Welke Belgische bedrijven verdienen aan terreur?

De terreurmarkt is geen nieuwe Sesam die plots opengaat voor de beveiligingssector. Belgische ondernemers liggen nauwelijks wakker van een terroristische aanslag, ook niet na 7 juli. Toch verdienen bedrijven als Telindus en GET een kleine boterham aan de beveiliging van potentiële doelwitten.

Belgische technologie ontmaskerde de vier daders van de dodelijke aanslagen in Londen op 7 juli. Transport For London, de publieke uitbater van openbaar vervoer in de Britse hoofdstad, installeerde de jongste jaren niet minder dan 7800 digitale camera’s in metrostations en vaak ook op de voertuigen zelf. De software die alle bewegingen in de Underground volgt, komt van Cellstack uit Cambridge, sinds 2000 een volle dochter van het Belgische Telindus. Uit massa’s beeldmateriaal viste de Londense politie na de aanslagen in enkele uren tijd het gezicht van de vier daders. Geen fotokwaliteit, maar meer dan scherp genoeg om honderden tips en vier adressen op te leveren.

Luchthaven van Tel Aviv

Telindus Surveillance – zoals Cellstack deze dagen heet – is een van de weinige Belgische bedrijven voor wie terreur gelijkstaat met nieuwe business. De divisie is volgens marketingdirecteur Luc Van Utterbeek “nu al goed voor ongeveer 5 % van de totale omzet van Telindus, maar evolueert zeer snel naar 10 %.” Volgens hem doet de aanhoudende terreurdreiging de omzet wel degelijk opveren.

Telindus Surveillance legt zich toe op hard- en software om digitale beelden op te slaan, te transporteren en te doorzoeken. Telindus combineert de systemen met apparatuur van andere leveranciers. Daardoor kunnen gebruikers met relatief weinig mankracht toch een hele reeks locaties in de gaten houden. “De markt schakelt snel over van analoge naar digitale camera’s, omdat ze meer flexibiliteit kunnen bieden. Dat was de visie die John Cordier vijf jaar geleden al had, nog voor er sprake was van een doorbraak,” vertelt Van Utterbeek. Na de overname kreeg dochter Carmen Cordier een tijdlang de leiding over de afdeling.

Het lijstje klanten van Te-lindus Surveillance is indrukwekkend. Naast de metro van Londen zorgde men bijvoorbeeld voor een camerasysteem op de luchthaven van Tel Aviv en die van Kopenhagen. De grote ringweg rond Londen en enkele Zwitserse snelwegen worden eveneens door Telindus bewaakt. De Surveillance-afdeling werkt niet alleen voor de eigen groep, maar verkoopt – in het Zwitserse voorbeeld – ook apparatuur aan andere installateurs, zoals het Duitse Siemens. In ons land pakte de stad Leuven onlangs uit met 21 bewakingscamera’s, geïmplementeerd door Telindus.

“Digitale bewakingscamera’s maken deel uit van je computernetwerk, maar voegen er een stuk complexiteit aan toe. Ons voordeel is dat we in die disciplines erg goed thuis zijn,” aldus Van Utterbeek. Telindus wil in de toekomst zijn werkterrein geo-grafisch verder uitbreiden en bovendien mikken op het middensegment van de markt. Met luchthavens en autowegenuitbaters als referentie wil het bedrijf voortaan ook distributeurs, banken en publieke instellingen overtuigen.

Camera’s worden slimmer

Digitale videocamera’s zijn momenteel hét sterproduct van de sector, met de achterliggende software als belangrijkste innovatie. Gert De Meyer, algemeen directeur van netwerkintegrator Tein Telecom, somt een aantal mogelijkheden op. “Wanneer je beelden digitaal opneemt en verwerkt, kan je een pc de opdracht geven alarm te slaan wanneer meer dan een bepaald aantal personen op een zekere plaats samenstromen. Dan kan je rellen verwachten. Of je traint het systeem op het herkennen van achtergelaten pakjes, of mensen die ten val gekomen zijn. En wanneer iemand op een parking traag rond alle auto’s wandelt, wil die wellicht iets stelen.” De Meyer geeft toe dat het systeem af en toe fouten maakt. “Dat kan je niet vermijden, maar als eerste filter zorgen dit soort ‘intelligente’ camera’s voor heel wat besparingen. Mensen in de controlekamer kunnen zich voortaan toeleggen op wat echt verdacht is.”

Tein Telecom, een Brussels familiebedrijf dat sinds 1913 van heel wat technische disciplines geproefd heeft en onder meer Belgacom tot zijn klanten mag rekenen, legt zich sinds een viertal jaren sterk toe op digitale videobewaking. De eigen inbreng is Simba, een softwareplatform dat toestellen van diverse fabrikanten aan elkaar koppelt en op een intuïtieve manier aan de eindgebruiker presenteert. Het wordt onder meer gebruikt door de politiezone Westkust die deze zomer in Nieuwpoort, Koksijde en De Panne een aantal intelligente camera’s liet installeren. Ook de haven van Gent en de NMBS deden een beroep op de onderneming, die vorig jaar goed was voor een geconsolideerde omzet van 17,5 miljoen euro en honderd man personeel, waarvan tien bij een Nederlandse dochter.

Geen onveilig gevoel

Het bedrijf heeft een profiel waaraan ook veel andere aanbieders van elektronische beveiliging beantwoorden. Het zijn geen hypergespecialiseerde nieuwkomers die een plotselinge marktbehoefte invullen, maar gesettelde allrounders die met terreur als subtiel argument hun bestaande business een duwtje in de rug proberen te geven. Belgische ondernemers blijken immers amper wakker te liggen van een terroristische aanslag op eigen bodem. “Er zijn gevallen waar dit aspect wel degelijk doorweegt. Denk maar aan de Europese havens die zich na 11 september 2001 aan een aantal Amerikaanse veiligheidsvoorschriften moeten houden. Al ging het initiatief niet van de havens uit,” geeft Gert De Meyer aan.

“Uiteindelijk is de strijd tegen terreur nooit een argument op zich, daar kan je geen business rond bouwen,” vindt De Meyer. Patrick Heylen, veiligheidsadviseur bij GET, treedt hem bij: “Terrorisme schudt mensen wakker, dus een zekere invloed op onze sector zal er altijd zijn. Maar het is zeker geen onderdeel van ons verkooppraatje, zoveel invloed heb je als leverancier gewoonweg niet. Ik denk niet dat er vandaag bij de meeste bedrijven een fundamenteel gevoel van onveiligheid bestaat.”

Ook GET is een gevestigde waarde die eerder zijdelings met de strijd tegen terreur te maken krijgt. Het bedrijf uit Malle ontstond in de jaren zestig als producent van praatpalen langs autosnelwegen. Later werd het gamma uitgebreid naar tijdregistratie, en vandaag is GET actief op het vlak van human resources (HR) en beveiliging. GET installeert hard- en software voor toegangscontrole en koppelt de verschillende onderdelen aan elkaar zodat ze onderling vlot communiceren. Het bedrijf, 120 man sterk, steunt vooral op dochter Nisus uit Herentals, waar veertig mensen zich bezighouden met de ontwikkeling van hard- en software. GET produceert daarnaast netwerken voor biometrische scanners die personen kunnen herkennen aan de hand van hun vingerafdrukken of een analyse van de iris in het oog.

Identificatie van werknemers

Zulke biometrische scanners zijn het neusje van de zalm, maar worden door klanten slechts met mondjesmaat gevraagd. Volgens een peiling die sectorfederatie Agoria begin dit jaar uitvoerde, zou slechts 2 % van de Belgische bedrijven een beroep doen op vingerafdrukscanners of andere geavanceerde detectoren. “Er heerst ook nogal wat onbegrip over de mogelijkheden. Bedrijven denken soms dat ze met hun bewakingscamera een irisscan kunnen uitvoeren, waardoor ze iemand zouden kunnen identificeren zodra die de parking op loopt en zonder hij het zelf beseft,” vertelt Luc Degryse, een van de zaakvoerders van Secosys, een spin-off van de Luikse universiteit die zich met de verwerking van digitale camerabeelden bezighoudt. “Dat kan allemaal wel, maar het is vandaag nog onbetaalbaar.”

“Vaak is de apparatuur voor HR en voor beveiliging dezelfde, en zit het verschil in de benadering en het gebruik ervan,” vertelt Patrick Heylen van GET. “Een van onze klanten is McKinsey, die hun vier kantoren in ons land hebben uitgerust met biometrische vingerafdrukscanners. Zo hebben de 200 consultants op elk uur van de dag toegang tot hun werkplek en hoeven ze geen sleutels bij te houden of door te geven. Daar vertrekt men dus vanuit de efficiëntie.”

Anderen hebben wel oog voor de beveiliging van hun gebouwen. Zo verzorgt GET de toegangscontrole voor 25.000 werknemers van de nucleaire opwerkingsfabriek van La Hague in Normandië. Ook de Duitse elektriciteitsproducent E.ON is klant. Een doorsneeproject is bij GET zo’n 50.000 euro waard. Het bedrijf houdt er sinds enkele jaren een Nederlandse en een Franse dochter op na. De vestiging in Malle was volgens informatieverstrekker Graydon vorig jaar goed voor een winst van 637.000 euro op een omzet van bijna 10,7 miljoen.

Bewaking van de diamantwijk

Ook de meer traditionele aanbieders van beveiligingsproducten en -diensten voelen zich niet gestuwd door terreur. “Na de aanslagen van 11 september verwachtten we een boom. Maar de impact bleek veel minder dan verwacht,” nuanceert Olivier Demoulin. De zaakvoerder van Etac Security installeert alarmsystemen. Het bedrijf behaalde in het volgens Graydon laatst gepubliceerde boekjaar 2003 een brutomarge van 811.000 euro en heeft een vrij bescheiden business. Demoulin is ook ondervoorzitter van de beroepsvereniging Alarm Industrie Associatie (AIA). Ook na 7 juli volgde geen explosie van aanvragen. Niet dat de sector te weinig werk zou hebben. Ambassades, bedrijven, gemeentehuizen, andere overheidsgebouwen vragen om alarmsystemen.

Maar dus niet vanwege een terreurdreiging. Na elke aanslag piekt de onveiligheid, maar het zijn pieken van korte duur. De sector wordt zeker niet overspoeld door vragen met maatregelen tegen terreur. De ondervoorzitter van de AIA ziet daar vier belangrijke redenen voor. Eén: het ontbreekt aan statistisch materiaal over een eventuele impact van terreur op de verkoop van deze bedrijven. Twee: het wettelijke kader in België is verfijnder dan bijvoorbeeld in Groot-Brittannië. Er is een meldingsplicht voor camera’s bij de Commissie voor de Bescherming van het Privé-leven. Drie: België wordt internationaal minder geviseerd dan andere landen, die zich sterker profileren. Vier: de markt blijft gekenmerkt door een grote mate van inertie. Bedrijven investeren in hoofdzaak in veiligheid tegen vandalisme en indu-striële spionage. Investeren tegen terreur komt vooral neer op meer mankracht – dus politiediensten – en investeringen in openbare plaatsen.

Streng bewaakte zones zijn inderdaad uitzonderlijk in België. De diamantwijk in Antwerpen is misschien het meest sprekende voorbeeld van een openbare plaats die een terreuraanslag zou kunnen verwachten. Volgens diverse door Trends gecontacteerde veiligheidsbedrijven ziet het ministerie van Binnenlandse Zaken niet meteen de noodzaak tot extra beveiliging van meer openbare plaatsen. Er zijn evenmin plannen voor een terreurbelasting, klinkt het op het kabinet van minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael (VLD). In Londen wordt er wel ernstig over nagedacht. Zo’n terreurbelasting zou de overuren van de massaal ingezette politiemacht na de aanslagen van 7 en 21 juli moeten financieren.

“Wij leven niet van de terreur”

“Jammer genoeg kan je geld verdienen met terreur,” zucht ook Hilde De Clerck, secretaris-generaal van de Beroepsvereniging van Bewakingsondernemingen (BVBO). “Maar het is dus zeker geen boom.” De Clerck merkt hoe bedrijven steeds meer nadenken over veiligheid. Het werd een integraal onderdeel van de bedrijfsstrategie, waarbij bewakers en intelligente camerasystemen schakels zijn van geïntegreerde beveiligingssystemen.

Een blik op de cijfers van een van de grote spelers in manbewaking, Securitas, toont dat de sector het toch behoorlijk doet. Niet spectaculair, maar toch. Einde 2004 telde Securitas 3355 werknemers, een klim met 8 % in twee jaar. De omzet steeg in dezelfde periode met 16 % naar 145 miljoen euro. Een zeer behoorlijke groei dus voor een bovendien winstgevend bedrijf. En toch blijft ook secretaris-generaal Paul Schoolmeesters nuchter. “Nee, wij leven niet van de terreur. Na de aanslagen in Londen steeg de vraag naar bewakers niet. Onze klanten gingen niet plots uitgebreid shoppen. Hooguit werd een bewaker twee uur extra ingezet.” Ook bij de Amerikaanse ambassade en bij Amerikaanse bedrijven steeg de vraag niet.

Raphael Cockx en Wolfgang Riepl

“Na de aanslagen van 11 september verwachtten we een ‘boom’. Maar de impact bleek veel minder dan verwacht.”

Je kan een pc de opdracht geven alarm te slaan wanneer meer dan een bepaald aantal personen op een zekere plaats samenstromen.

“Bedrijven denken soms dat ze met hun bewakingscamera iemand kunnen identificeren met een irisscan zodra hij de parking op loopt. Dat kan, maar het is onbetaalbaar. “