‘We kunnen nog veel marktaandeel winnen in het buitenland’

Van de Sahara tot in Siberië, overal dropt Frisomat, de Antwerpse producent van prefab bedrijfsgebouwen, zijn constructies. Nu nog hopen dat het de goede richting uitgaat in het nieuwe land van belofte, Brazilië.

Guy Somers kan zichzelf best relativeren. De stichter/gedelegeerd bestuurder van Frisomat verschijnt hinkend op de afspraak, met een kanjer van een gips rond de voet. “Met de onderneming gaat het beter dan met mij”, gekscheert Somers. De gebroken voet is het gevolg van een valpartij tijdens een wat wilde tractorrit met de kleinkinderen van de 66-jarige ondernemer.

Maar bij de onderneming is van een stevige buiteling inderdaad geen sprake. Guy Somers haalt er het orderboekje bij. Twee A3-papieren staan vol met een vijftigtal opdrachten, wereldwijd: Algerije, Angola, Congo, Ghana, Kameroen, Noorwegen, Polen, Roemenië. De onderneming uit Wijnegem maakt prefab gebouwen voor de industriële sector, zoals magazijnen, manèges, landbouwloodsen, vliegtuighangars, toonzalen, opslagruimtes en productiehallen. “Dat zijn geen hoogtechnologische dingen”, vindt Guy Somers, die samen met broer Philippe (60) de zaak leidt. “We maken alles uit koud gevormde stalen profielen, die een derde lichter wegen dan gewoon staal. Ons staal is ook veel dunner. Dat doet de transportkosten dalen, waardoor we vanuit Wijnegem ook verre bestemmingen aankunnen.”

“Nieuwe opdrachten? Laat maar komen”, pareert hij de vraag of de onderneming al die orders kan bolwerken. “De opdrachten worden snel afgewerkt.” Snelheid is voor Frisomat een strategisch voordeel. Dat blijkt ook uit de enorme hoeveelheden rollen staal die in de fabriekshallen liggen. Dat slapend kapitaal is voor de onderneming cruciaal om snel te kunnen inspelen op onverwachte orders. “Wij maken ook alle elementen die we gebruiken voor de installatie van onze gebouwen. Opnieuw om snel te kunnen reageren op een vraag. Bovendien zijn we zo niet afhankelijk van toeleveraars.”

Vier vijfde van de sterk geautomatiseerde productie gebeurt in België. Voor de bediening van één machine, die per dag 25 ton profielen maakt, volstaan twee werknemers. “Alles is ook meccano. Wij maken geen gelaste constructies. Onze gebouwen moeten met weinig mensen geplaatst kunnen worden in ver afgelegen gebieden. Alle onderdelen zijn zo berekend en ontworpen dat mensen ze kunnen dragen, zodat geen zware kranen nodig zijn.” Het lijkt eenvoudig, maar het is veeleer vernuftig. En het maakt van Frisomat een wereldspeler.

Van de Sahara tot Siberië

Jaarlijks werkt Frisomat 600 tot 700 projecten af voor klanten als BASF, Bayer, KatoenNatie, TotalFina. Vanaf het tijdstip van bestelling, over het vertrek van de containers uit Wijnegem, tot de constructie ter plaatse geldt een rigoureuze timing. De voorbije jaren vergaarde Frisomat een reusachtige databank over de weersomstandigheden (wind, sneeuw, koude, hitte) in de regio’s waar het actief is. De onderneming kan orders aan van de Sahara tot in Siberië.

Toch blijft ook België belangrijk, benadrukt Guy Somers. Ons land is goed voor een vijfde van de groepsomzet. Architecten bepalen nog voor een groot deel het orderboek, en dan is naambekendheid belangrijk. In eigen land is dat geen probleem, maar in het buitenland kan het veel beter. “We kunnen dus nog veel marktaandeel winnen in het buitenland”, stelt Guy Somers optimistisch.

Oekraïne en Rusland

Eigen buitenlandse productiefilialen heeft Frisomat al in Brazilië, Roemenië en in het Russische Smolensk. In Rusland nam Frisomat vorige zomer voor 1,8 miljoen euro een belang van 60 procent in de lokale speler Arsenal ST. “Dat avontuur is nog maar begonnen. Arsenal is een onderneming met een groot netwerk. Ze maakt koud gevormde profielen voor residentieel gebruik. Via haar netwerk zullen we ook toegang krijgen tot de industriële markt. Als de proefperiode voorbij is, en we zien dat we er voet aan de grond krijgen, gaan we er investeren.” Het zou gaan om een investeringsbedrag tot 5 miljoen euro.

“Onze markt is er nog zogoed als onbestaande”, stelt Guy Somers. “In Rusland is het gebruik van koud gewalst staal ingeburgerd. Je moet rekening houden met de gewoontes van een land. In Italië bijvoorbeeld hebben we geen vestiging, want de betonlobby heeft er veel macht.”

Toch had Guy Somers zich de start in Rusland wellicht anders voorgesteld. De onderneming voelt de spanning tussen Rusland en Oekraïne. Het filiaal in Oekraïne ziet zwarte sneeuw. “We hebben er behoorlijke jaren meegemaakt, maar nu is het catastrofaal. De markt is stilgevallen. Indien we een beursgenoteerd bedrijf zouden zijn, was dat soort verlieslatende buitenlandse filialen uitgesloten. Er komt niets uit, het kost alleen maar geld. Blijven we erin geloven? Oekraïne telt toch circa 45 miljoen inwoners. Dat is voor ons een maatstaf: hoeveel inwoners telt een land? En er is nood aan gebouwen de volgende jaren.”

Voor Frisomat is Afrika nu de stevigste groeimarkt. De onderneming overweegt er een eigen filiaal op te richten, wellicht in Algerije of Angola. In dat laatste land bouwde Frisomat onlangs een bottelarij voor een dochter van Heineken. “We houden goed stand tegen de Chinezen, die ook gebouwen neerzetten in Afrika. Maar we zullen er ons zelf moeten vestigen. De infrastructuur blijft er wel een probleem, ook al zijn er veel werken aan de gang.”

Trage Brazilianen

Nog een land waar de infrastructuur moeilijk ligt, is Brazilië. En meer bepaald de weg naar het Braziliaanse filiaal van Frisomat in Monte Mor, een stad met 52.000 inwoners op 100 kilometer van São Paulo. Na lang aandringen is een verbinding aangelegd naar het industrieterrein waar Frisomat do Brasil gevestigd is. Maar de op- en afritten naar die verbindingsweg ontbreken nog.

Guy Somers heeft gemengde gevoelens over de dochter in Brazilië, die in 2012 van start ging. Hij steekt zijn ontgoocheling niet onder stoelen of banken. “Het loopt vele malen trager dan verwacht. Mijn zoon kent nochtans de omgeving.” Zoon Benoît Somers leidt het filiaal. Hij woont al twaalf jaar in Brazilië, waar hij voor Katoen Natie werkte. “Het is een enorm land, een continent op zich. Maar het is zeer protectionistisch. Al wat in Brazilië wordt gemaakt, is duur. Voor staal dat hier 1000 euro per ton kost, betaal je daar 1600 euro per ton. Gewoon voor hetzelfde staal. Als we staal van hier naar daar zouden exporteren, komt er 86 procent invoerheffing bij.”

Guy Somers moppert voorts over de bureaucratische instelling van de douane — een nieuwe profileermachine bleef de voorbije twee maanden geblokkeerd in de haven van Santos — en het gebrek aan discipline. “Correcte levertermijnen zijn voor Brazilianen een volslagen onbekend begrip. Men begint aan iets, maar wanneer het af is, is een grote onbekende.” Toch is de entrepreneur overtuigd van het uiteindelijke succes voor Frisomat do Brasil. “We zijn er nu, en dat is zeker een voordeel. Als we in Wijnegem produceren, moet je er nog eens vier tot vijf weken bijtellen voor het transport.” Ook het feit dat de lokale kwaliteitsstandaarden voor industriële gebouwen duidelijk lager liggen dan de Belgische is een voordeel. “Een goot aan een dak is er al iets speciaals. Het dak wordt zelden afgewerkt, soms zijn er zelfs openingen in.”

WOLFGANG RIEPL, FOTOGRAFIE EMY ELLEBOOG

“Brazilië is zeer protectionistisch. Al wat in Brazilië wordt gemaakt, is duur”