Welkom wereld

Katoen Natie verkoopt zijn terminals op de Antwerpse rechteroever aan het Australische P&O Ports. De globalisering laat ook de Antwerpse haven niet langer ongemoeid.

Met de komst van P&O Ports vindt Antwerpen een plaatsje in de concentratiebeweging die ook in de maritieme wereld al een tijdje aan de gang is. In Rotterdam en Felixstowe nam Hutchison uit Hongkong inmiddels belangen in de belangrijkste containerterminals. Ook de derde grote goederenbehandelaar, Port of Singapore Authority (PSA), prospecteert de Europese markt en voerde met een aantal marktpartijen gesprekken in onder meer Antwerpen en Zeebrugge.

In de Noordwest-Europese havens werd de jongste jaren vooral aandacht besteed aan de grote (container)rederijen. Die concerns – Maersk en P&O Nedlloyd in Rotterdam, Mediterranean Shipping Company (MSC) en CP Ships in Antwerpen – eisen in strategisch gekozen havens terminals waarop ze minstens al hun verschillende diensten kunnen laten behandelen.

De schaalvergroting – zowel van rederijen als goederenbehandelaars – maakt het voor havenbesturen steeds moeilijker om dit soort vragen niet welwillend te beantwoorden. “Eigenlijk moeten we ons pas echt zorgen maken wanneer geen enkele grote speler geïnteresseerd zou zijn,” vindt het Antwerps Havenbedrijf.

Maar voor de lokale goederenbehandelaars brengt deze evolutie vooral lagere marges mee. Zelf ook groeien is de enige manier om een gelijkwaardige commerciële partner van de rederijconcerns te blijven. Het Antwerps concurrentiemodel – met Hessenatie, Noord Natie en Katoen Natie/Seaport Terminals(KTN) als voornaamste spelers – vormt op dat vlak een handicap.

Dat topman Fernand Huts van Katoen Natie/Seaport Terminals op 3 februari bekendmaakte zich terug te trekken uit de containerbehandeling kwam dus niet als een verrassing. Containerschepen vermijden zo veel mogelijk het tijdverlies dat een sluis meebrengt. Maar Huts kreeg geen van de vier concessies toegewezen voor een getijdenterminal aan de Schelde.

Daarmee was zijn rol in Antwerpen uitgespeeld, wat hij zelf ook te kennen gaf toen de vierde concessie hem ontglipte. De eerste contacten tussen Fernand Huts van Katoen Natie (KTN) en Roger Roels van P&O Ports vonden plaats in oktober 1999, maar de gesprekken over de verkoop kwamen pas echt in een stroomversnelling begin januari dit jaar. Op enkele weken was de zaak beklonken.

Ook in Zeebrugge lukte het niet voor Huts. De Canadese rederij Cast, de belangrijkste klant van de lokale KTN-poot Flanders Container Terminal (FCT), verhuisde deze zomer naar Hessenatie in Antwerpen. Voor FCT wordt elk goed voorstel in overweging genomen, stelt topman Fernand Huts. Hij ontkent in dat verband al een aanbod te hebben gekregen van Ocean Container Terminal Hessenatie Zeebrugge (OCHZ), een 50-50 joint venture van Hessenatie en het Zeebrugse havenbestuur MBZ (Maatschappij van de Brugse Zeevaartinrichtingen).

Belangrijker nog

is dat Katoen Natie op een ander vlak zelf is uitgegroeid tot een wereldspeler. Huts: “We zijn de P&O Ports van de hoogtechnologische, semi-industriële logistiek.” Het bedrijf kondigde recentelijk een investering van 10 miljard frank frank aan in een semi-industrieel logistiek park in Beveren. De opbrengst van de verkoop van KTN-terminals – niemand wil commentaar kwijt op het in Gazet van Antwerpen genoemde cijfer van 1,6 miljard frank – kan de verdere uitbouw op dat vlak nog versnellen.

P&O Ports zet met de aankoop van de KTN-terminals aan het Churchill- en Delwaidedok een eerste stap op weg naar de derde concessie aan het Deurganckdok, het containerdok dat ten zuiden van Doel wordt gebouwd. Heel wat betrokkenen binnen de haven zijn ervan overtuigd dat P&O Ports – beleefd uitgedrukt – uitgesproken favoriet is voor die begeerde concessie.

De Australiërs bouwen samen met Logport (een joint venture van de stad Duisburg, de havenautoriteiten van Duisburg, en de Duitse deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen) een terminal voor 250.000 TEU (20-voetcontainers) in Duisburg. Bedoeling is die vestiging via snelle binnenvaart- en treinverbindingen met Antwerpen te verbinden. De IJzeren Rijn past perfect in dat plaatje, en het havenbestuur van de Scheldestad ziet versterkte Duitse en Britse steun voor een snelle heropening wel zitten.

Directeur Roger Roels van P&O Ports: “Zolang de concessie niet is toegewezen, zijn er geen zekerheden, maar we rekenen er heel sterk op. Lukt dat niet, dan moeten we onze strategie herdenken.”

Topman Jan Pellens van Hessenatie is niet onder de indruk. “Wat P&O Ports aanbiedt, is niets nieuws. Wij hebben nu al dezelfde snelle verbindingen. We krijgen er nu waarschijnlijk een derde terminaloperator bij. Wij zullen niet enthousiast zijn wanneer de concessie naar een niet-Antwerps bedrijf zou gaan, rekening gehouden met de vele miljarden die Noord Natie en Hessenatie hier al hebben geïnvesteerd. Wanneer de rentabiliteit nog verder daalt, wordt ons alle lust ontnomen om verder te investeren in Antwerpen.”

De ergernis van Pellens is niet onbegrijpelijk. In Rotterdam werd de positie van ECT (Europe Combined Terminals) als dominante speler nog versterkt door – gelijktijdig met de deelneming van Hutchison – de intrede van het havenbedrijf in het kapitaal van ECT. In Antwerpen komt er met P&O Ports een geduchte concurrent bij.

Het had ook anders kunnen lopen, want P&O Ports heeft gesprekken gevoerd met Hessenatie en Noord Natie over een participatie. Maar: “Onze moedermaatschappij CMB heeft de vaste wil om met Hessenatie naar de beurs te gaan,” zegt Pellens. “Er wordt nu gekeken naar een financiële instelling die die operatie gaat begeleiden.”

De grootste Antwerpse goederenbehandelaar probeert dan ook zijn positie te versterken in binnen- en buitenland. Pellens sluit niet uit dat de ideale fusie in Antwerpen – Hessenatie plus Noord Natie – er nog komt voor de beursgang. “Maar dat hangt vooral af van Noord Natie.” Concrete onderhandelingen worden niet gevoerd.

Intussen investeert Hessenatie in een terminal in Vlissingen, en worden er gesprekken gevoerd met twee overslagbedrijven in Le Havre. In de buitenhaven moet volgens de bewindvoerders van de Franse haven een groot containerproject komen, waarin Hessenatie erg geïnteresseerd is. En waarvoor een ‘Frans’ imago een troefkaart kan blijken.

Vraagteken blijft

de toekomst van Noord Natie. Fernand Huts acht het bedrijf in staat om een serieuze speler in de containermarkt te blijven, “al lijkt het me logisch dat ze hun diversificatie voortzetten: fruit, cacao, koffie, tankopslag…”

Anderen verwachten dat het traditierijke natiebedrijf uiteindelijk naar vormen van samenwerking moet zoeken met andere partners op de wereldmarkt. Naast Hessenatie en evetueel P&O Ports wordt daarbij verwezen naar Hutchison. Noord Natie en het Rotterdamse ECT hebben voor een stuk dezelfde klanten, zoals P&O Nedlloyd en het consortium Grand Alliance. Gedelegeerd bestuurder Philip Van Gestel wil echter geen commentaar kwijt.

Luc Huysmans