Waarom Didier Bellens aan het hoofd van Belgacom moet blijven – of niet

De regering moet deze zomer beslissen of Didier Bellens een tweede mandaat krijgt als gedelegeerd bestuurder van Belgacom. De meningen lijken verdeeld, niet het minst omdat zijn salaris – 3,57 miljoen euro – nogal wat wenkbrauwen heeft doen fronsen. Is Belgacom beter af met of zonder Bellens? We zetten de pro’s en contra’s op een rijtje.

Lof voor …… zijn cruciale rol in de beursgang

Didier Bellens heeft geen grote rol gespeeld in de uitstap van Ameritech, Tele Danmark en Singapore Telecom (verenigd in de holding ADSB) uit Belgacom. Die onderhandelingen heeft de staat gevoerd, met op kop een legertje adviseurs. Hetzelfde geldt voor de overdracht van het pensioenfonds van Belgacom.

Maar de topman speelde wel een doorslaggevende rol tijdens de roadshows voorafgaand aan de beursgang van Belgacom. Hij wakkerde de interesse van de financiële markten en van potentiële investeerders aan. “Het scenario was nochtans niet erg sexy om te verkopen”, geeft een ingewijde toe. “De staat wilde een meerderheid behouden, de privéaandeelhouders verenigd in ADSB wilden zich terugtrekken, de groeiperspectieven op de Belgische markt waren beperkt en de vennootschap telde een zeer groot aantal statutaire werknemers. Toch slaagde hij erin de markten en de mensen te overtuigen.” Dat proces ging gepaard met grote conflicten en geanimeerde discussies, maar het resultaat mag er zijn.

… de stappen buiten de klassieke telecom

“Belgacom doet het heel goed”, stelt Didier Bellens tevreden vast. “We hebben ons marktaandeel niet te veel zien afbrokkelen en verwachten dat het de komende jaren zelfs zal groeien. Dat kan door innovatieve producten op de markt te brengen. Die situatie biedt ook werkzekerheid – een niet te onderschatten troef.”

Om een brede waaier van producten te kunnen aanbieden, heeft de baas van de klassieke operator in de eerste plaats geïnvesteerd in breedbandnetwerken. “Belgacom is daarin een van de wereldleiders”, merkt Bellens trots op. “61 procent van de bevolking maakt gebruik van breedbandtechnologie.”

Die investering heeft ook Belgacom TV mogelijk gemaakt, een diversificatie die niet vanzelf ging. Didier Bellens moest op zoek naar een mediaman – dat werd zijn vriend Jean-Charles De Keyser – om de tv-dochter te leiden. Belgacom TV heeft zo’n 305.000 abonnees en zou tegen 2009 winstgevend moeten zijn.

Als derde stap in zijn diversificatiestrategie nam Belgacom in 2006 de 25 % in Proximus weer over van Vodafone. Het had daar 2 miljard euro voor over. “Ik geloof in de convergentie van vaste telefonie, mobiele telefonie en de media”, legt de CEO uit. “Doordat we nu 100 % van onze mobiele dochter in handen hebben, kunnen we nadenken over domeinoverschrijdende producten.”

De overname van de netwerkintegrator Telindus was een andere illustratie van die grensoverschrijdende aanpak. De zakelijke klanten kregen daardoor nieuwe producten aangeboden. De overname liep nochtans niet van een leien dakje: Bellens botste meer dan eens met de raad van bestuur van Belgacom. Die voelde zich slecht geïnformeerd over de overnamevoorwaarden van het Vlaamse bedrijf. Maar uiteindelijk kreeg Didier Bellens de neuzen toch in dezelfde richting.

“In Nederland heeft KPN het voorbeeld van Belgacom gevolgd en de band tussen zijn afdelingen informatietechnologie en telecom versterkt”, benadrukt Siddy Jobe, analist bij de Bank Degroof.

En ten slotte heeft Bellens de coherentie van de groep verbeterd door de dochterondernemingen – Proximus, Telindus en Skynet – in Belgacom te integreren. Dat heeft hem een paar vijanden opgeleverd, want sommige functies werden hiermee overtollig. Ook zijn de onderhandelingen met de vakbonden nog niet afgesloten.

… het sociaal beleid

De relaties tussen Bellens en de werknemersvertegenwoordigers waren in het begin behoorlijk koel. “Hij kende het bedrijf niet goed, maar hij heeft snel geleerd”, verdedigt Michel Neufcoeur van het ACV de CEO. Nu verlopen de tweemaandelijkse vergaderingen met de vakbonden vlot. Maar toen zijn forse salarisverhoging op tafel kwam, was de sfeer heel wat minder aangenaam. “Hoe kan het ook anders? De directie had tijdens de cao-onderhandelingen gezegd dat de kas leeg was, en dat het moeilijke tijden waren”, merkt een andere vakbondsvertegenwoordiger op.

Didier Bellens staat voor een sociaal beleid dat grotendeels op consensus berust. In de komende vijf jaar verdwijnen 1500 arbeidsplaatsen doordat mensen vrijwillig vertrekken of met pensioen gaan. Het Nederlandse KPN heeft voor een heel wat drastischer afslankkuur gekozen: tussen nu en 2009 gaan daar 8000 voltijdse jobs verloren…

… een gul dividendbeleid

“Daarin is Belgacom een van de Europese koplopers, met een goede verhouding tussen dividend en beurskoers”, zegt Siddy Jobe van Bank Degroof. Het beleid is gericht op de inkoop van eigen aandelen. Zo heeft de staat nog enkele procenten kunnen verkopen, wat de schatkist ten goede kwam. De staat bezit nog 50 % plus één aandeel.

Kritiek op …… de relaties met de raad van bestuur

“Ik heb nog nooit zo’n arrogante topman gekend”, fulmineert een van de leden van de raad van bestuur. Wantrouwen – en dat is eufemistisch uitgedrukt – overheerst in de betrekkingen tussen de raad van bestuur en de CEO. De conflicten begonnen naar aanleiding van zijn remuneratiepakket. Onder druk van de politici en zijn eigen raad van bestuur moest Bellens aandelenopties ter waarde van een miljoen euro laten vallen. De affaire heeft aan beide kanten van de tafel sporen nagelaten.

Ook de chaotische overname van Telindus en andere overnameprojecten die door de raad van bestuur werden gepusht en door Bellens werden afgeremd, hebben de betrekkingen verslechterd. Verschillende bestuursleden klagen dat ze geen goede informatie hebben gekregen over het conflict tussen de Waalse Belgacomdochter WIN en het Waalse gewest, of over de fusiegesprekken met KPN, waarbij de regering de resultaten eerder te horen kreeg dan de raad van bestuur.

Onlangs was er commotie over de negatieve evaluaties van verschillende van Bellens’ medewerkers. Hij had ook duidelijk laten verstaan dat hij een aantal liever kwijt dan rijk was. De raad van bestuur wist olie op de golven te gooien, maar de relaties werden er niet bepaald hartelijker door.

De raad van bestuur is ook de zeer zware kritiek ter ore gekomen die de CEO uitte op een grote kaderledenvergadering. En ook de niet al te vriendelijke woorden waarmee Bellens sommige kandidaten voor belangrijke functies ontving, zijn niet in goede aarde gevallen.

“Mocht er een conflict zijn met mijn raad van bestuur, dan stond ik al op straat”, verdedigt Didier Bellens zich. Daarbij vergeet hij gemakshalve dat die raad daarover weinig te zeggen heeft, en dat een eventuele gouden handdruk politiek bijzonder moeilijk te verkopen zou zijn.

… het gebrek aan ambitie in het buitenland

Bellens kijkt onvoldoende naar overnamemogelijkheden in het buitenland, luidt een veelgehoorde kritiek. Een ingewijde is niet mals: “Bellens is een uitstekende financieel directeur, maar geen goede CEO.”

Didier Bellens heeft meerdere malen gezegd dat hij internationale overnamedossiers zou bekijken, maar telkens vormden zijn hoge eisen voor de rentabiliteit het struikelblok. Geen enkel groot dossier is concreet geworden. Te veel oog voor de cijfers en te weinig lef en visie, zeggen zijn criticasters. “Het klopt dat ik niet te veel wil betalen voor een overname”, pareert hij die opmerking. “Ik hanteer duidelijke rentabiliteitscriteria.”

“Voor een speler met de omvang van Belgacom is het niet eenvoudig om een internationale strategie te voeren en een rol te spelen in de consolidatie van de sector, zoals Vodafone, Telefónica, Deutsche Telekom en France Télécom hebben gedaan”, pleit Bart Jooris, analist bij Fortis, in het voordeel van de CEO. “Belgacom kan weinig synergiemogelijkheden bieden en dat drukt de biedprijzen. De grote operatoren kunnen daar zonder veel moeite boven gaan.”

Niet iedereen is het eens met die redenering. “Belgacom is een kleine speler, maar het heeft troeven – financiële en door zijn diversificatiebeleid – waarvan geen gebruik wordt gemaakt”, zegt een welingelichte bron. “In de onderhandelingen met potentiële partners laat Didier Bellens te veel in zijn kaarten kijken. De strategische ambities van de groep zijn ook zeer vaag, wat van Belgacom geen erg aantrekkelijke partner maakt.”

Andere bronnen vinden dat Bellens onder druk van zijn grootste aandeelhouder – de staat – wel vaak heeft gezegd dat hij bepaalde dossiers zou onderzoeken, maar dat hij in de praktijk “alle initiatieven om zeep heeft geholpen”. Dat heeft voor veel ergernis gezorgd, vooral in politieke kringen.

“Objectief bekeken zijn er voor een bedrijf van onze omvang weinig interessante overnameprooien. Bovendien rijzen de prijzen de pan uit”, verdedigt Didier Bellens zich. “Ik kan alleen tevreden zijn met de financiële gezondheid van de groep, zeker in het licht van de crisis die we nu meemaken. En ik ben vooral blij dat we geen grote schuldenlast meeslepen.”

“Dat alles neemt niet weg dat de consolidatie van de sector nog niet voorbij is”, voorspellen politieke kringen. “Omvang wordt een beslissende factor. Ooit zal Belgacom het zich beklagen dat het internationaal niet meer ambitie heeft getoond.”

De troeven van Didier Bellens – en zijn goed financieel beheer – worden dan handicaps. Bellens is blijkbaar ook gevoelig voor die kritiek. Onlangs werd de cel ‘fusies en overnames’ versterkt en rechtstreeks onder de CEO gebracht. Benieuwd wat dat oplevert. (T)

Door Nathalie van Ypersele