De armste Afrikaanse landen kunnen weer hopen op graanleveringen uit Oekraïne. Maar meer dan hoop is het voorlopig niet.
Op 22 juli kwamen Oekraïne en Rusland overeen de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee te heropenen voor de uitvoer van voedsel. António Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, noemde de overeenkomst een “baken in de Zwarte Zee”. Hij gelooft dat het de wereldwijde voedselcrisis zal verlichten, die 50 miljoen mensen op de rand van hongersnood heeft gebracht. Intussen hebben al enkele schepen met graan de havens van Odessa en Tsjornomorsk verlaten, maar zal dat de honger verlichten?
In theorie kan Oekraïne elke maand zo’n 5 miljoen ton graan uitvoeren. Momenteel exporteert het land ongeveer 2 miljoen ton over land en via de Donau. Ongeveer 20 miljoen ton graan ligt vast in de havens. Verwacht wordt dat na de oogst van deze zomer nog eens 60 miljoen ton beschikbaar zal zijn voor de uitvoer. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN is een veertigtal landen voor meer dan 30 procent van hun tarwe-import afhankelijk van Oekraïne en Rusland (zie grafiek onderaan).
De deal kan ook helpen om de voedselprijzen verder te beteugelen. Een recordoogst in Australië en gunstige oogstomstandigheden in andere landen hadden de tarweprijs al doen dalen tot net boven het vooroorlogse niveau. De aankondiging van de graanovereenkomst tussen Rusland en Oekraïne heeft de tarweprijs tot onder dat referentiepunt gedrukt.
Twijfels
Toch zijn er nog veel onzekerheden. Het is onduidelijk of Rusland zich aan de afspraak zal houden. Scheepvaartmaatschappijen en verzekeraars zullen ook aarzelen zolang de gevechten voortduren. De beschadigde havens werken misschien niet op volle capaciteit. En Turkije zal de schepen moeten inspecteren om de Russische vrees voor wapensmokkel weg te nemen.
Twijfels over de uitvoering van het akkoord kunnen de voedselprijzen weer opdrijven. De onzekerheid zal risico’s op de lange termijn nog versterken. De prijzen van landbouwproductiemiddelen, zoals brandstof en meststoffen, blijven hoog. De bevoorradingsketens zitten in de knel, deels door het effect van covid-19. De klimaatverandering dreigt met hevigere hittegolven en droogteperioden het graanaanbod te beperken en de prijzen op te drijven.
Bovendien reiken de oorzaken van de honger in veel arme landen verder dan de oorlog in Oekraïne. Plaatselijke conflicten, zoals in Ethiopië, Somalië en Jemen, leiden tot hongersnood. De economische ineenstorting in Sri Lanka heeft ertoe geleid dat veel burgers uit de voormalige middenklasse maaltijden overslaan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier