VLAAMSE POLITIEK. OVERLEVINGSKUNSTENAARS. Leugen en bedrog

Overlevingskunstenaars zijn uiteraard figuren die krisissen overleven, of althans trachten dit te doen, en die daarbij een bijzondere vaardigheid of kunst aan de dag leggen. Zo waren hier sedert het begin van het jaar een zestal Vlaamse politici aan het werk.

Men aarzelt om met de eerste minister zelf te beginnen. Hij is wel de hoogste in rang maar volgens een niet in de grondwet opgenomen bepaling, die daarom niet minder wordt nageleefd, heeft hij zoals zijn voorgangers bij het intreden in zijn ambt zijn hoedanigheid van Vlaming afgelegd en een soort spottend genoemde politiek-communautaire aseksualiteit aangenomen.

Dat hij zijn oplossingen voorstaat, sluit niet in dat de Vlaamse openbare opinie ermee instemt. Hij moet zich laten flankeren door Vlaamse vice-premiers, en dan allereerst door de vice-premier die tot dezelfde partij behoort als hijzelf.

Deze laatste is een beginneling op het stuk van politieke overlevingskunst, maar hij wordt gelukkig afgedekt door een ander die getooid is met de titel van minister-president en die door de nieuwe instellingen voorbestemd is om de Vlamingen en hun grondgebied te verpersoonlijken. Zover bleek zijn kompetentie zich echter niet uit te strekken, zodat hij zich moest onthouden niet zonder zware en zelfs onherroepelijke schade aan de symboolwaarde van de Vlaamse autonomie of zelfbeschikking in deze instellingen.

WETMATIGHEID.

Men kijkt bijgevolg uit naar de plaats waar de macht, waarop het aankomt, dan wél gelegen is : buiten de eigenlijke instellingen, maar een partij is een oneigenlijke instelling. Men komt nu bijna terug bij de vraag of heel dat mislukt institutioneel gedoe in feite niet overbodig was geweest, indien tenminste de grootste partij van Vlaanderen haar werk had gedaan een partij die ooit, zij het veertig jaar geleden, in de grootste Vlaamse krant nadrukkelijk het zwaard en het schild van Vlaanderen werd genoemd.

De voorzitter van deze partij is allicht belangrijker dan de drie Vlaamse topfiguren van de federale instellingen. Zijn prestatie als overlevingskunstenaar is niemand opgevallen, want hij werd begunstigd door een wetmatigheid in de Vlaamse politiek waarbij iemand die het slecht doet nog steeds gedekt wordt door een ander die het nòg slechter doet. In dit geval door de voorzitter van de kleinste partij in Vlaanderen, tevens een stervende partij ; deze kreeg plotseling een overlevingskans toegespeeld, maar haar voorzitter heeft niet nagelaten die te verknoeien.

WERKELIJKHEID.

Het kleine gezelschap heeft veel gemeen. Allereerst uiteraard een enorme verspilling van tijd en kracht, de hunne en die van vele anderen. Ook het zich voordoen, het vertonen van kunsten, het leveren van voorstellingen, versies, logenstraffingen,… Kortom : het zich bewegen op de grens of daarover van de leugen en het bedrog.

De omvang van deze produktie treft niet alleen degene die weet dat hij haar in iedere politiek zal aantreffen, maar ook het zogenaamde brede publiek. De opiniemakers in de media zouden niet zo eensgezind zijn als zij niet deelachtig waren aan een zeer wijd verspreide beoordeling. Die gaat verder dan de vaststelling van de lage kwaliteit van de kunsten, maar strekt zich uit over de verklaring waarom al deze kunsten geproduceerd worden : om de werkelijkheid te ontkennen van een konflikt, om het als geregeld of opgelost of zelfs als onoplosbaar voor te stellen.

Dit is een primaire en duidelijke reaktie, die ontslaat van vele nutteloze bespiegelingen zoals het onderscheid maken tussen futiliteiten of bijkomstigheden enerzijds en de kern van de kwestie anderzijds ; zoals het opbouwen van nieuwe formaties, het uitwerken van strategieën, het bedenken van andere en betere instellingen, het overwegen van de prijs die men daarvoor wil betalen ; zoals het uitkiezen van het geschikte ogenblik en terrein. De onbeduidende en inderdaad belachelijke Voeren-krisis is belangrijk voor hetgeen hij reveleert als de werkelijkheid van een konflikt doorheen de vertoning van de overlevingskunstenaars.

LODE CLAES

Lode Claes is voorzitter van de redaktie-adviesraad.