Vrouwen redden de economie

Langzaam, bijna onzichtbaar, ondergaat de wereldeconomie de belangrijkste revolutie in de geschiedenis. Vrouwen worden de nieuwe economische heersers, en net op tijd ook. Want wat vrouwen denken en doen, is precies wat de wereld nodig heeft.

Het is de jongste jaren niet gemakkelijk geweest om nog een lichtpuntje te vinden in de wereldeconomie. Groeimarkten, ooit even talrijk als intrestvrije hypotheekopties, zijn een bijzonder schaars goed geworden. De jongste paar maanden zijn de economen, consultants en andere zakenlui echter een nieuwe ontluikende markt op het spoor gekomen, een markt die weleens de grootste en machtigste van allemaal kan worden: vrouwen.

Dat blijkt vooralsnog niet uit de lijst van de 25 machtigste vrouwen in Vlaanderen, die Trends naar jaarlijkse gewoonte opstelt. Franstalige politici, met op kop de federale vicepremiers Laurette Onkelinx (PS) en Jöelle Milquet (cdH), voeren de lijst weer aan. Vrouwen actief in de politiek en in sociaaleconomische organen zoals de vakbond domineren. Vrouwelijke ondernemers en managers moeten knokken voor een vermelding (zie kader De 25 machtigste vrouwen in Vlaanderen).

En toch. De Boston Consulting Group besluit uit een studie dat vrouwen klaarstaan om de wereldeconomie aan te drijven, met dank aan de naar schatting 5 biljoen dollar inkomen die vrouwen in de komende vijf jaar bijkomend zullen genereren. Wereldwijd bekeken is het totale inkomen van de mannen (23,4 biljoen dollar) nog altijd dubbel zo groot als dat van de vrouwen (10,5 biljoen dollar). Maar de kloof staat op het punt om aanzienlijk te versmallen, door de afnemende loonkloof en de toenemende vrouwelijke tewerkstelling. Dat betekent dat vrouwen niet alleen de consumptie zullen aanzwengelen maar, naar de economen hopen, ook het herstel. Die verwachte groei weerspiegelt de grootste ontluikende markt in de geschiedenis van deze planeet, dubbel zo groot als die van de twee meest tot de verbeelding sprekende opkomende markten – India en China – tezamen.

Weinig politieke en economische leiders hebben die verschuiving al onderkend. Nochtans zal de impact verreikend zijn. Een kijkje op de harde feiten is onthutsend, in de goede zin dan. In de VS en de Europese Unie zijn de meeste studenten nu al van het vrouwelijke geslacht. In de voornaamste ontwikkelingslanden zitten tegenwoordig bijna evenveel jongens als meisjes in het basis- en secundair onderwijs. De deelname aan de arbeidsmarkt, die al erg hoog is in de rijke landen, is de jongste jaren sterk gestegen in grote delen van de derde wereld. In landen als China en Vietnam is al 70 procent van de vrouwen aan de slag.

In vele gevallen speelden technologie en globalisering een belangrijke rol in deze ommekeer. Een studie van het Indiase National Bureau of Economic Research uit 2007 bracht aan het licht dat amper enkele maanden nadat ze kabel-tv hadden gekregen, zowel mannen als vrouwen op het platteland meer open gingen staan voor het idee van vrouwelijke autonomie.

Vrouwen als aankopers

Feit is dat vrouwen nu al de meeste aankoopbeslissingen nemen. De Boston Consulting Group (BCG) schat dat ze ongeveer 12 biljoen van de 18,4 biljoen dollar van alle consumptiebestedingen in de wereld controleren. Dat aandeel zal waarschijnlijk nog toenemen naarmate een nieuwe generatie van jonge vrouwelijke professionals hun mannelijke collega’s in rijkdom en status voorbijstreven. De steden in ontwikkelde landen kennen al een elitekader van vrouwen die machtiger zijn dan hun mannelijke tegenhangers. Wat we nu meemaken, is niet meer of minder dan de opkomst op het wereldtoneel van een nieuwe generatie van potentiële leiders. Volgens Michael Silverstein, senior partner van BCG, zal het aantal vrouwelijke CEO’s in de Fortune 500 in de komende tien jaar toenemen van de huidige 38 naar 100.

Vrouwelijke meerverdieners in de ontwikkelde wereld, samen met de toenemende deelname van vrouwen aan de arbeidsmarkt in de armere landen, maken dat het inkomen van vrouwen met 8,1 procent groeit, tegenover 5,8 procent bij de mannen. De financiële crisis heeft die kloof nog verbreed omdat de jobs van mannen het hardst getroffen werden. Zowat 80 procent van het jobverlies tijdens de economische inzinking in de VS kwam op rekening van mannen, deels omdat sectoren waarin mannen de boventoon voerden, zoals de verwerkende nijverheid en de financiële diensten, door de recessie uitgehold werden.

Een ander soort consumptie

De opkomst van de vrouwen als een grootse, grensoverschrijdende ontluikende markt kan een even grote weerslag hebben als de opkomst van China en India. Er is een overvloed aan onderzoeksmateriaal dat aantoont hoe de bestedingspatronen van de vrouwen precies zijn wat de wereld op dit ogenblik nodig heeft. “Economen hebben bestudeerd hoe vrouwen hun geld uitgeven in vergelijking met mannen. Het blijkt dat zij meer uitgeven aan zaken die te maken hebben met welzijn, zoals gezondheid en onderwijs. Ze vertonen ook de neiging om meer te sparen en wagen zich minder aan riskante financiële avonturen”, stelt Yassine Fall vast, de senior economic adviser van Unifem, de VN-organisatie voor de vrouwen. De weerslag op de zakenwereld en de investeerders kan aanzienlijk zijn. Goldman Sachs bijvoorbeeld denkt dat eerder op mannen gerichte producten, zoals tabak en alcohol, wel- eens trager zouden kunnen groeien dan duurzame consumptiegoederen, voeding, gezondheidszorg en kinderverzorging. Kortom, de zaken waar de vrouwen hun geld aan uitgeven.

Vrouwen kunnen ook een belangrijke rol spelen in de hervorming van bepaalde sectoren, zoals de financiële diensten. De spaarneiging bij de vrouwen kan de groei van bankdiensten aanzwengelen in landen als India, waar zowat de helft van het gezinsvermogen nu nog in fysieke zaken als land en machines steekt. De vraag van westerse vrouwen naar eenvoudiger en meer begrijpelijke financiële producten en diensten kan ook maken dat retailinvesteringen in landen als de VS toegankelijker en transparanter worden. Analisten zeggen dat ondernemingen als Visa, Wal-Mart, Nestlé, Johnson & Johnson en andere die al een sterke greep hebben op de vrouwenmarkt, nog meer baat zullen hebben bij de vrouwelijke consumptieboom.

Wat de wereld nodig heeft

Naarmate de vrouwen meer macht krijgen op het politieke niveau, zullen we ook meer macro-economische verschuivingen zien. In een studie van vorig jaar kwam het Britse parlement tot de bevinding dat sinds 1997, toen het land de vrouwelijke vertegenwoordiging in het parlement optrok naar 18,2 procent, gezinsgebonden dossiers zoals belastingkrediet, gezondheidszorg, kinderverzorging en onderwijs meer geld en aandacht gekregen hebben. In India, waar in 1992 een wet meer vrouwelijke participatie in de lokale besturen mogelijk maakte, hebben vrouwelijke raadsleden 60 procent meer waterprojecten in gang gezet dan hun mannelijke collega’s.

Op dit ogenblik is er een brede consensus dat overheidsuitgaven voor gezondheid, onderwijs en sociale veiligheidsnetten precies zijn wat de wereld nodig heeft om de groei weer op het juiste spoor te zetten. Als vrouwen daartoe kunnen bijdragen, met politieke macht én met de macht van hun portemonnee, dan kunnen zij de katalysator worden voor een heleboel nieuwe groeimarkten.

Door Newsweek, bewerking An Goovaerts en Sjoukje Smedts / Illustratie Daan Rosseels

Vrouwen vertegenwoordigen een enorme markt, dubbel zo groot als die van India en China tezamen.Wat we nu meemaken, is niet meer of minder dan de opkomst op het wereldtoneel van een nieuwe generatie van potentiële leiders.