Vlaanderen moet zijn diplomatieke bevoegdheden beter uitspelen

G eert Bourgeois, de kersverse Vlaamse minister van Buitenlands Beleid ( N-VA), is ambitieus. Vlaanderen moet zich internationaal beter profileren, luidt het. De eerste stappen in die richting kunnen onmiddellijk worden gezet zonder dat er een letter aan de Grondwet moet veranderen. De politiek moet alleen de hefbomen hanteren die al aanwezig zijn.

Enkele feiten:

Tijdens de vorige legislatuur van het Europees parlement had geen enkele landgenoot een topfunctie in een belangrijke commissie. Het ziet ernaar uit dat dit – tenzij Jean-Luc Dehaene (CD&V) erin slaagt door te wegen – niet zal veranderen.

De federale regering stuurt naar heel wat Europese ministerraden zijn kat. Terwijl politici uit andere landen er een reis van enkele uren voor over hebben om in Brussel hun stem te laten horen, laat het gastland van de Unie zich vertegenwoordigen door functionarissen.

Geen enkele kabinetschef of hoogste ambtenaar van de nieuwe Europese commissarissen is een Belg. Zelfs niet bij Louis Michel (MR), want die verkoos de Duitse Sabine Weyand, gewezen stafmedewerkster van commissaris Pascal Lamy, als kabinetschef. De kersverse commissaris van Ontwikkelingszaken, dreigt bovendien getackeld te worden door zijn collega van Buitenlandse Zaken Benita Ferrero-Waldner. Louis Michel wordt de Eddy Boutmans van de Europese commissarissen: een keffer, die aan de leiband moet lopen. Tijdens zijn eerste dagen als commissaris gooide de Waalse liberaal trouwens zijn ruiten in met pretentieuze verklaringen over zijn unieke expertise in Afrika. Onze landgenoten binnen de Europese machtscentra wordt gevraagd of die commissaris denkt dat hij God de Vader is.

België is de politieke dwerg van Europa, maar de invloed van Vlaanderen is nog kleiner. De Haachtsesteenweg (het Europese hoofdkwartier van Greenpeace) prijkt in meer Brusselse Rolodexen dan het Martelaarsplein (de zetel van de Vlaamse regering).

Lobbyen bij de Commissie? Vlaanderen is niet eens geaccrediteerd als delegatie bij de Europese Commissie. Tweehonderd andere regio’s zijn dat wel. Het Comité der Regio’s? Dat wordt de facto genegeerd. Overleg over samenwerking tussen grensregio’s ( Interreg)? Dat mogen de provincies doen. De Europese Grondwet? Het was de Waalse minister-president Jean-Claude Van Cauwenberghe (en niet zijn Vlaamse collega Patrick Dewael), die premier Guy Verhofstadt aanspoorde om een uitdrukkelijke verwijzing naar de deelstaten in de discussietekst op te nemen.

Voor 13 juni had de Vlaamse regering een zekere schroom om federaal paars voor de voeten te lopen. Maar wat belet de Vlaamse regering van Yves Leterme om de diplomatieke troeven voluit uit te spelen? En zal Karel De Gucht, de nieuwe federale minister van Buitenlandse Zaken (VLD), een beleid voeren dat gesteund is op belangen en niet op zijn allerindividueelste emoties?

Als het antwoord op die twee vragen respectievelijk ‘niets’ en ‘ja’ is, bestaat er een kans dat Vlaanderen – eindelijk – een stem heeft in het buitenland. Sotto voce, per definitie, maar beter dan niets. Hans Brockmans

Hans Brockmans