Het Australische investeringsfonds Macquarie haalde vlotjes 577 miljoen euro op om de luchthaven van Zaventem over te nemen. Onze luchthaven heet in Sydney een parel. Wat zijn de Aussies van plan met Zaventem? En mag nu ook de Belgische belegger aanschuiven voor de beurspret?
Vroege vogels op het kabinet van minister van Overheidsbedrijven Johan Vande Lanotte (SP.A) keken wat raar op, die maandagochtend 8 november 2004. In de vergaderzaal pokerden de onderhandelaars verder over de verkoop van de luchthavenuitbater Biac in Zaventem. Maar na een nachtelijke marathonvergadering was de eindstreep dan toch in zicht. ‘s Namiddags, na een korte onderbreking, kwam eindelijk de witte rook uit de schouw. De Belgische staat schroefde zijn belang in Biac terug van 63,56 % naar 30 %. In het federale loonzakje belandde 352 miljoen euro voor de verdere afbouw van de staatsschuld. De tien privé-investeerders en vier leden van het management zagen hun participatie van 36,44 % verdwijnen. En hun bankrekening gespekt met 383 miljoen euro.
Macquarie is de naam van de schenker van 735 miljoen euro voor een belang van 70 % in Biac. Het Australische Macquarie Airports, op de beurs van Sydney genoteerd, is een investeringsfonds dat participaties neemt in luchthavens. Het investeringsvehikel werd pas in april 2002 opgericht, maar ontpopte zich in korte tijd als een van de grootste gespecialiseerde beleggingsfondsen in luchthavenbeheer wereldwijd.
Het investeringsfonds kocht belangen in de luchthavens van Birmingham, Bristol, Rome en Sydney. Eind 2004 kwam daar Zaventem bij. De nationale luchthaven is – met een weging van een kwart in de totale portefeuille – na Sydney de tweede belangrijkste participatie voor de Australiërs. En de overname van Zaventem zal niet de laatste zijn.
Voor die vrolijke veroveringstocht heeft het bedrijf erg veel geld nodig. Maar de Australische dollars rollen niet meteen over de toonbank bij Macquarie Bank. De bank is via een resem tussenvennootschappen nauw gelieerd met het luchthavenfonds. Nee, Macquarie Airports zoekt het geld liever op de beurs. En dat blijkt een perfect glijmiddel, want in 2002 en 2003 brachten aandelenemissies 1,091 miljard euro in het bakje. Daarvan werd 1,052 miljard euro geïnvesteerd in luchthavens, wat de donkerrode cijfers in de vrije cashflow in de eerste twee boekjaren verklaart (zie blz.54). Maar de beurs als geldmachine maakt van Macquarie Airports een bedrijf met nauwelijks schulden.
Ook in 2004 werd de reeks van aandelenemissies voortgezet. Het aantal aandelen klom in een jaar met circa 370 miljoen nieuwe exemplaren naar 1,43 miljard eind december vorig jaar. Macquarie Airports kan zich die aandelenemissies meer dan veroorloven. Want de belegger reageert enthousiast op de luchtvaartplannen. De koers verdrievoudigde het voorbije jaar in waarde.
1 miljard euro lenen? Geen probleem
De belegger maakt zich voorlopig geen zorgen. Ook bij de aankoop van de luchthaven van Zaventem was de beurs veruit de belangrijkste kapitaalverschaffer. Macquarie Airports kocht de luchthaven via de Luxemburgse vennootschap Macquarie Airports Brussels. Dat heeft op zijn beurt 70 % in Biac, waarvan de Belgische staat de overige 30 % bezit. In de Luxemburgse firma heeft Macquarie Airports een participatie van 74,3 %. Twee andere aandeelhouders zijn vehikels die uiteindelijk naar Macquarie Bank leiden: Macquarie European Infrastructure Fund en Macquarie Global Infrastructure Fund II (zie organigram). De twee fondsen investeren in infrastructuurwerken. De eerste participeert bijvoorbeeld in de Arlanda Express, de treinverbinding tussen Stockholm en zijn luchthaven.
Ook Macquarie Bank zelf stapte als aandeelhouder in Macquarie Airports Brussels, met een bijdrage van 51,1 miljoen euro. Biac betaalt een deel van dat bedrag. Want die aanzienlijke som omvat ook uitgaven voor de overname van Biac. Macquarie maakte 13,2 miljoen euro onkosten, die de luchthavenuitbater in Zaventem gepresenteerd krijgt. Biac is bijvoorbeeld op zoek naar een herfinanciering van zijn bestaande financiële schuld bij een consortium van banken. In het contract met de banken staat immers dat Biac bij een verandering in de controle over de vennootschap, zijn financiering met het bestaande consortium van banken moet herbekijken. Een aandeelhouder verwacht geen enkel probleem bij de onderhandelingen voor een herfinanciering. Biac zou maximaal 1,135 miljard euro kunnen lenen, maar heeft waarschijnlijk voldoende met zowat 0,75 miljard. Biac zal waarschijnlijk betere leningsvoorwaarden krijgen dan de oude, in een transactie die half maart moet zijn afgerond. Macquarie Bank speelt de rol van adviseur bij dat rondje herfinancieren. De vergoeding voor dat advies steekt de bank als participatie in Macquarie Airports Brussels.
Institutionelen lusten er pap van
U dacht dat daarmee een groot deel van de financiering van Biac rond was? Vergeet het. Die 51,1 miljoen euro is iets meer dan een peulschil van de 765,3 miljoen euro die Macquarie voor zijn investering in Zaventem op tafel gooide. Van die 765,3 miljoen euro ging 735 miljoen naar de uitkoop van de oude aandeelhouders van Biac. De resterende 30,3 miljoen euro vloeide naar de terugbetaling van een overbruggingskrediet en de kosten voor de overname.
Macquarie vergaarde die aanzienlijke som bij onze antipoden. Het is de Australische belegger die het gros betaalde van de overname van Zaventem door Macquarie Airports. Macquarie zocht en vond maar liefst 577,6 miljoen euro op de beurs van Sydney. De Australiërs sprokkelden de zeer aanzienlijke som in twee schijven. Op 11 november 2004 lanceerde het luchthavenfonds 183,5 miljoen nieuwe aandelen, waarop alleen institutionele beleggers konden intekenen. De kassa rinkelde voor een bedrag van 510 miljoen dollar. Macquarie noemde de operatie een groot succes en een bewijs van de ruime internationale belangstelling voor Zaventem. Want aanvankelijk wou het luchthavenfonds slechts 400 miljoen dollar ophalen.
In een tweede operatie gooide het luchthavenfonds half november tickets op de beurs. Tickets is de afkorting van tradeable interest-bearing convertible to equity trust securities. Tickets zijn nog het best vergelijkbaar met een converteerbare obligatie. In ruil voor 263 bestaande aandelen van Macquarie Airports konden de aandeelhouders één ticket kopen tegen 100 dollar. Vanaf 2010 kunnen ze die opnieuw inruilen voor aandelen van Macquarie Airports. De belegger krijgt voor zijn tickets een jaarlijks dividend van 6,475 %. Ook die tweede operatie verliep vlotjes en werd op 15 december afgesloten. Opnieuw kochten vooral institutionele partijen.
De kassa van Macquarie Airports barstte uit zijn voegen na die twee operaties: de uitgifte van 4,65 miljoen tickets bracht 465 miljoen dollar op. Macquarie Airports zit nu op een schatkist van 975,2 miljoen dollar. Daarvan gaat 895,3 miljoen dollar (522,2 miljoen euro) naar de overname van Zaventem. Voor de toekomstige uitbetaling van dividenden voor de houders van tickets wordt alvast 7,5 miljoen dollar opzijgezet. De beursoperaties kostten 22 miljoen dollar. En het resterende bedrag van 50,4 miljoen dollar wordt opzijgezet voor eventuele nieuwe overnames.
“Het hoogste bod op Biac telde niet”
Het klinkt misschien paradoxaal dat de luchthaven van Zaventem verhandeld wordt op een beurs Down Under. Maar de Belgische staat zocht een strategische partner voor Biac. “Niet het hoogste bod gaf de doorslag,” sust een aandeelhouder. Stel dat Biac naar de beurs van Brussel was getrokken. Dan bleef het bedrijf als stand alone achter in een sector van luchthavens die volop consolideert. Met Macquarie haalde België de expertise binnen van de tweede grootste luchthavenbeheerder ter wereld. De staat en Macquarie kunnen bovendien hun belang ten vroegste vanaf 2014 verkopen.
Het politieke gewicht van een Australisch bedrijf is in België bijna nihil. Dat was een andere zaak geweest met kandidaten zoals het Franse Vinci of het Nederlandse Schiphol. En een tegenvoeter kan ook een nieuw en verfrissend licht werpen op een luchthaven in Europa. Macquarie wou duidelijk een bruid in het hart van Europa. Het toonde zich bij de paringsdans erg zeker van zijn stuk. Al half augustus, ruim drie maanden vóór de uiteindelijke beslissing, werd het Luxemburgse vehikel Macquarie Airports Brussels opgericht. De bruid werd tijdens het biedproces overstelpt met geschenken. Volgens het prospectus voor de uitgifte van de tickets dreigde voor Macquarie Airports een verlies van 15,8 miljoen euro als het de bruidsbuit niet had binnengehaald.
In het prospectus stak Macquarie Airports uitgebreid de loftrompet over Zaventem. In 2003 behandelde Biac 15,2 miljoen passagiers, terwijl de nieuwe terminal 28 miljoen passagiers aankan. De drie startbanen kunnen zelfs tot 60 miljoen passagiers per jaar verwerken. Dat zou Brussel in één klap tot de derde belangrijkste luchthaven van Europa katapulteren. Na Londen en Parijs, maar vóór Frankfurt en Schiphol. Maar Brussel moet het vooral hebben van zijn zakenreizigers. Die zijn goed voor 70 % van het verkeer. Niet moeilijk in het politieke centrum van Europa. In Brussel huist de Europese Commissie en de hoofdzetel van de Navo. Daarnaast telt Brussel 120 internationale politieke instellingen en 1400 internationale niet-politieke instellingen. Het verkeer zal naar alle verwachting toenemen vanwege de uitbreiding van de Europese Unie.
Alleen de concurrentie van de hogesnelheidslijn en van de luchthaven van Charleroi zou roet in het eten kunnen gooien. Maar Macquarie is niet bang voor Brussels South en het geweld van goedkope luchtvaartmaatschappijen. Meer nog: Macquarie wil ook in Zaventem meer budgetvliegers. Dat beleid met een grote aandacht voor lage kosten is ook merkbaar op de vier andere luchthavens waar de Australiërs de plak zwaaien. Daarnaast belooft Macquarie meer langeafstandsvluchten. Een verbinding naar Azië staat bovenaan de lijst met goede voornemens.
De Australiërs kicken tevens op de gloednieuwe infrastructuur en de vele grond in eigendom. Met een totale oppervlakte van 1245 hectare moet de luchthaven maar nipt onderdoen voor Londen Heathrow. Dat vastgoed wil Macquarie dus veel sterker ontwikkelen. In 2018 mag de luchthaven zich opmaken voor een kwart miljoen vierkante meter nieuwe gebouwen. Nog een activiteit die de Australiërs willen aanzwengelen, is de gemiddelde consumptie per passagier. Zij vinden het verbruik in de horeca en de winkels te laag in vergelijking met andere luchthavens.
Meer doen, maar met minder? De Australiërs maken zich op voor een rondje besparen bij Biac. Diverse diensten worden met argusogen bekeken. Zoals schoonmaak, informatica, veiligheid, verzekeringen, advies en energie. Per passagier maakt Biac 7,1 euro onkosten. De Australiërs vinden Zaventem daarmee een vrij dure luchthaven in Europa. Zetten die Aussies straks ook nog de hele operationele werking in Zaventem op haar kop?
Wolfgang Riepl
De Australische belegger financierde het gros van de overname van Zaventem. Hij gooide vlotjes 577 miljoen euro op tafel.
De Australiërs kicken op de gloednieuwe infrastructuur op Zaventem en de vele grond in eigendom.De Australiërs vinden het verbruik in de horeca en de winkels op Zaventem te laag in vergelijking met andere luchthavens.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier