Vrijspraak Lippens (ex-voorzitter Fortis) is een lachertje

De vrijspraak van Maurice Lippens eerder deze week in Utrecht gaat voorbij aan de realiteit van de beslissingsstructuren zoals ze in 2008 bij Fortis functioneerden. Precies door zijn corporate governance-regels met de voeten te treden, ontspringt Lippens de dans.

De rechtbank van Utrecht veroordeelde woensdag Fortis (nu Ageas) en twee van zijn toenmalige topmanagers: CEO Jean-Paul Votron en financieel directeur Gilbert Mittler. Zij hebben in mei en juni 2008 investeerders misleid door de kapitaalpositie van Fortis rooskleuriger voor te stellen dan ze was, oordeelde de rechtbank. Fortis had op dat moment meer moeite om de overname van ABN Amro te financieren dan het naar buiten liet blijken.

Diezelfde rechtbank sprak bestuursvoorzitter Maurice Lippens vrij. Volgens de rechter stond Lippens als voorzitter ‘op afstand van het dagelijks bestuur’, waardoor de verspreiding van misleidende informatie niet op zijn rekening kan worden geschreven.
Deze uitspraak is om twee redenen niet te pruimen. In de eerste plaats is de raad van bestuur in de Belgische vennootschapswetgeving het orgaan dat de beslissingsmacht in handen heeft en dus de ultieme verantwoordelijkheid draagt. De voorzitter van de raad van bestuur heeft precies de taak om toezicht uit te oefenen op het management, in het belang van alle stakeholders. Als het management misleidende informatie verspreidt, is de bestuursvoorzitter daarvoor verantwoordelijk. Tenzij hij natuurlijk zelf misleid is. Voor alle duidelijkheid: in het geval van Lippens bij Fortis is dit irreëel.

Want iedereen die er werkte, weet dat in al die jaren maar één man bij Fortis aan de touwtjes trok: Maurice Lippens. Hij had de groep gevormd en uitgebouwd. Fortis was zijn kind en Fortis had maar één vader: Maurice Lippens. Jaren was hij operationeel actief, maar ook als bestuursvoorzitter van de bank-verzekeraar bleef hij na 2000 in de driver’s seat zitten. Als voorzitter kon hij de topmanagers benoemen en ontslaan die hij wilde en rond zich een raad van bestuur vormen die naar zijn pijpen danste.

De corporate governance bij Fortis was een ramp. De regels van de code die de naam van Maurice Lippens zelf droegen, werden met de voeten getreden. In april 2008 besliste de groep om Lippens nog eens te herbenoemen voor een periode van vier jaar. Omdat Lippens op dat moment al veel langer dan twaalf jaar zitting had, was zijn herbenoeming strijdig met de code voor corporate governance die onder zijn leiding tot stand was gekomen. Bovendien werd hij herbenoemd als niet-uitvoerend bestuurder. Terwijl iedereen wist dat hij in de praktijk wel degelijk een uitvoerend voorzitter was – en zeker niet onafhankelijk.

Het ziet ernaar uit dat Lippens precies door het niet-uitvoerend karakter van zijn bestuursmandaat en voorzitterschap, en dus door het verkrachten van de letter en de geest van zijn eigen code-Lippens, nu de dans ontspringt. Want een niet-uitvoerend voorzitter kan volhouden dat hij van een aantal zaken niet op de hoogte was en daarvoor afhankelijk was van de informatie die het management hem bezorgde. Dit schema komt niet overeen met de realiteit van de beleidsvoering en het beslissingsproces bij Fortis anno 2008. Daarom is de vrijspraak van Maurice Lippens een lachertje.