Vrouwen maken rijker

Melexis is, twee jaar na de crisis, een van de chouchous van de beursanalisten. De fabrikant van halfgeleiders bleef investeren en profiteert nu volop van de stijgende vraag naar elektronica in onze vierwielers. De operationele leiding is er in handen van vrouwen.

In Ieper starten in september-oktober de werken voor een uitbreiding van de fabriek van de halfgeleider-ontwikkelaar Melexis. De opleveringstijd is negen maanden, denkt chief executive officer Françoise Chombar. “Zoals een baby. Ons baby’tje”, lacht ze. Een dure baby, die samen met de lancering van nogal wat nieuwe producten, maakt dat Melexis dit jaar ongeveer 20 miljoen investeert.

Met drie vrouwen in een executive management van vier is Melexis een buitenbeentje. Zeker omdat driekwart van de omzet uit de wel erg mannelijke autowereld komt. Nog om andere redenen is Melexis net iets kleurrijker dan de gemiddelde beursgenoteerde onderneming. Weinige worden in het ene jaar met 30 procent teruggeslagen tot het niveau van zeven jaar voordien, om het volgende jaar met 70 procent te groeien tot een record. Chombar verkneukelt zich dat ze de criticasters lik op stuk kon geven na hun twijfel aan haar analyse van de crisis.

Begin 2009 zei ze al dat het geen goede tactiek was om in blinde paniek de voorraden af te bouwen om de beurs te plezieren, zoals het bon ton was in de toeleveringsketen van de automobielindustrie. “Heel vaak is tegen de cyclus ingaan een betere tactiek. Zolang je je maar op gegevens en niet op emoties baseert”, zei ze toen al.

Toen de productieketen weer op gang kwam, stond Melexis klaar om marktaandeel te nemen. “De halfgeleidermarkt voor de auto-industrie groeide 40 procent, wij 70 procent”, onderstreept Chombar.

Vraag verdrievoudigt in vijf jaar

Melexis blijft met zijn 219 miljoen omzet en 670 werknemers een kleine vis in een grote vijver. Strategy Analytics schat de branche op zo’n 20,7 miljard dollar (14,4 miljard euro). Renesas, Infineon, Freescale, ST Microelectronics en NXP vormen de top 5, goed voor 47 procent van de markt. Melexis zit ergens rond 1,2 procent.

Maar de Vlamingen zijn sterk in hun niche van sensoren, waar ze meer dan de helft van hun omzet halen. Analisten zijn enthousiast over de perspectieven. Milieu- en veiligheidsregulering en comfort vergen steeds meer elektronica. Melexis is een specialist van magnetische Hall-effectsensoren, die zeer precies de stand van motoronderdelen bepalen. Ze zijn onmisbaar zijn in kleine, performante motoren of in start-stopsystemen. De markt voor zulke positiesensoren groeit van 150 naar 450 miljoen stuks in de komende vijf jaar, verwacht Melexis op basis van cijfers van Strategy Analytics. Druksensoren volgen een gelijkaardige trend, van 120 naar 320 miljoen. Niet alleen stijgt de autoproductie met een kleine 7 procent per jaar in de komende vijf jaar, het volume aan elektronica in die auto’s klimt ook nog eens zo’n 7 à 8 procent per jaar. Chief financial officer Karen van Griensven voorspelt dit jaar “een hoge eencijferige groei”, beter dan de markt.

Analisten vertaalden dat tot vorige week als een omzetverhoging met “10 procent”, maar in het tweede kwartaal groeide Melexis slechts 3 procent. “We waren te optimistisch”, bevestigt Siddy Jobe van Bank Degroof, die nu voor het jaar een groei van “7 tot 8 procent” verwacht. “Alle divisies deden het minder goed dan we hoopten, maar vooral het niet-automobielgedeelte.” Toch handhaaft hij zijn koopadvies en blijft hij positief over Melexis, net als Steve Babureck van Exane BNP Paribas, die drie jaar geleden nog bij de sceptici behoorde. “Melexis kruist alle juiste hokjes aan”, vindt Babureck. “Ze groeien in een markt die moeilijk te veroveren is, ze verhogen hun marge en ze boeken een solide vrije kasstroom. Bovendien is het aandeel attractief geprijsd.” Babureck verwacht dat Melexis zijn prijzen relatief stabiel zal kunnen houden door altijd maar meer waarde in zijn product te stoppen, voor dezelfde prijs.

Melexis boekte een bedrijfswinstmarge van 22 procent in zijn jongste kwartaal en zelfs 25 procent in het vorige jaar. Dat betekent niet dat zijn sensoren fortuinen kosten. Volgens Strategy Analytics bevat een gemiddelde wagen nu ongeveer 275 dollar (193 euro) aan halfgeleiders. Melexis verklapte in mei aan analisten ongeveer 30 dollar omzet te halen uit het twintigtal sensoren en actuatoren in een hogeklassewagen.

Dat er in dollars wordt gerekend, is een permanente zorg in Tessenderlo. Melexis heeft 54 procent van zijn verkopen in dollars, maar slechts 47 procent van zijn kosten. Een wijziging van 5 cent in de waarde van de dollar tegenover de euro betekent voor Melexis 1,6 miljoen euro verschil in operationeel jaarresultaat. Voor dit kwartaal vertaalde zich dat in 3 procent minder winst tegenover de eerste drie maanden. Ondertussen rapporteren concurrenten als Freescale, Analog Devices, Allegro en zelfs het ‘Europese’ ST Microelectronics vrolijk in dollars.

Hoger risico rendeert

Melexis is in de jaren negentig gestart als een designhuis van Application Specific Integrated Circuits (ASIC). Dat zijn halfgeleiders op maat. Het commerciële risico zit grotendeels bij de klant, de intellectuele eigendom is verdeeld tussen klant en ontwerphuis. Dat ligt anders met de tweede specialiteit die Melexis uitbouwt: de Applicatie-Specifieke Standaard Producten (ASSP). Dat zijn standaardproducten voor de open markt. De intellectuele eigendom én het commerciële risico liggen bij Melexis. Chombar: “ASIC’s maken we vooral voor de marktleiders, die grote aantallen bestellen en geïnteresseerd zijn om iets specifieks te brengen. Voor de ASSP’s speuren we naar onvervulde noden, waarvan de klanten nog niet eens weten dat ze ze hebben.” Dat Melexis sinds vorig jaar meer omzet haalt uit zulke standaardproducten dan uit maatwerk, illustreert de groeiende volwassenheid. Het maakt Melexis ook minder afhankelijk. De vijf grootste klanten – systeembouwers als Continental, Bosch of TRW, die zelf leveren aan automobielfabrikanten – zorgen voor 38 procent van de omzet, de tien grootste voor 53 procent. Tien jaar geleden waren die tien nog goed voor 60 procent. Analisten zien dat graag gebeuren. “De standaardproducten zijn licht winstgevender dan maatwerk”, bevestigt Chombar. Melexis bracht in het eerste halfjaar 14 nieuwe ASSP’s uit en wil op die trend doorgaan, ook al brengt dat stijgende onderzoeks- en ontwikkelingskosten mee – nu 16 procent van de omzet.

Standaardproducten voor een toekomstige vraag vergen een goede productdefinitie. “Welke eigenschappen moet het product hebben? Op welke klanten focus je? Wat is je kans op succes? Hoe groot wordt de markt? Daarin worden we langzamerhand beter”, zegt Chombar. Melexis verhoogt ook zijn investeringen in marktkennis en pre-salesspecialisten. Vooral in Sjanghai gaat het vol gas in de zogenaamde ‘application engineering’. Dat zijn ingenieurs die aan de klanten uitleggen hoe ze de Melexis-producten het best in hun producten inwerken. Chombar: “We begonnen er al in 2009 te rekruteren, in volle crisis. Nu al is dat ons grootste verkoopkantoor.”

Geen productie, enkel testen

Siddy Jobe vermoedt dat een van de redenen voor de stijgende brutomarge van 46 procent van Melexis de verbeterende yield is, de hoeveelheid verkoopbare chips die Melexis uit zijn schijfjes silicium haalt. Dat is een zaak van goede samenwerking tussen ontwerper en producent. Melexis besteedt zijn halfgeleiderfabricage uit, al blijft die grotendeels in de familie. Bijna twee derde van hun aankoopvolume zit bij X-FAB Silicon Foundries, een 2500 man sterk productiebedrijf met fabrieken in Maleisië, Texas en Duitsland. X-FAB is voor 58 procent eigendom van Xtrion, de holding die ook 50,5 procent van Melexis controleert.

Melexis zelf heeft drie productiesites, elk met hun specialiteit. Daar worden geen chips gebakken, maar wel getest – een essentieel werkje voor een bedrijf dat nul defecten per miljoen eenheden nastreeft. Ieper is de oudste en de grootste site en levert 40 tot 45 procent van de afzet. Sofia en Erfurt delen de rest. In al die centra worden de chips van Melexis twee keer getest. Een eerste keer wanneer ze nog op de siliciumschijfjes zitten en terugkomen van de waferfabriek. En een tweede keer wanneer ze terugkomen van de Aziatische verpakker. Op dat moment worden de sensoren ook op hun verschillende werkingstemperaturen gekalibreerd. “Veel van onze kennis zit in die testprogramma’s. Dat gaan we niet snel uitbesteden”, zegt Chombar.

Verwacht geen grote acquisities. Melexis zweert bij organische groei. “Acquisities doen we om onze technologie te complementeren”, zegt Chombar. De laatste overname dateert van 2009, toen Melexis de afdeling visiesystemen kocht van zijn klant Sensata Technologies.

Eindelijk is Ieper aan de beurt

Melexis staffelt zijn investeringen. Sofia werd in 2006 opgewaardeerd. In het crisisjaar 2009 was het de beurt aan Erfurt, toen Melexis daar voor een interessante prijs een failliet bedrijvencentrum kon kopen. Nu is Ieper aan de beurt. Het ontwerp is van architect Mortelmans, die ook al in Erfurt voor Melexis werkte. Het is de eerste uitbreiding van Ieper sinds de jaren negentig. “We willen de productiecapaciteit verdubbelen. Er komt ook meer kantoorruimte. De ontwikkelingsafdeling moet groeien. Dat is een project van jaren”, zegt Chombar.

Het verloop bij Melexis is laag, minder dan 2 procent. In februari vertrok co-CEO Rudi De Winter, de echtgenoot van Françoise Chombar, om cotopman te worden bij X-FAB. “Rudi is twintig jaar dé architect van onze productstrategie geweest. Wij zijn hem ongelooflijk veel verschuldigd”, zegt Chombar.

In het directiecomité hebben Françoise Chombar en financieel directeur Karen van Griensven nu het gezelschap gekregen van Marc Biron, die de leiding over onderzoek & ontwikkeling van Rudi De Winter heeft overgenomen, en van Ursula Saremski, die de operationele leiding heeft overgenomen van Françoise Chombar. Saremski was voordien verantwoordelijk voor Erfurt en voor de kwaliteitsafdeling wereldwijd. “We hebben voor continuïteit gezorgd. We hebben een beleid om ons misbaar te maken”, onderstreept Chombar.

De beurs

Melexis staat sinds 1997 op de beurs, een plek waarvan Françoise Chombar het groeiende aantal dure regeltjes steeds moeilijker om te dragen vindt. Ze is geen voorstander van vrouwenquota, ondanks de drie vrouwen in haar zeskoppige raad van bestuur. “Diversiteit is een rijkdom en een concurrentieel voordeel. Laat ons dat voordeel als Melexis maar hebben, vind ik dan”, zegt ze.

Roland Duchâtelet, de voorzitter van de raad van bestuur van Melexis, haalde onlangs via zijn Elex-holding het bedrijf Epiq van de beurs. “Maar er zijn momenteel geen plannen om Melexis van de beurs te halen”, zegt Chombar.

BRUNO LEIJNSE, FOTOGRAFIE THOMAS DE BOEVER