West-Vlaanderen: waar ze weten wat lekker is

Soja, snacks, vis, diepvriesgroenten… In West-Vlaanderen weten ze wat lekker is. Al kunnen ze ook textiel nog steeds appreciëren.

Samen geven de 200 grootste ondernemingen van de provincie werk aan 314.000 mensen. Ze zijn goed voor een totale omzet van 19,9 miljard euro, wat overeenstemt met een totale nettowinst van 847 miljoen. West-Vlaanderen is ook de provincie die de meeste lokale bedrijven telt onder de twintig grootste: 11 van de 20.

Vandemoortele twee keer in de lijst

Met respectievelijk 50 en 25 ondernemingen onder de 200 grootste, zijn voeding en textiel de stersectoren in West-Vlaanderen. De onbetwiste leider onder de voedingsbedrijven is de groep Vandemoortele, die twee keer voorkomt in ons klassement: met de moedermaatschappij en met Alpro, het jongste filiaal van de groep. Alpro, dat in 1980 werd opgericht, is op dit ogenblik Europees marktleider in sojaproducten en beschikt over drie productie-eenheden, waaronder een in Wevelgem. AOP (Associated Oil Packers) was oorspronkelijk een joint venture van Vandemoortele en het Amerikaanse Cargill op het gebied van plantaardige oliën, maar in 2002 heeft de Belgische groep zich teruggetrokken.

Soubry produceert al meer dan tachtig jaar pasta en legde in 2002 de hand op Filadelfia, een Waalse producent van ambachtelijke deegwaren. Poco Loco Snack Foods uit Roeselare werd in 1994 opgericht op initiatief van de familie Maselis. Op dit ogenblik is het de Europese marktleider op het gebied van Tex-Mex en voor 74 % in handen van Zweedse aandeelhouders. In Veurne is de andere snackfabrikant van de provincie gevestigd, met name Veurne Snack Foods dat, net als PBI Fruit Juice uit Zeebrugge, een filiaal is van Pepsico. Jet Import is dan weer de invoerder van Red Bull, de drank ‘die vleugels geeft’.

Vers uit de zee

Omdat de provincie aan de kust grenst, is het logisch dat er onder de provinciale leiders ook enkele bedrijven zijn die zich op de zee richten. Fjord Seafood is een Noorse groep met een op dit ogenblik wat onzekere toekomst na de inval van nieuwe aandeelhouders. Het Belgische filiaal van de groep is het voormalige Pieters Visbedrijf, dat in de jaren vijftig ontstond en onder impuls van de stichter, Jerôme Pieters, marktleider werd in de visverwerking. De overname door de Noren dateert van 2002. Gadus, eigenlijk de wetenschappelijke naam voor de kabeljauw, is een belangrijke leverancier van Delhaize, terwijl Morubel zopas door UBS werd verkocht aan het Nederlandse investeringsfonds Gilde, samen met het moederbedrijf Heiploeg. In januari van dit jaar nam Gilde ook Bekaert Fencing over, de Europese afrasteringendivisie van de groep.

Iets meer landinwaarts treffen we rond Ardooie, de gemeente die voor de tweede keer werd gekroond tot ‘beste zakengemeente van het land’, Flanders Vegetable Valley aan, waarin een aantal, vaak verwante maar altijd concurrerende families doende zijn. Hun specialiteit zijn de diepvriesgroenten, waarvan ons land een kwart van de Europese productie voor zijn rekening neemt. De onbetwiste leider is de familie Haspeslagh. Edouard is namelijk de oprichter van de groep Ardo, de Europese leider in de specialiteit, en zijn broer Richard de stichter van Unifrost. D’Arta is dan weer het domein van de families Talpe en De Backere en Begro dat van de familie Behaeghel. Westfro werd in het leven geroepen door Michel Dick, de eerste landbouwer in de regio die erin slaagde om per jaar twee oogsten uit hetzelfde stuk grond te puren. Agristo, ten slotte, is vooral gespecialiseerd in aardappelproducten, meer bepaald frieten.

Mensen moeten gevoed worden, maar dieren ook. De provincie telt tien producenten van veevoeders, waarvan er twee toebehoren aan de familie Vanden Avenne uit Ooigem. De onderneming die werd opgericht door Gomar, een van de tien kinderen van Zeno, produceert nog altijd. Het bedrijf in Izegem, opgericht door zijn broer Médard, importeert en verdeelt jaar in jaar uit zo’n 1,7 miljoen ton landbouwgrondstoffen: veekoeken, pellets, gluten enzovoort. Op Nutreco na is heel de sector familiaal gebleven.

Territorium van de textiliens

Het beursgenoteerde en in Ardooie gevestigde Sioen is gespecialiseerd in de coating van textiel. Bekaert Textiles is, net als De Witte Lietaer, een filiaal geworden van de Nederlandse groep Gamma Holding. Het eerste produceert onder meer stoffen voor matrassen, net als zijn concurrent Monks International. Het tweede fabriceert tafellinnen, decoratiestoffen en weefsels voor de automobielsector. Libeltex, dat gespecialiseerd is in non-woven, maakt deel uit van de Britse groep Vista uit Manchester. De grootste fabrikant van synthetische vezels in Europa, Concordia Textiles, dat gecontroleerd wordt door de familie Tuytens, produceert technische vezels voor kleren en ook voeringen. Het eveneens familiale Ragolle produceert meubel- en decoratiestoffen. Ideal Fibres, ten slotte, is een filiaal van de groep Beaulieu en dat brengt ons bij een andere specialiteit van de provincie: de fabricage van tapijten en andere vloerbekleding. Tot dezelfde groep, die gecontroleerd wordt door de familie De Clerck, behoren ook Beaulieu Wielsbeke, Ideal Floorcoverings en Orotex.

Balta, producent van karpet, kamerbreed tapijt, laminaatparket en behang, joeg een schokgolf door ondernemend Vlaanderen toen het in 2004 besloot om zijn kapitaal voor 70 % open te stellen voor het Britse Doughty Hanson. Sindsdien werd zijn voorbeeld al ettelijke malen gevolgd. De familie Balcaen hield evenwel 20 % van de aandelen in handen en hetzelfde jaar werd, door een gedeeltelijke afscheiding van Balta Industries, de maatschappij IVC opgericht die in Avelgem een volledig assortiment synthetische vloerbekleding produceert. Filiep Balcaen fungeert als gedelegeerd bestuurder van het bedrijf.

Lano dan weer wordt geleid door Pierre Lano, de gewezen VLD-burgemeester van Harelbeke. Prado Tuft maakt deel uit van de groep Associated Weavers, die genoteerd staat op de beurs. Nelca, het oude Neyrinck Lendelede Carpets, behoort sinds 1991 toe aan de Nederlandse groep DSM en Mc Three Carpets is deels eigendom van de familie Santens.

Banden met het buitenland

Een ander familiejuweel dat onlangs in buitenlandse handen overging, is Unilin, een van de sponsors van sprinter Tom Boonen. Het werd voor 2,23 miljard euro overgedragen aan de Amerikanen van Mohawk Industries en dat was meteen het hoogste bedrag dat in ons land ooit neergeteld werd voor een niet-beursgenoteerde onderneming. In de loop van de zomer 2005 belastte Deceuninck, wereldleider in de kunststofprofielen voor ramen, ING met een doorlichting van de ‘strategische opties’ die het voortbestaan van de onderneming kunnen garanderen. Een van die opties is de uittrede van de bestaande aandeelhouders. Winsol, daarentegen, gekend voor zijn zonneweringen, maakt er geen geheim van dat het op zoek is naar een overnemer. Omdat hij de pensioenleeftijd bereikt heeft, zoekt Piet Van Gheluwe, een vertegenwoordiger van de zesde generatie aan het hoofd van het bedrijf, een industriële partner. Volgens de jongste berichten zou de Ierse groep CRH bovenaan liggen. Die is nu al alomtegenwoordig in ons land met een dertigtal filialen (Marlux, Ergon enzovoort). Eveneens filiaal van buitenlandse groepen is Cebeo, een entiteit die ontstond uit de fusie van CBC Electro (Kuurne) met Elma Obreg (Zwijndrecht). De firma is vandaag een dochter van Sonepar, een Franse groep die leidinggevend is op het gebied van de distributie van elektrisch materieel. Van Tyco Electronics, dat een thuis gevonden heeft op de oude site van Siemens in Oostkamp, zegt The Wall Street Journal dat het moederbedrijf, dat gevestigd is op Bermuda, binnenkort wel eens zou kunnen opgesplitst worden in drie. Tyco heeft wereldwijd zowat 250.000 mensen in dienst en beschikt in ons land over verschillende productie-eenheden, waaronder Kessel-Lo voor elektrische kabels en Mechelen voor medische uitrusting.

Nog een opmerkelijke onderneming uit de provincie is Roularta. De uitgever van onder meer Trends kreeg onlangs vaste voet in Frankrijk door de controle te verwerven over A nous Paris, de meest verspreide stadskrant in Parijs en Ile-de-France, het ‘people’-weekblad Point de Vue over te nemen en voor 35 % in te stappen in het kapitaal van de groep Express Expansion.

TVH Forklift Parts uit Waregem kent zo’n expansie dat het moeite heeft om zijn vacatures in te vullen. Het bedrijf werd in 1969 opgericht door de ‘Twee Paulen’, Thermote en Vanhalst, om afgedankte militaire vorkliften op te lappen en voort te verkopen. De groep is tegenwoordig een wereldspeler die aanwezig is in 162 landen. In Oostende kent Daikin Europe, gespecialiseerd in airconditioning, eveneens een spectaculaire groei.

Tony Coenjaerts