Wachten op de schok van 1999 ?

Jean-Luc Dehaene vreest in eenklank met SP-voorzitter Louis Tobback dat elke communautaire diskussie de noodzakelijke hervormingen in de sociale zekerheid slechts kan hypotekeren. Het omgekeerde is waar. De noodzakelijke maatschappelijke consensus voor fundamentele sociaal-ekonomische hervormingen is makkelijker te bereiken binnen Vlaanderen respektievelijk Wallonië dan op het gemeenschappelijke Belgische niveau. Ter illustratie : de PS is als de dood voor een nieuw Globaal Plan (plan van de vorige regering dat voorzag in aanzienlijke patronale lastenverlagingen) terwijl SP-tenor Frank Vandenbroucke verklaart niet te behoren tot de critici van dit plan ; de rooms-rode Vlaamse regering bereikte met de sociale partners een akkoord over een banenplan dat voorziet in een lastenverlichting voor bedrijven, terwijl de Waalse begrotingsminister nieuwe belastingverhogingen in het vooruitzicht stelt ; onder de vorige regering stuitte een SP-voorstel om de automatische loonindexering aan te passen op een veto van de PS ; in Vlaanderen bestaat er over alle partijen heen een consensus om de kinderbijslag en de gezondheidsozrg om te vormen tot een volksverzekering gefinancierd uit de algemene belastingpot, terwijl Franstalig België eensgezind tegen is ; in Vlaanderen bestaat er een politieke meerderheid (CVP-VLD) om de vorming van een extralegaal pensioen op basis van kapitalizatie te bevorderen en het wettelijk pensioen te laten evolueren naar een basispensioen, in Wallonië ondenkbaar… De ideologische kloof is groter tussen dan binnen Vlaanderen en Wallonië.

Vlaams minister-president Luc Van den Brande (CVP) kreeg vorige week nul op het rekest : de leidende Waalse politici blijven doof voor een nieuwe communautaire dialoog ter voorbereiding van de vierde staatshervorming. Ondertussen maakt Franstalig België zich wel in alle stilte op voor een nieuwe konfrontatie met Vlaanderen. Kringen rond PRL en FDF, aangevuld met enkele PSC-figuren, werken aan een frankofoon front om de schok van 1999 voor te bereiden, onthulde Le Soir. 1999 : het jaar waarin de overgangsfaze van de financieringswet voor gewesten en gemeenschappen afloopt, de Belgische munt normaal plaats maakt voor de Euro, en de volgende parlementsverkiezingen plaatsvinden.

Het frankofoon front in spe dreigt echter vooral een afwijzingsfront te worden. Ondertussen leidt het institutionele immobilisme tot sociaal-ekonomische blokkage. De in het verleden opgebouwde welvaartskloof tussen Noord en Zuid verscherpt de Vlaams-Waalse tegenstelling in grote sociaal-ekonomische dossiers. De kloof vernauwt niet, wat de geldstromen annex belangentegenstelling bestendigt (zie het verhaal op blz. 18).

“Hoewel diversiteit inderdaad ekonomische voordelen met zich kan meebrengen, is er toch een bepaald punt waar, als het wordt overschreden, nieuwe barrières worden opgeworpen voor kommunikatie en samenwerking, met potentieel rampzalige ekonomische en politieke gevolgen,” betoogt Francis Fukuyama in zijn jongste boek Trust. Zijn analyse : een gemeenschappelijke taal van goed en kwaad levert de gepaste voedingsbodem voor vertrouwen en spontane gemeenschapszin bevorderlijk voor de ekonomische ontwikkeling.

De teorie van Fukuyama is doorgedrongen in het Franstalige ekonomengild. Does heterogeneity hinder collective action ?, onderzochten Jean-Marie Baland en Jean-Philippe Platteau van de universiteit van Namen in een recente studie. Ja, dus. Hun konklusie : kulturele homogeniteit en een consensus rond waarden en doelstellingen is essentieel voor het sukses van een groep. Wanneer trekken de politici in Wallonië hun konklusies ? In 1999 ?

J.V.D.