeljauwpolder het fort van Oelegem voor 250.000 euro (exclusief kosten) of het dubbele van de geraamde prijs. Dit natuurgebied bevat de grootste vleermuizenpopulatie van het land. Toch slaagden zijn tegenstanders er in 2000 in de politiek te overtuigen de Kabeljauwpolder op het gewestplan te wijzigen tot bouwvrij agrarisch gebied met ecologische waarde. Maar dat verhindert de bouw van windmolens niet.

Luc Huysmans Eric Pompen