De Waalse werkloosheid is in een jaar tijd met 10 % gedaald. Maar binnen het gewest blijven wel grote verschillen bestaan.
Forem, de Waalse tegenhanger van de VDAB, kondigde het niet zonder enige trots aan: Wallonië telde in september 260.794 werkzoekenden. Dat is 9,9 % minder dan in september 2006. Bovendien stelt Forem een daling vast die al in juni werd ingezet. Toen was de werkloosheidsgraad op jaarbasis al met 10,2 % gedaald en voor juli en augustus werden dalingen van respectievelijk 8,3 en 7,2 % vastgesteld. Stéphanie Wyard van Forem geeft toe dat die positieve trend voor een deel toe te schrijven is aan nieuwe berekeningsmethodes van het aantal werklozen, maar die hebben geen significant effect. “Veel belangrijker is dat we een sterke daling zien op een ogenblik dat we dit totaal niet verwacht hadden,” aldus Wyard. “In september zijn er altijd meer werklozen die zich komen aanbieden en heb je de grote groep van schoolverlaters die zich inschrijven. De daling is voor ons vooral het gevolg van een aantrekkende economie. In 2006 beheerden we op maandbasis 8300 vacatures. Nu zijn dat er bijna 10.000. De belangrijkste groepen van vacatures situeren zich in de commerciële branche (verkopers bijvoorbeeld) en in administratie. Het zijn dus geen knelpuntberoepen die niet ingevuld raken. Forem maakt ook werk van een betere begeleiding van werklozen.” Wallonië hinkte op dat vlak lang achter op Vlaanderen. Maar sinds twee jaar geleden de werklozen op een gestructureerde manier werden gecontroleerd, moest Forem qua begeleiding een tandje bijsteken. En dat lijkt resultaten op te leveren. In de groep van werklozen ouder dan veertig is de werkloosheid het voorbije jaar met maar liefst 16,2 % gedaald.
Nieuwe wind
Toch is er weinig reden om euforisch te zijn. De werkloosheid mag dan wel 10 % lager liggen, het zou pas echt indrukwekkend zijn als de afname 10 procent punt zou bedragen. Dat blijft echter sociaaleconomische sciencefiction. De werkloosheidsgraad in Wallonië bedraagt nog altijd 17,7 % tegen 6,43 % in Vlaanderen. “Men moet niet de indruk geven dat het werkloosheidsprobleem in Wallonië nu is opgelost,” benadrukt Jan Denys, arbeidsmarktspecialist van Randstad. “Als de werkloosheid daalt van 19 tot 17 %, is dat geen revolutie. Wel moet ik toegeven dat er binnen Forem een nieuwe wind waait en dat werpt zijn vruchten af.”
Als we de samenstelling van de werklozenpopulatie bekijken, zijn er tussen Vlaanderen en Wallonië wel een aantal parallellen te trekken. Zo is 51 % van de werklozen laaggeschoold en maken vrouwen 53,6 % van die populatie uit. Een opvallend gegeven zijn wel de hoge werkloosheidscijfers bij jongeren. Van de -30-jarigen zit in Wallonië 39,7 % zonder baan. Dat is de achilleshiel van de Waalse economie. “De jongerenwerkloosheid aanpakken is voor Forem een prioriteit geworden,” legt Wyard uit. “Dat cijfer kan eigenlijk alleen maar dalen. Sinds juli worden jonge werklozen zeer intensief begeleid via het Jobtonicplan.”
Jobtonic valt uiteen in twee delen. Enerzijds is er de aanpak gericht op jongeren die geen diploma middelbaar onderwijs hebben gehaald. Die groep is goed voor 20 % van de nieuw ingeschreven werkzoekenden. Zij worden onmiddellijk begeleid. Er volgt een individueel gesprek en elke veertien dagen komen ze samen om sollicitatietraining te volgen. Wie wel een diploma haalde, wordt pas na drie maanden aangesproken. Momenteel worden al 15.000 mensen via Jobtonic begeleid. Wyard: “Dankzij Jobtonic worden de jongeren veel sneller opgevolgd. In het klassieke systeem van werklozenbegeleiding vindt een gesprek met jongeren pas plaats na vijftien maanden, wanneer ze voor het eerst een uitkering ontvangen.” Forem hoopt dat Job-tonic tegen volgend jaar de eerste resultaten zal laten zien. In de recente cijfers is de nieuwe aanpak nog niet vast te stellen. Op jaarbasis daalde de werkloosheid bij de -25-jarigen weliswaar met 12,7 %, maar dat is een leeftijdscategorie met een van de laagste afnames.
Walen werken wel in Vlaanderen
Jongerenwerkloosheid mag dan het belangrijkste zorgenkind zijn van de Waalse arbeidsmarkt, de cijfers dwingen ook tot een andere vaststelling: de Waalse werkloosheidsgraad vertoont grote verschillen naar arrondissement. Dat is in Vlaanderen veel minder het geval. Antwerpen heeft het hoogste cijfer (7,71 %) en Tielt (2,36 %) het laagste, een verschil van iets meer dan 5 procentpunt. Maar door de band genomen, schommelt de werkloosheidsgraad in de Vlaamse arrondissementen rond 5 %.
In Wallonië liggen de verschillen dus veel hoger. Charleroi klokt af op 21,9 %, terwijl Nijvel, Bastenaken en Aarlen slechts 10 % werklozen telt. Voor een deel zijn die cijfers makkelijk te verklaren: de oude Waalse industriebekkens blijven met grote sociale problemen kampen. Maar wat wel opvallend is, is dat de daling van de werkloosheidcijfers evenzeer sterk uiteenlopend is. In Moeskroen nam die op jaarbasis af met 14,6 % en in Verviers met 13 %. Wyard: “Die sterke daling is een gevolg van bepaalde gerichte acties inzake werklozenbegeleiding. Maar de probleemgebieden blijven inderdaad bestaan. Waar we wel een duurzame positieve evolutie zien, is in de regio rond de N4 richting Ardennen. Daar ligt de werkloosheid overal onder het regionale gemiddelde.”
Forem wil ook een aantal mythes ontkrachten over de minder mobiele Waalse werknemer. “In tegenstelling tot wat velen denken, zijn de Walen wel degelijk bereid om langere afstanden af te leggen naar hun werkplaats,” zegt Wyard. Zo gaan er twee keer meer Walen in Vlaanderen werken dan omgekeerd: 40.208 Walen (4,8 % van het totaal) tegen 22.909 Vlamingen (1,2 %). Het verschil met Brussel is nog groter: 110.139 Walen werken in de hoofdstad voor 14.675 Brusselaars in Wallonië. Het is Nijvel dat het grootste contingent pendelaars naar andere gewesten stuurt.
Slechts 51,5 % van de werknemers uit dat arrondissement werkt in Wallonië. Het is ook een van de streken met de laagste werkloosheidgraad. Wyard: “Het is natuurlijk vanwege het beperkte aantal banen in eigen streek dat de Walen de verplaatsing maken. Als er nu wordt samengewerkt tussen VDAB en Forem om nog meer Walen in Vlaanderen te laten werken, gaat het om het versterken van een trend die al bestaat.”
Alain Mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier