Vlaanderen staat stil

Vlaanderen staat stil. Dat is letterlijk te nemen. Niet als de zoveelste metafoor voor onze politieke situatie. De snelwegen, de secundaire wegen en zelfs de sluipwegen zijn overbevolkt. Op bijna elk uur van de dag.

Van Vlaanderen in Actie valt op onze wegen dus weinig te merken. Toch voorziet het politieke plan Vlaanderen in Actie (VIA) in een grote toekomst voor onze regio als logistieke draaischijf in Europa. Dat vergt twee voorwaarden. Europa moet over afzienbare tijd nog bestaan. En Vlaanderen moet in actie schieten. Niet alleen de Vlaamse regering, ook de provincies, de stads- en gemeentebesturen en de Vlaming zelf.

De schuld voor het Vlaamse immobilisme wordt graag gelegd bij de Vlaamse regering, don’t mention the Lange Wapper, en de bedrijven. Want zijn het niet de bedrijven die elke dag hun ecologische monsters de weg opsturen? En zo onze lucht bevuilen en onze straten kapot maken zodat er geen weg te berijden valt zonder, alweer letterlijk te nemen, in een diepe put te vallen.
Het is een situatieschets die de tegenstanders van logistiek Vlaanderen graag uitschallen. Maar het is slechts een halve waarheid.

De Vlaming is graag onderweg. Niet alleen op weg naar zijn werk, maar vooral privé onderweg. Vlamingen leggen samen 252 miljoen kilometer per dag af, waarvan 70 procent omwille van persoonlijke reden.

In tien jaar is het personenvervoer met 30 procent toegenomen. 84 procent van onze verplaatsingen doen we met de auto. Dat is beduidend meer dan met de trein (8%), bus, tram of metro (4%), per fiets en te voet (2%) en de motor.

Het vrachtvervoer steeg het jongste decennium met 5 procent. De stijging was vooral te meten op de waterwegen en het spoor, en niet op de weg. Willen we onze wegen in de toekomst nog kunnen berijden dan moeten niet alleen de vrachtwagens vanaf 2013 gaan rekeningrijden. Maar ook Vlaming Modaal.

Niet blindweg, maar beredeneerd moet aan elke bestuurder de rekening worden gepresenteerd voor zijn weggebruik. De wegenbelasting moet plaatsmaken voor een slimmere heffing. Afhankelijk van het hoelang, wanneer en het waarom van het weggebruik moet de nieuwe taks berekend worden en plaats ruimen voor de hamburgertaks die de wegenbelasting nu is.
De grote voorwaarde om voor rekeningrijden een maatschappelijk draagvlak te creëren, ligt bij de overheid. De ruimtelijke wanorde die Vlaanderen is en het slecht aangepaste publieke mobiliteitsaanbod is geen verantwoordelijkheid van de burger. Wel van de overheid.

Om de Vlaming afstand te laten nemen van zijn wagen, moet De Lijn bijvoorbeeld niet nog meer doelgroepen gratis op haar bussen laten rijden. Ze moet wel in voldoende bussen en voldoende stopplaatsen tegen een democratische prijs voorzien. Niet alleen in de woonwijken, maar vooral in de industriezones waar de mensen werken.

Rekeningrijden mag niet neerkomen op een extra belasting voor de burger. Het moet ingebed zijn in een kader waarin het mobiliteitsprobleem voor elke Vlaming verkleint en de kwaliteit van zijn woonomgeving verhoogt. De extra euro’s die de overheid int, mogen niet alleen gebruikt worden voor bijkomende infrastructuurwerken, maar dienen om andere lasten te verlagen.

De consument, die elke Vlaming is, zal nog meer toegevingen moeten doen. Goederentransport is te goedkoop. Simpelweg rekening houdend met de ecologische schade die transport veroorzaakt, moet de prijs omhoog en verrekend worden in de finale consumptieprijs van elk product.

Gigantische prijsstijgingen moeten in onze regio niet gevreesd worden als logistiek efficiënter wordt georganiseerd. Het is pijnlijk om te lezen hoe de transportsector zelf schetst hoe het transport van goederen door klanten bijna amateuristisch wordt georganiseerd. Hoe in andere landen steden hun bevoorrading centraliseren en het transport in de stadskern goedkoper maken en met minder vrachtwagens weten te organiseren. Hoe andere landen via gecoördineerd beleid en de juiste investeringen de combinatie weg-, spoor- en watervervoer niet alleen ecologische maar ook economische meerwaarden kunnen realiseren.
Het is pijnlijk te lezen dat al deze ideeën te lezen zijn in ministeriële plannen, maar niemand schijnt ze te kunnen uitvoeren. Wegens gebrek aan geld en initiatief. De toekomst van Vlaanderen vernauwen tot logistiek centrum van Europa toont een gebrek aan ambitie. Vlaanderen heeft nog andere en slimmere keuzes te maken. Maar niet beter willen doen dan we bezig zijn, leidt tot achteruitgang. Vlaanderen staat stil en dat is meer dan een metafoor voor onze politieke situatie.

Trends-hoofdredacteur An Goovaerts