Vlaanderen heeft zijn Raadje van State

De Raad van State verliest zijn bevoegdheid als beroepsinstantie voor Vlaamse bouwvergunningen. Met zijn opvolger, de Raad voor Vergunningsbetwistingen, moet alles veel vlotter en sneller gaan. Maar dat valt nog te bezien.

Deze week hield de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RVV) zijn eerste zitting. Deze nieuwe instelling is voortaan de beroepsrechtbank over alle betwistingen over stedenbouwkundige vergunningen in Vlaanderen en dus erg belangrijk voor de vastgoedsector. De Raad van State staat een flinke hoeveelheid bevoegdheden af.

“De oprichting is een goede zaak”, meent Xavier Buijs, stafmedewerker ruimtelijke ordening bij de VVSG, de koepelorganisatie van de Vlaamse gemeentebesturen en OCMW’s. “Bij de Raad van State duurde een uitspraak over een vergunning te lang. Het is de bedoeling dat er met van deze Vlaamse versie van de Raad van State vaart in komt.”

Frank Judo, vennoot bij het advocatenkantoor Liedekerke: “Soms moesten cliënten – meestal bedrijven – tot zeven jaar wachten op een uitspraak. Achterstand creëert onzekerheid. Toch dient gezegd dat de Raad van State sinds een tijd nieuwe dossiers sneller behandelde.”

Onderbemand

Oorspronkelijk benoemde de Vlaamse regering vier raadsleden bij de RVV (hoewel het decreet in vijf voorzag). Een van hen haakte al af: Annemie Draye. “Er was te weinig voorbereidingstijd”, klinkt het bij deze professor van de Hasseltse rechtsfaculteit, die voor de rest liever discreet blijft.

“Het ziet ernaar uit dat we het met drie moeten bolwerken”, klinkt het nuchter bij Eddy Storms, die dit jaar voorzitter wordt van de RVV en administratief recht doceert aan de Hogeschool Gent. “Ik wil de zaken efficiënt en snel behandelen. The proof of the pudding is in the eating.”

Storms vindt het niet eens noodzakelijk dat snel nieuwe rechters in de Raad worden benoemd (of, wat mogelijk is, gecoöpteerd). “Misschien lossen ondersteunende krachten naast de raadslieden het personeelsgebrek op. Zo vermijden we een waterhoofd van magistraten en een gerechtelijke achterstand door een gebrekkige omkadering.”

Carlos De Wolf (Advocatenkantoor De Wolf, gespecialiseerd in adminis-tratief recht) stelt vast dat geen enkele federale magistraat de stap naar de Vlaamse instelling heeft gedaan. “Het moet nog blijken of de Vlaamse raad het niveau van deskundigheid van de Raad van State haalt. De opstart verliep niet vlekkeloos, ook omdat de leden niet tijdig waren benoemd. Ik hoop dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen snel op kruissnelheid draait. Dat leidt tot meer rechtszekerheid. De ondernemingen kunnen hun activiteiten dan meer realistisch plannen.”

Bij de overgang naar de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening in september – toen de Raad van State zijn bevoegdheid verloor – was de nieuwe beroepsinstantie bovendien nog niet actief. Er stapelde zich intussen volgens De Wolf een berg onbehandelde geschillen op. Voorzitter Storms spreekt eufemistisch van een “opgebouwde voorraad” van 150 dossiers. “Tussen 1 september 2009 en deze week werden inderdaad geen dossiers behandeld”, getuigt hij. “Maar het is niet zo belangrijk dat we pas vier en een halve maand na de inwerkingtreding van de Vlaamse codex kunnen starten. De grote uitdaging is niet de zaken vaststellen. Veel belangijker voor de gerechtelijke wereld is dat we binnen een redelijke termijn uitspraken kunnen doen.”

Strijd der Raden?

De leden van de Raad van State blijven intussen wat verweesd achter. De instelling behoudt wel de cassatiebevoegdheid tegen beroepen van de RVV. Karel Vervoort, de specialist ruimtelijke ordening bij Voka: “Nogal wat leden van de Raad van State hebben het naar verluidt moeilijk met het wegnemen van hun beroepsbevoegdheid. Dat kan aanleiding geven tot botsingen. Ik hoop dat zo’n tweestrijd niet uitdraait op een juridische chaos.”

De leden van zijn RVV werden trouwens al officieel ontvangen door de Raad van State. Storms: “Alles verliep sympathiek. In het wereldje van het bestuursrecht heerst een hoog ons-kent-ons-gevoel. Vergeet ook niet dat we te maken hebben met integere en bekwame mensen, voor wie het recht prevaleert.”

Al beseft hij wel dat niet alle staatsraden even gelukkig zijn. “Natuurlijk is het vervelend als je plots een bevoegdheid wordt ontnomen die je al twintig, dertig jaar uitoefent. Maar je mag dat niet overdrijven. De Raad van State blijft bevoegd voor ruimtelijke planning, bijvoorbeeld de ruimtelijke uitvoeringsplannen. Ook alle dossiers van voor 1 september blijven onder hun hoede. De federale collega’s zitten echt niet zonder werk.”

Carlos De Wolf betwijfelt dan weer of het wenselijk is dat een instantie recht spreekt voor de Franstalige bouwdossiers, en een andere voor de Vlaamse. Zijn confrater Frank Judo, ook voorzitter van de Vlaamse Juristenvereniging, antwoordt met een tegenvraag: “Misschien moeten we ons afvragen of het behoud van de Raad van State op zich nog wenselijk is. Momenteel spreekt die zich uit over de grond van de zaak, en de burgerlijke rechtbank over de schadevergoedingen. Als minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) zijn eigen hervormingsvoorstellen consequent invult, dan brengt hij het hele pakket administratief recht onder bij een burgerlijke rechtbank. In dat geval is noch de Raad van State, noch de Raad voor de Vergunningsbetwistingen een lang leven beschoren.”

Het valt trouwens op dat de leden van de Raad voor Vergunningsbetwistingen geen toga dragen, in tegenstelling tot die van de Raad van State. Storms, die een no-nonsenseaanpak aankondigt: “De wet voorziet niet in toga’s. Ik vind dat niet eens zo erg. Misschien is dat kledingstuk een teken van waardigheid, maar ik hoop die kwalificatie te winnen door de kwaliteit van onze beslissingen.”

Door Hans Brockmans

“Het moet nog blijken of de Vlaamse raad het niveau van deskundigheid van de Raad van State haalt” (Carlos De Wolf, Advocatenkantoor De Wolf)