“We zoeken versterking”

Achter Lernout & Hauspie staan vandaag heel wat vraagtekens. Jo Lernout geeft tekst en uitleg.

De persconferentie die Lernout & Hauspie ( L&H) op 23 september organiseerde, was een afknapper. L&H had toen de internationale pers opgetrommeld om een antwoord te geven op een resem onopgeloste vragen. Maar medestichter Jo Lernout kwam niet verder dan het voorlezen van een algemene tekst, terwijl CEO John Duerden op de brandende vragen vaak alleen met een kort “ja” of “neen” antwoordde.

Het waren de Amerikaanse advocaten van L&H die de lippen van het management hadden verzegeld. Zij vreesden dat ze de SEC, de Amerikaanse beurscommissie die momenteel een onderzoek rond L&H voert, voor het hoofd zouden stoten wanneer er op de persconferentie marktgegevens zouden worden vrijgegeven die de SEC nog niet in bezit had. Jo Lernout: “We zijn daar in de fout gegaan. Het leek alsof we wat te verbergen hadden. Ik heb in een ultieme poging om de meubels te redden gezegd dat wie het hele verhaal wou maar naar Ieper moest komen.”

Trends deed dat vorige zaterdag en had een vijf uur durend vraaggesprek met Jo Lernout. Zijn onafscheidelijke metgezel Pol Hauspie ligt – overmand door een jetlag en de zware stress die met de crisis gepaard gaat – nog steeds ziek te bed. Pol Hauspie werkte van thuis uit wel mee aan het interview.

Jo Lernout vertelde dat het bedrijf intussen Lanny Davis van het advocatenkantoor Patton Boggs onder de arm heeft genomen. Davis was de communicatieadviseur van VS-president Bill Clinton tijdens de Lewinsky-affaire. “Zijn advies in deze zaak is heel simpel,” aldus de L&H-topman. ” Tell the truth, tell it all, tell it early, and do it yourself.” Waarvan akte.

TRENDS. De voorbije zes maanden heeft L&H, rekening houdend met de piekkoers van het aandeel in maart 2000, zo’n 310 miljard frank aan marktwaarde kwijtgespeeld. Wat is er fout gelopen?

JO LERNOUT. “Wij hebben als Europees bedrijf en dankzij het denkwerk van de bestuursraad in onze holding een interessante holdingstructuur kunnen opbouwen waarbij we eerst met 15% van de totale aandelen de meerderheid van de raad van bestuur konden benoemen. Dat percentage is later met toestemming van de algemene vergadering teruggebracht tot 10%. Dat is een structuur die niet typisch Amerikaans is.

“Daarnaast zijn we ook bijzonder creatief geweest in het uitdenken van een franchisesysteem dat resulteerde in de oprichting van heel wat bedrijven ( nvdr – zoals de Language Development Companies), steeds met eenzelfde patroon. Die bedrijven laten ons toe om onze technologische positie te verstevigen of vooruit te lopen op de concurrentie zonder dat onze aandeelhouders daarbij risico’s lopen. We hoeven ook de ontwikkelingskosten niet op onze resultatenrekening te nemen op een ogenblik dat het bedrijf dat niet kan dragen. We vragen aan derden om het risico te dragen. Als die derden daartoe bereid zijn, moeten zij dat ten eerste doen met eigen geld, mogen wij ten tweede geen terugkoopverplichting hebben, willen we ten derde een recht van aankoop hebben op de daar ontwikkelde technologie. Ten vierde, als we dat recht niet uitoefenen, moeten de inkomsten worden gedeeld. En ten slotte, als die inkomsten er niet zijn, dan hebben die bedrijven het recht de intellectuele eigendom die ze hebben gekocht, aan de concurrentie te verkopen.

“Dat is de rode draad doorheen al die structuren. We hebben deze structuur neergelegd bij de SEC en aan een paar analisten uitgelegd, onder meer aan Rob Stone van het beurshuis SG Cowen. Die lanceerde daarop de quote ‘ Jo, there is nothing wrong with being smart‘. Het was een goed concept voor de aandeelhouders.”

TRENDS. Als dit systeem de aandeelhouders begunstigt, waarom gaf het dan aanleiding tot sterk dalende beurskoersen?

LERNOUT. “Het systeem is perfect wettelijk, zolang wij er zelf geen geld insteken. Maar op een gegeven ogenblik hadden we zo veel uit te leggen aan de buitenwereld: de complexe holdingstructuur van L&H aan de ene kant, het LDC-concept aan de andere kant. Je hebt bijna een dag nodig om dit alles op een verstaanbare manier te verduidelijken. En het is geen sinecure om als Europees bedrijf met een dergelijk scenario naar de Nasdaq te stappen, waar shortselling ( nvdr – verkoop van aandelen door te speculeren op dalende koersen) wettelijk is toegestaan. De shortsellers concluderen dat het een linke boel is en schieten erop. Dan schrijven journalisten dat er iets is en krijg je het domino-effect dat ons in deze crisis stortte. Maar we zullen eruit geraken.”

TRENDS. Zelfs de Amerikaanse beurscommissie SEC begrijpt uw structuur niet, want ze start een onderzoek.

LERNOUT. “Als er heel veel allusies worden gemaakt in de media, gaat er automatisch een rode vlag op bij de SEC. Ze voert momenteel een onderzoek bij zo’n 2000 bedrijven. Maar we begrijpen dat onze investeerders nerveus zijn zolang dat onderzoek loopt.”

TRENDS. Zijn de LDC’s niet louter financieringsvehikels die de omzet van L&H moeten opkrikken?

LERNOUT. “U kunt dat zo zien, maar wij vergelijken onze structuur met die van Microsoft eind de jaren ’70. Dat bedrijf verkocht toen ook licenties in een soort franchisesysteem. Sommige van die toenmalige klanten verdwenen, andere werden kolossaal, en dat nam ook zo’n zes tot zeven jaar in beslag.

“Een franchise-achtig systeem kan heel snel groei opleveren. Het verschil met de franchises van bijvoorbeeld McDonald’s is echter dat in ons geval het twee tot vier jaar duurt eer een LDC inkomsten genereert na het kopen van de franchise en de technologie. Vandaar dat deze bedrijven overkomen als spookfirma’s, maar dat is niet zo.

“Het wantrouwen steeg nog meer toen wij de identiteit van de investeerders in de LDC’s niet bekend wensten te maken. Maar die investeerders willen hun privacy beschermen. Wij gaan hun namen dus niet vrijgeven, ook niet als de SEC ze ons vraagt. Bovendien, als we de identiteit van onze investeerders zouden vrijgeven nog voor er taalgroepen zijn ontwikkeld, dreigen we onmisbaar personeel kwijt te spelen aan de concurrentie. Probeer maar eens een linguïst te vinden in Istanbul die Turks, Engels en liefst ook nog een Arabische taal kent, met een computer kan werken en tijdelijk naar België wil komen. Bij sommige Iraniërs heeft het negen maand geduurd voor ze een visum kregen.

“Deze investeerders willen meedoen, deels wegens puur emotionele redenen en deels omdat ze, zeker voor de midden-Europese talen en de islamtalen, geloven in de opbrengst. Er zitten hoge Arabische prinsen bij, die offshore werken. Wij kennen die investeerders niet persoonlijk en we moeten ze ook niet kennen. Zij werden door Tony Snauwaert aangebracht, een Oost-Vlaming die een tijdlang ervaring opdeed in de exportbegeleiding van Belgische firma’s en waarmee Pol Hauspie en ikzelf in 1998 in contact kwamen. Hij fungeert nu als onze broker.”

TRENDS. Hoeveel LDC’s zijn er momenteel operationeel?

LERNOUT. “Zeventien. Ze werden opgericht om de combinatie van al onze technologie in één bepaalde taal te ontwikkelen: spraakherkenning, de omzetting van tekst naar spraak, machinevertaling en Intelligent Content Management, wat uiterst belangrijk is. Dan zijn er nog zeven bedrijven die kruistalen aanmaken (de Cross Language Development Companies of CLDC‘s) en een groep van zes firma’s die Intelligent Agents ( IAC‘s) maken, ter voorbereiding van onze internetdienst Sofia ( nvdr – Sofia staat voor Services Of Intelligent Assistents, zie verder).”

TRENDS. Hoe ver staan de LDC’s?

LERNOUT. “De eerste fase van de opbouw van een LDC is territoriumverkenning. Tijdens de tweede fase wordt personeel aangetrokken dat linguïstisch geschoold is. De zeventien LDC’s zitten allemaal in fase twee. Voor sommige LDC’s is dat een moeilijke oefening. Bepaalde linguïsten komen soms zelfs tijdelijk op de loonlijst van L&H, omdat ze in een representatief bedrijf willen werken. Als er bepaalde criteria worden bereikt, factureren wij die loonkosten door aan de LDC’s. Tegen het einde van het jaar zullen twaalf van de zeventien LDC’s bemand zijn. De eerste stap dan is de ontwikkeling van tekst naar spraak: een deel van die basis kan immers worden gebruikt voor andere technologieën. Daarna sturen we mensen naar het buitenland om de ontwikkeling van de spraakherkenning voor te bereiden. De belangrijkste component daarvan is het verzamelen van 5000 à 6000 stemmen. De rest is machinevertaling. Voor een aantal talen, waaronder het Pools, Slavisch en Grieks, staan we al vrij ver.”

TRENDS. Investeerders maken zich zorgen over de omzet die L&H op eigen houtje genereert uit gecommercialiseerde producten. Een pak omzet is gekocht via overnames. Hoe staat het met de organische groei?

LERNOUT. “Wij doen nooit overnames om marktaandeel af te schermen. Je kan de oorlog niet winnen door de vijand op te kopen en hem vervolgens in de vuilbak te gooien. In een zo snel bewegende markt defensief te werk gaan is als in het topbasketbal van op de achterlinie spelen: zo verlies je gegarandeerd.

“Hoe ziet onze omzet eruit? ( Staat recht, neemt een viltstift en begint op een bord te schetsen) Ten eerste zijn er de klassieke licenties. Het grootste gedeelte daarvan komt uit een 500-tal klanten, genre Ford, Ericsson of Motorola. De minderheid komt van related parties zoals het FLV Fund, bedrijven waarin L&H een belang heeft of aandeelhouders van L&H. Microsoft – en straks wellicht ook de joint venture met Intel – zorgt vandaag voor het grootste deel van die inkomsten. Deze inkomsten zijn steeds gefiled geweest ( nvdr – neergelegd bij de SEC). Daarnaast zijn er de inkomsten uit de LDC’s, de CLDC’s en IAC’s, of uit het hiervoor al geschetste franchiseconcept. Dan zijn er de toepassingen voor eindgebruikers zoals VoiceExpress en RealSpeak. Deze categorie is onderverdeeld in de horinzontale markten en de gespecialiseerde, meer winstgevende, verticale markten, zoals de medische of juridische sector. Op de eerste valt er niet veel winst te rapen, maar je moet er wel actief zijn omdat je zo toont wat je kan. Vervolgens zijn er de oplossingen die worden verkocht aan de marktspelers in de telefonie en de callcenters. Dit marktsegment is in Korea recentelijk zeer snel gegroeid. Dan zijn er nog de healthcare-services, de translation & globalisation services, de zogenaamde DMP’s of Document Management Partners, met grote corporate accounts of bijvoorbeeld het ministerie voor Justitie als klant. Ten slotte is er nog één post in reserve: het internet, met Sofia.”

TRENDS. L&H verwacht een omzet van 165 tot 185 miljoen dollar in het derde kwartaal. Dat cijfer is lager dan verwacht, waardoor de courante winst voor afschrijvingen van goodwill negatief zal zijn. Hierdoor dreigt er, voor het eerst sinds de beursgang, een negatieve cashflow te ontstaan.

LERNOUT. “Als dat zo is – en het is aan John Duerden om de derdekwartaalcijfers officieel toe te lichten – dan is dat te wijten aan een combinatie van gedaalde inkomsten uit onze licenties, toepassingen en oplossingen. John moet opmaken hoeveel inkomsten er in de toekomst zullen worden gegenereerd uit al die segmenten. Hij zal daar de komende maanden een goed plan over opstellen en er niet voor terugdeinzen om kosten te besparen als dat nodig zou zijn.”

TRENDS. U vertelde eerder al dat L&H met zijn eigen vermogen van 1,5 miljard dollar over een stevige financiële basis beschikt. Maar op het actief staat daar een goodwill van 1,7 miljard dollar tegenover, zodat het eigen vermogen eigenlijk negatief is.

LERNOUT. “Die goodwill hebben we al betaald en holt de cashflow niet uit. Wij staan niet op de rand van het faillissement zoals sommige analisten denken. Dat is een onzinnigheid.”

TRENDS. In die goodwill zit wel de 600 miljoen dollar die u betaalde voor de overname van Dragon. U betaalde tien keer de omzet van Dragon. Zijn dat geen te hoge bedragen?

LERNOUT. “Bij overnames in de technologiesector wordt 1 tot 2 miljoen dollar betaald per ingenieur, ongeacht hoe de balans van dat bedrijf er uitziet. Bij Dragon werken zo’n honderd Ph.D‘s, meestal alumni van het MIT of Harvard, met tien tot vijftien jaar ervaring in automatische spraakherkenning. We hebben de overname van Dragon bovendien met aandelen gefinancierd.”

TRENDS. De lage beurskoers maakt ook het kooprecht op de LDC’s met de daarin ontwikkelde technologie een pak duurder. De geplande kapitaalverhoging van 250 miljoen dollar om de kortetermijnschuld van Dictaphone af te lossen viel in het water. Hoe lang nog kan L&H lage beurskoersen verdragen?

LERNOUT. “Vandaag zijn we op abnormale wijze ondergewaardeerd. De verhouding tussen eigen vermogen en marktkapitalisatie bedraagt bij een bedrijf zoals Microsoft 1%, bij ons 70%. Voorts moeten we op technologisch vlak niet meer zo veel overnames doen. We zijn daar binnen. Inzake toepassingen, oplossingen voor telefonie en callcenters, healthcare, translations en totaaloplossingen voor corporate accounts kunnen we nu makkelijk spontaan groeien. Ook de ontplooiing van ons Sofia-project op het internet vergt geen ontwikkelingskosten meer. Sofia spreekt inmiddels twaalf talen, over drie tot vier jaar zullen er dat 36 zijn.”

TRENDS. Beschikt u vandaag niet over te weinig cash om de kortetermijnschuld af te lossen? Moet L&H geen divisies verkopen om verder te kunnen gaan?

LERNOUT. “Misschien. We zouden bijvoorbeeld de afdeling healthcare of translations gedeeltelijk kunnen verkopen om cash op te halen zonder te raken aan de synergieën. We maken op dit ogenblik ook seperate legal entities van de afdelingen healthcare en legal. Als de tijd rijp is, kunnen we daar een spin-off realiseren. Het is aan John Duerden om te beslissen hoe de business zal groeien en het is aan hem om een cashplan op te stellen. Hij zal de boekhouding aanpassen met terugwerkende kracht en op die manier de transparantie bevorderen en onderlinge vergelijkingen beter mogelijk maken.”

TRENDS. Gaston Bastiaens, de vorige CEO, had de reflex om naar eindgebruikersproducten te gaan. Heeft dat L&H in een verkeerde richting gestuurd? Had Gaston Bastiaens niet beter zijn energie aangewend om oplossingen te ontwikkelen?

LERNOUT. “Dat is een terechte opmerking. Maar we moesten op een bepaald moment VoiceExpress wereldwijd in de computerwinkels plaatsen om de visibiliteit van ons bedrijf op te krikken, om ons te positioneren tegenover andere marktspelers zoals Dragon, IBM en Philips. Philips heeft trouwens die strijd om de consumentenproducten verloren. De Nederlanders hebben slechts een klein marktaandeel. IBM is nog overeind gebleven omdat dat bedrijf over een ontzettend sterke marketingmachine beschikt. Wij hebben als kleine garnaal, met weinig marketingmiddelen, toch een marktaandeel van 30% bereikt. Vervolgens hebben we Dragon kunnen overnemen, en we halen nu 60% marktaandeel. De visibiliteit in de markt is dus groot.”

TRENDS. Maar de grote markt ligt daar toch niet?

LERNOUT. “Het kunnen aan de markt tonen dat we in natuurlijke taal de nummer één zijn en wel in 36 talen – de twaalf talen die we zelf ontwikkelen en de 24 die via het franchiseconcept worden uitgewerkt. Dat is belangrijk om de rest van de fundamenten uit te werken. Na de ontwikkeling van de spraaktechnologie (spraakherkenning en tekst-naar-spraak) werken we nu onder meer binnen Sail Labs en dankzij de overname van Dragon aan de zeer belangrijke technologie van Intelligent Content Management (informatiebeheer). Deze twee technologieën vormen de basis voor de virtuele intelligente assistent, die de communicatie tussen mens en machine veel makkelijker maakt. Wij ontwikkelen vandaag virtuele assistenten die de speld kunnen vinden in wat wij de meertalige multimodale hooiberg noemen. Ik verduidelijk. Meertalig betekent dat je een vraag aan die assistent kunt stellen in je eigen taal, dat je info in een vreemde taal kunt vinden, en dat je die vervolgens krijgt voorgeschoteld in je eigen taal. Multimodaal betekent dat de assistent de info (de speld) kan vinden in massa’s gestructureerde en ongestructureerde gegevens (de hooiberg). Die technologie is hét hoofdactief van L&H en die integreren we in al onze productlijnen. Ik neem onze software voor callcenters als voorbeeld: dergelijke oplossingen kunnen niet worden geleverd door Nuance, niet door SpeechWorks, niet door Philips en niet door IBM. En waarom niet? Zij beschikken niet over de Intelligent Content Management-technologie. Vandaar dat wij zeggen: laat die technologische assets door een geroutineerde CEO als John Duerden beheren, en je verwerft unieke marktposities in een gigantische markt.”

TRENDS. Is taal dan nog de juiste noemer voor uw technologie?

LERNOUT. “Artificiële intelligentie (AI) is een betere noemer geworden dan taaltechnologie. Maar AI bestaat, net zoals bij de mens, voor 90% uit taaltechnologie.”

TRENDS. Om de vzw Sail Trust te financieren heeft u samen met Pol Hauspie een termijnverkoop van aandelen afgesloten met een aantal investeringsfondsen. Klopt het dat jullie in het slechtste geval – als de beurskoersen zeer laag blijven – volgend jaar 6,25% van de aandelen moeten afstaan waardoor u de controle over L&H dreigt te verliezen?

LERNOUT. “Dat is correct. We werken daarom aan een versterking van ons aandeelhouderssyndicaat. De koers is vandaag zo gunstig dat het een goede zet zou zijn wanneer grote, geloofwaardige partijen nu in de holding zouden stappen. Die investeerders zouden koersondersteunend kunnen werken en zo meehelpen om het vertrouwen in het aandeel te herstellen, terwijl tegelijk de verankering van L&H wordt verzekerd. We willen niet eindigen zoals Janssen Pharmaceutica, waarbij Janssen Pharma zelf Vlaams is gebleven maar eigenlijk voor 100% in Amerikaans handen zit. Dat willen we niet omdat we onze technologie niet naar niet-Europese aandeelhouders willen zien verschuiven. Of beter, ik nuanceer: we denken in de richting van een co-management. Als deze co-manager aan de geschetste voorwaarden wil voldoen, dan mag hij van gelijk waar ter wereld komen.”

TRENDS. Zijn jullie eventueel bereid het bedrijf uit handen te geven?

LERNOUT. “Veel hangt af van de voorwaarden waaronder de co-manager zou willen instappen. Er zijn verschillende variaties mogelijk. We zouden ons kunnen laten vertegenwoordigen in de raad van bestuur volgens het corporate governance-principe. We hoeven daarbij geen aandelen te verkopen. Pol en ikzelf blijven rotsvast geloven in dit bedrijf.”

TRENDS. ‘Het gras is altijd groener aan de rand van de afgrond,’ hanteerden jullie jarenlang als lijfspreuk. Is deze crisis anders dan de voorgaande?

JO LERNOUT. “Zeker. ( Glimlacht) Ik loop er vandaag veel rustiger bij. Bij vorige crisissen was onze technologie nog in opbouw. Kwamen we er toen niet door, dan hielden we niet veel over. Vandaag beschikken we over voldoende assets: technologie, klanten, en meer dan 1500 meertalige ingenieurs. De fundamenten zijn stevig en die geven we nu in handen van een rijpe CEO als John Duerden. Hijzelf zegt: “Niet de crisis zal door iemand worden herinnerd, wel de manier waarop we deze crisis hebben afgehandeld.”

piet depuydt daan killemaes