vrouwen trainen vrouwen

Aan de Sofia Summer University krijgen afgestudeerde vrouwen een intensieve managementtraining. Na een theoretische opleiding volgen ze een week lang een vrouwelijke manager die toont hoe ze zo ver gekomen is.

Maandag, 8 september, zaal A4 in het Limburgs Universitair Centrum ( LUC). Twintig jonge vrouwen die zich voor de Sofia Summer University ingeschreven hebben, luisteren naar de planning van de volgende twee weken. Tijdens de eerste week doen de deelneemsters theoretische kennis op in managementvaardigheden. De cursussen zijn op maat van de vrouwen gemaakt.

“Bij de inschrijvingen hebben we gepeild naar de verwachtingen en die informatie hebben we doorgegeven aan de trainers,” zegt Joke Manshoven, projectleider van Sofia Summer University. De vrouwen leren tijdens de eerste week alles over assertieve communicatie, stressmanagement, leidinggeven, teamwork en loopbaanplanning.

De deelneemsters komen uit het hoger onderwijs en volgden heel uiteenlopende studierichtingen, zoals Germaanse filologie, toegepaste economische wetenschappen en industrieel ingenieur. De vrouwen zijn net afgestudeerd of hebben enkele jaren werk- ervaring achter de rug. “Die mix is heel belangrijk,” zegt Joke Manshoven. “Wanneer je net van school komt, heb je een ideaalbeeld over je toekomstige werksituatie en werkomgeving. Veel vrouwen gaan ervan uit dat iedere baas inlevend is, goed luistert en onmiddellijk conflicten oplost. In de realiteit is dat natuurlijk anders. Daarom is het interessant dat in de groep enkele vrouwen met werkervaring zitten. Het geeft contrast en tegengewicht in de verschillende verhalen.”

Tijdens de lessen is er veel interactie tussen de trainer en de deelneemsters. “Ik vergelijk de informatie uit de lessen met mijn huidige werksituatie,” zegt deelneemster Ann Theunissen, in het dagelijkse leven consulent economie bij het OCMW van Antwerpen. “Ik weet nu welke punten meer aandacht verdienen.”

De eerste week was confronterend voor Sofie Bradt, die schepen in Willebroek is en deeltijds werkt bij de CD&V-werkgroep Vrouw & Maatschappij. “Je leert niet alleen je eigen vaardigheden, troeven en kwaliteiten kennen, maar ook je tekortkomingen en hoe je daar op een positieve manier mee moet omgaan.”

Netwerk van vrouwen

Er zijn verschillende redenen waarom vrouwen vaak moeilijk naar de hoogste positie in een bedrijf doorstoten: een tekort aan vrouwelijke rolmodellen, een gebrek aan sociale netwerken, vooroordelen, de zelfperceptie bij vrouwen en de combinatie van werk en gezin. Het Sociaal-Economisch Instituut lanceerde daarom in 1999 Sofia, een programma om het relatienetwerk van vrouwelijke managers te vergroten en ze in contact te brengen met vrouwelijke rolmodellen. Sofia richt zich vooral naar vrouwen in managementfuncties, vrouwelijke bedrijfsleiders en meewerkende echtgenotes van zelfstandigen.

“Vrouwen die op Sofia afkomen, werken in uiteenlopende sectoren, zoals diensten, informatica, uitzendkantoren, pr, toerisme en consultancy,” zegt professor Mieke Van Haegendoren, hoogleraar aan het LUC.

Omdat Sofia vooral vrouwen met werkervaring aantrekt, lanceerde de organisatie in 2000 de Summer University: een managementtraining voor jonge vrouwen. Uit financiële overwegingen – de twee weken opleiding zijn gratis – werd Sofia Summer University enkele jaren in de koelkast gestoken. Sofia nam dit jaar de draad weer op en is van plan om de Summer University elk jaar te herhalen aan het LUC.

Stress en conflicten

Tijdens de tweede week is het tijd voor het echte werk: iedere deelneemster krijgt een vrouwelijke mentor toegewezen. “Het is de bedoeling dat de jonge vrouwen vier dagen lang de schaduw van de mentor zijn: ze volgen de vergaderingen, kijken hoe de vrouwelijke manager haar werk doet en stellen vragen over tal van praktische problemen zoals de combinatie van werk en gezin,” zegt Manshoven. “Dankzij de theoretische training kunnen de deelneemsters enkele aandachtspunten onthouden en die met de mentor bespreken.”

Sofia beschikt intussen over een ruime pool van vrouwelijke managers, maar in het begin was het niet zo makkelijk om mentoren te vinden die zich vier dagen konden vrijmaken voor de Summer University.

Hilde Eygemans, communications manager en lid van het directiecomité van cateringbedrijf Sodexho, is al twee jaar mentor bij de Leuvense afdeling van Sofia. Tijdens de bijeenkomsten ligt de nadruk vooral op de balans tussen privé en werk, stressmanagement en de behandeling van conflicten. Het netwerk leverde haar al enkele interessante contacten op met vrouwen die gelijkaardige posities in andere bedrijven bekleden of werkzaam zijn in hetzelfde vakgebied. “Ik heb net een nieuwe communicatieassistent aangeworven die vroeger voor een van de andere Sofia-mentoren werkte,” aldus Eygemans.

Ze was aanvankelijk terughoudend over het voorstel van de Summer University, maar stemde later toch in om in september een jonge vrouw op sleeptouw te nemen (zie kader: In de schaduw van de mentor). “September is voor ons een drukke maand,” verklaart Eygemans. “Bovendien ging ik net met een nieuwe communicatieploeg van start. Toen bedacht ik dat de kick-off van een nieuwe ploeg wel een uitdaging kon zijn voor een mentee.”

Professioneel én toegankelijk

Sofia Summer University is niet te vergelijken met een stage, benadrukt professor Van Haegendoren. “Tijdens een stage leer je veel over een bedrijf, terwijl ons programma meer de nadruk legt op de leidinggevende persoon en hoe ze in de praktijk werkt. Voor de deelneemsters is het moeilijk om zich een idee te vormen van een leidinggevende functie zolang ze nog studeren.”

De jonge vrouwen kwamen tot een aantal verrassende vaststellingen. “Het overvalt hen dat leidinggevende vrouwen heel intensief en hard werken en de boog hard gespannen houden, zonder af te knappen,” zegt professor Van Haegendoren. “Managers zijn ook voortdurend in vergadering. De jonge vrouwen zijn soms ontgoocheld wanneer ze vaststellen dat de vrouwelijke manager van tijd tot tijd ook eens achter haar pc zit, of tijd neemt om na te denken en dus niets ‘doet’.” Anderen beseften dat ze waarschijnlijk zouden afzien in een leidinggevende functie. “Door deze zelfkennis besparen de jonge vrouwen zich hopelijk heel wat ontgoochelingen in de toekomst,” aldus Van Haegendoren.

Voor deelneemster Sofie Bradt was het interessant om eens van iemand ‘af te kijken’. Ze zag ook het belang van contacten en een netwerk. “Je vindt er niet alleen een klankbord en rolmodellen, maar vaak ook mogelijkheden tot nieuwe uitdagingen,” zegt Bradt. “Het beste is om een zo breed mogelijk netwerk uit te bouwen, over de disciplines heen. Hilde Eygemans, mijn mentor, heeft me ook laten zien hoe je op een heel professionele manier met mensen kan omgaan én voor hen toegankelijk blijft.”

De mentoren reageerden eveneens positief. Professor Van Haegendoren: “Ze vonden het leuk om een spiegel voorgehouden te krijgen. Simpele vragen als ‘waarom doe je dit zo’ stellen dagelijkse routines en werkmethodes in vraag. Door de uitleg staat de mentor stil bij haar eigen functioneren. Het is een vorm van zelfevaluatie.”

Voor Hilde Eygemans was vooral de objectieve en onafhankelijke kijk van een buitenstaander interessant. “Het is een intensievere benadering dan een gewone stage, maar toch kan je je gewone bezigheden voortzetten,” zegt Eygemans. “Gedurende de week neem je af en toe tijd om kanttekeningen te maken en bepaalde aspecten van je beroep nader toe te lichten.”

Toch vindt Eygemans de lijn tussen mentor en mentee vaak heel dun. “Een mentee heeft meestal al werkervaring achter de rug, maar gewoon op een ander niveau in de organisatie. Ik zie het eerder als een wisselwerking dan puur overdracht van mijn kennis aan de mentee.”Melanie De Vrieze

Sofia is een programma dat het relatienetwerk van vrouwelijke managers wil vergroten en ze in contact brengen met vrouwelijke rolmodellen.