Vlootvernieuwing bij Sabena-dochter. Meer dan DAT

Eerstdaags komt bij DAT, Sabena’s regionale dochter, een fonkelnieuwe Avro RJ85 toe. De eerste in een rij van 23. Bij de grootscheepse vlootvernieuwing komt een investering van 15 miljard frank kijken en 1,5 miljard frank aan industriële kompensaties. Trends trok naar Avro om te zien hoe belangrijk dit order voor de Britse vliegtuigbouwer is en vroeg aan DAT of de dochter nu groter wordt dan de moeder.

Locatie : Woodford (Manchester), Brussel.

“Ja, ” erkent Ian Leath enigszins bedrukt en duidelijk vermoeid, “het was zéér moeilijk om het order van DAT in de wacht te slepen. ” We praten met de algemeen direkteur van Avro International Aerospace Ltd, de dochter van het beursgenoteerde British Aerospace, belast met de bouw van vliegtuigen voor de regionale burgerluchtvaart, op het hoofdkantoor in Woodford (zie ook kader : Van Manchester). Ian Leath prijst zichzelf gelukkig. Hij sleepte met de DAT-bestelling, 23 vliegtuigen van het type RJ85, meteen Avro’s grootste naoorlogse kontrakt in de wacht. Tot groot ongenoegen van het (noodlijdende) Fokker.

Nochtans zag het er voor de Nederlandse konkurrent, nu voor 49 % in handen van het Duitse DASA, op een bepaald moment zeer goed uit. Wat deed de balans uiteindelijk toch overhellen ten voordele van de Britten ? “Die vraag moet u aan DAT en aan Sabena stellen, ” zegt Leath, “maar vanuit ons oogpunt hebben een aantal sleutelargumenten gespeeld zoals om strategische redenen een harmonizering van de vloot met de hoofdaandeelhouder Swissair. ” De beslissing om Avro-fluisterjets te kopen, is inderdaad gevallen op de raad van bestuur van Sabena van woensdag 30 augustus waar, aldus een, goedgeplaatste bron, de druk van de Zwitsers voor het Britse toestel niet ongering was. Swissairs regionale dochter Crossair is immers de zogenaamde launch customer voor het nieuwe Avro RJ-toestel. De rol van lanceringspartner voor een nieuw vliegtuigtype heeft ongetwijfeld voordelen voor een luchtvaartmaatschappij, die op die manier haar specifieke eisen en vernieuwingsdrang kan doorduwen. (Maar ze krijgt uiteraard de kinderziekten er ook gratis en voor niets bij.)

Ter vervanging van zijn Fokker 100-vloot heeft Crossair 12 Avro RJ100-toestellen besteld ter waarde van 310 miljoen Zwitserse frank (7,7 miljard frank). Naar verluidt hebben ondertussen zowel DAT als Crossair een optie genomen op een aantal bijkomende RJ-toestellen.

SLIMME BELGEN.

Hoewel de Belgen niet bekend staan als de beste onderhandelaars ter wereld, blijkt Sabena-DAT in de Avro-deal schitterend gepresteerd te hebben. Ian Leath ontkent dat niet. “Het is een zeer gunstig kontrakt voor hen, ” aldus de algemeen direkteur van Avro, eraan toevoegend dat ook hij best tevreden is met de overeenkomst, gezien de sterk konkurrentiële situatie van de aktuele vliegtuigmarkt.

De Sabena-top sleepte op het laatste moment nog industriële kompensaties uit de brand. Hoeveel die bedragen, wilLeath niet kwijt. “Wij hebben ons ertoe verbonden om in de loop van de volgende 10 jaar voor een aanzienlijk bedrag bestellingen te plaatsen bij Belgische bedrijven. ” Ook bij Sabena en DAT wil men niet specifiëren hoeveel “aanzienlijk” wel is. Trends kon echter uit goede bron vernemen dat het om anderhalf miljard frank gaat. De industriële kompensaties voor de Avro-bestelling zijn overigens niet strikt luchtvaartgebonden “het kan voor een miljoen dollar Belgische chocolade zijn, ” dixit Ian Leath doch moeten via Sabena-bemiddeling geplaatst worden.

Behalve de industriële kompensaties bedong Sabena tevens dat Avro een deel van de oude DAT-vloot zou overnemen, namelijk acht BAe146’s en twee F28’s. Dergelijke praktijken zijn schering en inslag bij de autoverkoop, maar niet direkt eigen aan de vliegtuigindustrie. Leath bevestigt dat dit in de luchtvaartsektor “niet echt gebruikelijk” is. Maar : “Wij menen dat het niet moeilijk zal zijn ze te verkopen. We are very relaxed about it. “

Iets minder relaxed is hij over de eigenlijke verkoopvoorwaarden van de 23 Avro RJ85’s aan DAT. Het betreft immers geen zuivere verkoop, wel een operationele leasing via een Duitse financiële instelling. “Ik wil liever niet in de details treden van het kontrakt, ” zegt de Avro-baas. Na enig aandringen : “Er is een tegemoetkoming die voorziet dat DAT na afloop van een tienjarige termijn haar RJ 85’s kan omruilen voor het grotere type, de RJ100, indien zij dat wenst. Hetzelfde geldt voor een ander vliegtuigtype door onze groep gemaakt. ” Maar, volgens de letter van het kontrakt betreft het méér dan een “omruilmogelijkheid”. Indien DAT binnen tien jaar haar RJ85’s van de hand wil doen om Boeing-toestellen te kopen, moet Avro de RJ85’s terugkopen. Ian Leath : “Wel, onder bepaalde omstandigheden,… ja. “

KONSOLIDATIE.

DAT krijgt dus een volledig nieuwe vloot. 23 Avro RJ85’s. Kostprijs : 15 miljard frank. Waarom ? “Het is het objektief van voorzitter Pierre Godfroid om de uitbouw van het Europese netwerk van Sabena te realizeren via haar regionale luchtvaartmaatschappij DAT, ” aldus Walter Vermeiren, algemeen direkteur van DAT.

Het is inderdaad zo dat het Europese verkeer een steeds groter aandeel inneemt in Sabena’s totale passagiersverkeer : 3.557.832 passagiers op het Europese netwerk op een totaal van 4.261.562 in 1994 (83 %), tegenover slechts 2.290.241 passagiers op een totaal van 3.018.209 (76 %) in 1991. En dochter DAT speelt in dit Europese verkeer een steeds grotere rol : van nauwelijks 552.034 vervoerde passagiers in ’91 naar 922.610 in ’94, wat 26 % is van het Europese verkeer van Sabena. Voor dit jaar verwacht DAT 1.300.000 passagiers te vervoeren voor Sabena, goed voor 32,5 % van Sabena’s Europees netwerk. “Dit is het jaar van de volumedoorbraak, ” aldus Vermeiren, “vandaar ook de nood aan een grotere vloot. Sabena heeft doelbewust geopteerd voor een hub & spoke-strategie, een fijn vertakt netwerk vanuit Brussel naar een 55-tal steden in Europa. Doch het opbouwen van verbindingen is moeilijk, je moet je kliënteel fidelizeren. Dit is grotendeels gebeurd. We gaan nu konsolideren, de bestaande lijnen uitbouwen met meer kapaciteit en meer kwaliteit. “

Walter Vermeiren, een 47-jarige Antwerpenaar, verdoezelt niet dat het aktuele DAT-aanbod eerder kramakkelig is. Een reis in een Embraer 120 Brasilia (28 zitplaatsen) valt niet bepaald komfortabel te noemen. Het aanbod is ook niet homogeen, de DAT-vloot telt thans een dertigtal toestellen waarvan 20 in eigendom, 10 in leasing van 4 verschillende vliegtuigtypes en niet steeds van de meest recente makelij. “Commercieel, naar de klant toe, heeft dit zeker zijn nadelen, ” erkent Walter Vermeiren, “en operationeel ook. Met de harmonizering van de vloot (nvdr alle oude vliegtuigen vliegen buiten) wordt de uitbating van DAT heel wat eenvoudiger, heel wat kostvriendelijker en heel wat flexibeler. Alle piloten zullen op de volledige vloot kunnen vliegen, idem dito voor het vliegend kabinepersoneel, al de technici zullen bevoegd zijn voor alle toestellen, we moeten maar één soort onderdelen stockeren,…. ” Geheimzinnig glimlachend voegt hij eraan toe : “Ik weet vandaag tot op de laatste frank hoeveel de operationele kosten van 23 RJ85’s zullen bedragen de volgende tien jaar. No comment. ” In de loods in Woodford, waar 4 toestellen met OO-immatrikulatie (België) netjes afgewerkt op hun testvlucht staan te wachten, verneemt Trends dat DAT een guaranteed maintenance cost-clausule heeft laten toevoegen aan het kontrakt : Avro betaalt de faktuur voor elke dollar die het technische onderhoud méér kost dan het afgesproken bedrag, en dit een decennium lang.

DAT kreeg overigens nog een ander toetje : een gratis RJ-vluchtsimulator, 300 miljoen frank waard.

MOEDERS MOOISTE.

“De overall deal met Avro verandert onze perspektieven enorm, ” meent Walter Vermeiren opgetogen. “Neem nu die simulator (nvdr- operationaal vanaf einde ’96). Totnogtoe moeten wij onze eigen piloten voor opleiding naar derden sturen (aan 20.000 frank per uur simulatoropleiding plus reistijd), straks zullen wíj piloten kunnen opleiden, ook voor derden voor Crossair, waarschijnlijk voor TNT,… “

Tegen januari ’99 vliegt DAT uitsluitend met nieuwe vliegtuigen, blinkend wit met een blauwe S op de staart ; de stewards en stewardessen hebben net een nieuw uniform gekregen, een afgeleide versie van het appelblauwzeegroen Sabena-plunje ; het hoofdkantoor van DAT verhuist einde maart van Antwerpen naar het ex-Teamco-gebouw in Melsbroek.

De vraag dringt zich op of DAT, vóór enkele jaren nog een troosteloos beestje, nu moeders mooiste wordt in de Sabena-familie ? Indien het aan Pierre Godfroid ligt : ja. De reden ? Walter Vermeiren windt er geen doekjes om : “Wij opereren wezenlijk goedkoper dan de moedermaatschappij. De piloten hebben een ander statuut, de verloning ligt anders, de flexibiliteit van het personeel is groter. Voor mij telt alleen de markt. Indien ik van dit principe afwijk, is overleven uitgesloten. “

CATHY BUYCK

WALTER VERMEIREN (DAT) DAT wordt moeders mooiste in de Sabena-familie. “Wij opereren wezenlijk goedkoper dan de moedermaatschappij. De piloten hebben een ander statuut, de verloning ligt anders, de flexibiliteit van hetpersoneel is groter. “

IAN LEATH (AVRO) De DAT-bestelling maakt samen met het order van Crosssair enLufthansa CityLine deel uit van een zeer goed jaar voor Avro. Het garandeert de aktuele tewerkstelling voor de volgende 3 jaar.