Voor boer en manager

De Brit Alan Heeks vergelijkt het management van een bedrijf met het leiden van een biologische boerderij. Om te slagen, mag je niet alleen de natuur niet uitputten, je mag ook jezelf en je medewerkers niet uitwringen.

Kort daarop trok Heeks voor een MBA-opleiding naar het Mekka van de business schools, Harvard, dat hij omschrijft als “de zakelijke evenknie van de mariniersopleiding”. Procter & Gamble, de leerschool par excellence van gloeiend ambitieuze managers, gevolgd door een intensieve MBA-cursus aan Harvard _ dit kan geen toeval zijn. Hij trok langs de gezegende tabernakels van de managementgenesis. Wie de levensloop van Alan Heeks voor de vuist weg samenvat, stuit dan ook op een merkwaardige, zelfs verdachte gelijkenis met het doen en laten van de ironische held Leonard Zelig in de gelijknamige geestige pseudo-documentaire van Woody Allen. Zelig werd opgevoerd als een perfecte menselijke kameleon die opdoemt bij zowat alle historische gebeurtenissen in de eerste helft van de twintigste eeuw.

Vreemd genoeg belde Heeks na zijn MBA-avontuur aan Harvard niet aan bij McKinsey of een andere consultant, waar de dollars of ponden wenkten. “Door mijn ideeën eerst uit te proberen als manager op de werkvloer, werd ik een van de laagst betaalde afgestudeerden van de Harvard-lichting van 1976.” Hij trok naar een verlieslijdende keukenproducent in een mistroostig industriegebied in het noordwesten van Engeland. Na een paar zijstappen schopte hij het tot directeur van een dochterbedrijf van bouwmaterialenconcern Redland. Via een management buy-out werd hij medeoprichter van Caradon, dat uitgroeide tot een van de Britse toppers in bouwmaterialen. In 1989 was Heeks puissant rijk, maar niet echt gelukkig. Plots verkocht hij zijn aandelen en stapte hij uit de ratrace.

Een deel van zijn vermogen, zowat 1 miljoen pond, stopte Heeks in de educatieve stichting The Wessex Foundation. Daar komen we dicht bij de kern van zijn boek. Met Wessex ontpopte hij zich immers tot pleitbezorger, adviseur en managementtrainer van een model dat zich richt op zowel een kwaliteitsvol leven als duurzaam ondernemen. Dat gebeurt niet alleen met een modieus respect voor het milieu, maar ook met een baanbrekend model om de medewerkers te motiveren via positieve beïnvloeding en niet via controle.

Toch is dit geen zoveelste terug-naar-de-natuur-kreet. Heeks gaat veel breder. Centraal staat het personeel. “Elke onderneming predikt dat de werknemers haar belangrijkste kapitaal vormen, maar deze human resources worden tijdens het productieproces net zo uitgeput en vervuild als onze natuurlijke omgeving.”

Luc De Decker

Alan Heeks, Het natuurlijke voordeel _ Groen management in de praktijk. Forum, 248 blz., 15,84 euro (639 frank).

“Elk bedrijf predikt dat de werknemers het belangrijkste kapitaal vormen, maar deze human resources worden net zo uitgeput en vervuild als onze natuurlijke omgeving.”