Wat is een boek?

Europa laat sinds vorig jaar toe dat het verlaagde btw-tarief van 6 procent dat op boeken van toepassing is, uitgebreid wordt naar boeken ‘op alle fysieke dragers’. Anders dan België heeft Nederland van deze mogelijkheid gebruikgemaakt om het verlaagde tarief ook van toepassing te verklaren op boeken die bijvoorbeeld op cd worden verspreid.

De Europese wetgeving schrijft voor dat de lidstaten naast het normale btw-tarief (in België 21 procent) maximaal twee verlaagde tarieven mogen toepassen. In België gaat het om de tarieven van 6 en 12 procent. De mogelijkheid om verlaagde tarieven toe te passen, is wel beperkt. De lidstaten mogen er alleen gebruik van maken ten aanzien van welbepaalde leveringen van goederen of diensten. Die staan opgesomd in een lijstje dat te lezen staat in de Europese btw-richtlijn.

Dat is meteen de reden waarom het zo lang heeft geduurd alvorens België het btw-tarief op restaurantdiensten heeft kunnen verlagen van 21 naar 12 procent: restaurantdiensten stonden niet in het Europese lijstje.

Dat is vandaag anders. Ongeveer een jaar geleden werd het lijstje aangepast. De restaurantdiensten staan er nu uitdrukkelijk in vermeld. Met dien verstande dat het de lidstaten vrij staat de tariefverlaging uit te sluiten voor de dranken die in het kader van de restaurantdiensten worden geserveerd. België heeft deze mogelijkheid aangegrepen om het tarief op restaurant- en cateringdiensten begin dit jaar te verlagen naar 12 procent. Met uitsluiting van dranken.

Alle aandacht die in de pers besteed is aan de tariefverlaging voor restaurantdiensten, heeft haast doen vergeten dat er op het gebied van de btw-tarieven nog andere aanpassingen zijn gebeurd. Neem bijvoorbeeld de boeken.

Boeken staan al sinds jaar en dag in het lijstje van goederen die de lidstaten aan een verlaagd btw-tarief mogen onderwerpen. Ze mogen het tarief ook verlagen ten aanzien van kranten en tijdschriften, althans voor zover die niet hoofdzakelijk uit reclamemateriaal bestaan.

Volledig in overeenstemming met deze Europese voorschriften onderwerpt België boeken al sinds mensenheugenis aan het verlaagde tarief van 6 procent. Hetzelfde geldt onder meer ook voor kranten en tijdschriften. Meer zelfs. Ten aanzien van kranten en tijdschriften die aan bepaalde voorwaarden voldoen, moet in het geheel geen btw worden betaald. Zij vallen onder toepassing van het 0 %-tarief, hoewel dat tarief wettelijk niet bestaat. Het betreft een louter administratieve toegeving.

Terug naar de boeken. Daarop is in België 6 procent btw verschuldigd. In het verleden is altijd aangenomen dat er pas van boeken sprake kan zijn, als gebruik wordt gemaakt van een bepaald drukprocedé. Het op papier gedrukte boek is er het schoolvoorbeeld van.

De vraag rijst dan ook wat er gebeurt met boeken die niet langer op papier worden gedrukt, maar bijvoorbeeld op een cd ter beschikking worden gesteld, of van het internet kunnen worden geplukt. Overeenkomstig het klassieke standpunt zijn dit geen boeken. Een boek moet er als een boek uitzien. Men moet het kunnen vastpakken, erin bladeren, en de geur van het papier kunnen opsnuiven.

Het is nauwelijks geweten dat de Europese wetgever in het zog van de tariefwijziging voor restaurantdiensten, ook een kleine wijziging heeft aangebracht ten aanzien van boeken. Tegenwoordig staat in de Europese btw-richtlijn dat de lidstaten het tarief mogen verlagen ten aanzien van boeken ‘op alle fysieke dragers’. De verlaging moet dus niet langer beperkt blijven tot het klassieke boek op papier. Wel moet er nog altijd een fysieke drager zijn. In Nederland heeft men deze kans onmiddellijk aangegrepen om de tariefverlaging uit te breiden naar boeken die op andere fysieke dragers, zoals cd’s, ter beschikking worden gesteld. In België is daarover nog niets gehoord.

Vraag is alleen of het veel baat de tariefverlaging ook naar cd’s uit te breiden. Cd’s zijn door de technologische evolutie al lang achterhaald. Vandaag worden boeken eveneens, en van langsom meer, via internet ter beschikking gesteld.

In die omstandigheden zou men verwachten, dat de tariefverlaging meteen ook op deze nieuwste boekvormen van toepassing wordt verklaard. Maar dat blijkt minstens voorlopig niet mogelijk. De btw-richtlijn laat de lidstaten slechts toe het tarief te verlagen ten aanzien van de levering van boeken. Wanneer boeken digitaal ter beschikking worden gesteld via internet, gaat het niet om een levering van goederen, maar wel om het verrichten van een dienst. Europa moet dus eerst de vereiste schrappen dat het om een levering van boeken moet gaan.

DE AUTEUR IS ADVOCAAT EN HOOFDREDACTEUR VAN FISCOLOOG.

Jan Van Dyck

De Europese wetgeving heeft de trein van de technologische evolutie gemist.