WANNEER GAAT HET LICHT UIT?

“Wordt er in België en Europa niet intenser geïnvesteerd in nieuwe centrales, dan gaat vroeg of laat het licht uit, en sneller dan men denkt,” zegt professor Ronnie Belmans, professor aan de KU Leuven.

In de wandelgangen wordt Ronnie Belmans ook wel eens le professeur catastrophe genoemd, maar daar ligt hij niet wakker van. “Het is een strijd die ik toch niet kan winnen. Ofwel valt de elektriciteit op een dag uit en krijg ik als voorzitter van Elia op mijn donder dat ik dat niet heb kunnen voorkomen, ofwel gaat het licht niet uit en dan zal mij verweten worden dat ik gewaarschuwd heb voor een calamiteit die nooit is gebeurd.”

Intussen is België net als Nederland niet meer in staat om voldoende elektriciteit op te wekken om de piekvraag op te vangen. Ronnie Belmans: “Een land mag tot 5 % van zijn opgesteld vermogen importeren. België en Nederland doen dat, maar het piekverbruik valt natuurlijk samen, en dus doen landen op hetzelfde moment een beroep op buitenlandse, in hoofdzaak Franse stroom. Bovendien liggen er in heel Europa zo goed als geen nieuwe centrales op de tekenplank. Er is een structureel tekort en het is nog niet duidelijk hoe het huidige kortetermijndenken dat de vrije stroommarkt vandaag kenmerkt, projecten met een looptijd van vijftien jaar en langer aandurft. En wat de zaak helemaal bemoeilijkt: als er op een gegeven moment een stroomtekort is van 2 %, dan valt het hele net uit en dan zit iedereen zonder stroom. Geen wonder dat de uitstap uit kernenergie overal wordt teruggefloten.”

Buitenlandse investeerders die hier nieuwe centrales willen bouwen, botsen ook nog eens op een technisch reglement dat in een wet is gegoten, met als gevolg dat er geen Engelstalige versie van dat reglement bestaat. Ronnie Belmans: “De wet bestaat alleen in de drie landstalen. Het wordt vaak over het hoofd gezien, maar dat is een van de elementen die buitenlandse investeerders afschrikt om hier een centrale te bouwen, en dat houdt wel degelijk de markt gesloten. Het was een stommiteit om het technische reglement in een wet te gieten. Ik zal op die nagel blijven hameren. Een Brit die hier wil investeren, kan de cd-rom of de vijf mappen basiswetgeving in het Nederlands of in het Frans krijgen. In Nederland staat de technische code in het Engels op de website van Tennet, de Nederlandse hoogspanningsnetbeheerder. Dat wettelijke kader werkt ook vertragend. Een voorbeeld. Bekaert kan een hoogspanningsdraad leveren die minder doorhangt, waardoor de stroomcapaciteit tot 25 % oploopt. Maar de technische code – een wet uit 1981 – zegt dat deze draad niet gebruikt mag worden. Het kan nog jaren duren eer men die wet aanpast.”

Waarom is het technisch reglement dan tot wet gebombardeerd? Professor Belmans: “Dat weet ik niet. Misschien heeft het te maken met een soort ingebakken wantrouwen ten overstaan van ingenieurs. Met alle respect voor de wetgever, maar zijn technische kennis is toch beperkt. Laat de netbeheerder het reglement maken en laat dat controleren door de toezichthouder. Waarom moet de wetgever daar tussenbeide komen?”