De Nederlandse staatsbank ABN Amro keert dit jaar terug naar de beurs. Maar de wereldspeler van weleer heeft een grote transformatie ondergaan. De bank moet beleggers vooral overtuigen met een stabiele inkomsten- en dividendenstroom.
Nu Vivat (de verzekeringstak van SNS Reaal) verkocht is en een Griekse crisis voorlopig van de baan is, kan de Nederlandse minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem de finale beslissing over ABN Amro nemen. De inhoud is al enige tijd bekend: de staatsbank, ontstaan uit de nationalisering van ABN Amro en Fortis Nederland, keert dit jaar terug naar de beurs.
De beslissing van Dijsselbloem is vooral van belang voor de timing. Hoe sneller hij het licht op groen zet, hoe sneller de Nederlandse Tweede Kamer over het dossier kan debatteren. Dat is geen gewonnen wedstrijd. De voltallige oppositie en een deel van Dijsselbloems PvdA-fractie willen de volledige of gedeeltelijke controle in staatshanden houden. Als de parlementairen het snel over de beursplannen eens worden, kan de bank misschien nog voor de zomer naar de beurs. Maar waarnemers zijn het erover eens dat dit wellicht te nipt wordt. Meer kans dat het september, oktober of eind dit jaar wordt.
In stukken naar de beurs
Voorlopig is er nog een discussie tussen de overheidsholding NLFI (Nederland Financial Investments), die de ABN Amro-aandelen beheert, en de bank over enkele modaliteiten. Het management van ABN Amro wil dat er een beschermingsconstructie tegen een vijandige overname komt. Dat ligt gevoelig: de bank wil niet dat gebeurtenissen van 2007 zich herhalen.
ABN Amro vraagt de oprichting van een stichting, die meteen bij de beursgang operationeel wordt en een vijandige overname kan voorkomen. De overheidsholding NLFI vreest dat zo’n afweer de prijs gaat drukken die investeerders voor de bank willen betalen. NLFI en de minister van Financiën zien de stichting wel zitten, maar willen ze pas activeren op het moment dat het belang van de staat in de bank onder een bepaalde drempel zakt (30 of 50 procent).
Dat kan echter nog jaren duren. Want het is de bedoeling om ABN Amro in stukjes naar de beurs te brengen. In eerste instantie zou dit jaar 10 tot 30 procent van de aandelen verkocht worden. Zo deed Nederland het ook met KPN. De eerste aandelen van het telecombedrijf werden in 1994 naar de beurs gebracht; het laatste pakket volgde pas in 2006.
Het kan dus dat de Nederlandse staat tot in de jaren 2020 aandeelhouder van ABN Amro blijft. Al die jaren kan ze dan nog een stuk van het dividend meepikken. Over het boekjaar 2014 keert de bank 400 miljoen euro uit. “De Nederlandse staat zal nog voor een heel lange periode aandeelhouder blijven”, zei ABN Amro-topman en voormalig minister van Financiën Gerrit Zalm bij de presentatie van de jaarresultaten.
In stukken geknipt
Voor ABN Amro is de beurs vertrouwd terrein. De Nederlandse bank ontstond in 1991 uit de fusie van de Algemene Bank Nederland (ABN) en de Amsterdam-Rotterdam Bank (Amro). Via de krachtenbundeling wilden de twee banken inspelen op de internationale schaalvergroting van het bedrijfsleven. Voor het toenmalige ABN Amro was Nederland te klein; de wereld was de markt waarop de bank mikte. Dat resulteerde in een forse uitbreiding van de internationale activiteiten.
In 1997 bekwam de bank een notering in New York. De Verenigde Staten waren op dat moment al de tweede thuismarkt van ABN Amro. Vanaf 1998, met de overname van Banco Real, kwam Brazilië daarbij. Maar ook in Europa werd een ambitieuze acquisitiestrategie gevolgd. Die culmineerde in de moeizame en geruchtmakende overname van de Italiaanse Banca Antonveneta in 2006. Helaas zat er weinig lijn in de overnamepolitiek, en de kosten liepen op. De beurskoers van ABN Amro volgde de groeiambities niet en de Nederlandse reus kwam zelf in nauwe schoentjes.
In 2007 werd de bank tegen haar zin overgenomen door een consortium bestaande uit Fortis, Royal Bank of Scotland (RBS) en Banco Santander. Zij beslisten ABN Amro in stukken te knippen en onder elkaar te verdelen. Een jaar later brak de kredietcrisis uit. Fortis en RBS kwamen in problemen en de geplande constructie kapseisde.
Goede timing
Het nieuwe ABN Amro lijkt in weinig op de ambitieuze, assertieve wereldveroveraar uit de jaren 90 en 2000. Na de implosie van Fortis kocht de Nederlandse overheid de Nederlandse activiteiten van Fortis Bank en het Fortis-deel van ABN Amro terug. In 2010 kwam het huidige ABN Amro tot stand door de fusie van de voormalige onderdelen ABN Amro Nederland, ABN Amro Private Banking, Fortis Bank Nederland, en de gespecialiseerde diamantbank International Diamond & Jewelry Group.
Veel meer dan sectorgenoten ING en Rabobank is ABN Amro een Nederlands verhaal geworden. 80 procent van de inkomsten is afkomstig van de Nederlandse tak. Daardoor is de bank sterk afhankelijk van de Nederlandse economie en huizenmarkt. De voorbije jaren was dat een verhaal van kommer en kwel. ABN Amro moest vooral veel slechte kmo-kredieten afschrijven.
Maar de net gepubliceerde jaarresultaten over 2014 doen vermoeden dat het ergste achter de rug is. De Nederlandse economie trekt weer aan, de huizenmarkt herstelt zich, en ABN Amro realiseerde een onderliggende nettowinst van 1,55 miljard euro, het dubbele van een jaar eerder. In het vierde kwartaal namen niet alleen de inkomsten toe, maar de bank moest ook substantieel minder voorzieningen voor slechte leningen nemen.
“Deze resultaten vormen in ieder geval geen hindernis om naar de beurs te trekken”, zei financieel directeur Kees van Dijkhuizen van ABN Amro met zin voor understatement. Het momentum voor een beursgang is goed. De beurs gaat in stijgende lijn en de markten lijken zich weinig aan te trekken van een eventuele nieuwe Griekse crisis.
Onderste uit de kan
In een recent rapport adviseert de Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley haar klanten Europese bankaandelen te kopen. Ze zijn in de beurshausse van de voorbije twee jaren achtergebleven. Euro-pese banken noteren tegen heel lage koers-winstverhoudingen, merkt de Amerikaanse bank op. De druk op de rentemarge en de inkomsten kan worden gecompenseerd door de daling van de provisies voor slechte leningen. Als de economie in Europa de komende jaren aantrekt, zullen de banken daar sterk van profiteren, aldus Morgan Stanley.
Volgens ABN Amro schatten zakenbankiers (zie kader Zakenbankiers hopen goed te verdienen) de waarde van de bank op 12 tot 20 miljard euro. De boekwaarde bedraagt 15 miljard euro. “Goed gekapitaliseerde banken met een duurzame return rond 10 à 12 procent noteren momenteel gemiddeld tegen 1,2 keer de boekwaarde”, zegt een analist. “Je kunt ABN Amro nog het beste vergelijken met ING, dat aan 1,1 keer de boekwaarde staat. Volgens die parameters moet een waardering van 16 miljard euro realistisch zijn.”
In elk geval zal de Nederlandse overheid trachten het onderste uit de kan te halen. Bij de nationalisatie van ABN Amro en Fortis Bank Nederland in 2008 legde ze 16,8 miljard euro op tafel. Daarna volgden nog twee kapitaalinjecties voor in totaal ongeveer 5 miljard euro. Dat brengt het totale kostenplaatje op 21,7 miljard euro. Dat bedrag volledig recupereren behoort wellicht niet tot de mogelijkheden. Maar Dijsselbloem wil het deficit zo klein mogelijk maken.
Vermogensbeheer
Tegenover de beleggers wil ABN Amro zich profileren als een saaie, keurige nutsbank met een gematigd risicoprofiel, die vooral kredieten verleent aan Nederlandse gezinnen en bedrijven. Een overzichtelijke bank met een stabiele inkomstenstroom, wat zich vertaalt in mooie dividendvooruitzichten. Beleggers die rendement zoeken, zullen het minder van de groei dan wel van het dividend moeten hebben. Topman Zalm verklaarde eerder dat hij jaarlijks 40 procent van de winst wil uitkeren.
Vermits de bank vooral in Nederland opereert, zijn de groeiperspectieven bescheiden. ABN Amro is wel van plan zijn activiteiten in private banking verder uit te bouwen. ABN Amro Private Banking is met een toevertrouwd vermogen van 190 miljard euro de op twee na grootste vermogensbankier in de eurozone. In Nederland is de bank met MeesPierson de nummer één in private banking, in Frankrijk (Neuflize OBC) de nummer twee en in Duitsland (Bethmann Bank) de nummer vijf.
“We concentreren ons op twee kerngebieden: het hart van de eurozone met Duitsland, Frankrijk en de Benelux, en een Aziatische poot met activiteiten in Hongkong, Singapore en Dubai”, zei Jeroen Rijpkema, hoofd international private banking, vorig jaar bij een bezoek aan Antwerpen. Op dat moment was vermogensbeheer goed voor 15 procent van de inkomsten van ABN Amro. “Tegen 2017 moet dat 20 tot 25 procent zijn”, zei Rijpkema.
Ook in België is ABN Amro vooral actief in vermogensbeheer. ABN Amro Private Banking staat in België voor een vermogen onder beheer van circa 5 miljard euro, goed voor een marktaandeel van 3 procent. Op termijn wil de bank haar aandeel uitbreiden naar 10 procent, via organische en externe groei. Daarnaast controleert ABN Amro de internetbank MoneYou, die sinds haar lancering anderhalf miljard euro Belgisch spaargeld ophaalde.
PATRICK CLAERHOUT
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier