Rudi Pauwels, een van de architecten van het intussen wereldvermaarde Vlaamse hiv-onderzoek, is na een vrijwillige academische ‘sabbatical’ van ruim drie jaar opnieuw actief als ondernemer. Pauwels, algemeen beschouwd als een visionaire wetenschapper, werd bekend als stichter van de Mechelse hiv-specialist Tibotec-Virco en stond mee aan de wieg van het biotechbedrijf Galapagos. Zijn nieuwe bedrijf, het Zwitserse Biocartis, ontwikkelt een mobiel en betaalbaar toestel dat op basis van biologische moleculen in bloedstalen (‘biomerkers’) een snelle en uiterst accurate diagnose van patiënten mogelijk moet maken.
“Ik heb hiervan gedroomd sinds we bij Tibotec bezig waren met aids, malaria en tuberculose. We stelden in Afrika een manifest gebrek aan eenvoudige en goede diagnosemiddelen vast”, zegt Pauwels. Maar ook bij ons is er nog een grote kloof tussen de kennis over deze biomerkers in onderzoekscentra en het gebruik in de dagelijkse klinische praktijk. Toepassingsmogelijkheden voor het toestel zijn legio. “In een operatiekwartier of bij de huisarts, maar even goed op een luchthaven, cruiseschip, boorplatform of veldhospitaal”, zegt hij.
De 48-jarige Pauwels verkocht Tibotec-Virco in 2002 aan de Amerikaanse farmareus Johnson & Johnson ( nvdr – het moederbedrijf van Janssen Pharmaceutica) en keerde twee jaar later de bedrijfswereld de rug toe toen hij op uitnodiging van de Zwitserse professor Philippe Renaud naar de Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) trok. “Het was niet gemakkelijk om mijn geesteskinderen los te laten, maar ik leerde aan de EPFL mezelf opnieuw in vraag te stellen en dat was verfrissend”, zegt de licentiaat farmawetenschappen, die in 1987 als onderzoeker startte aan het Rega-instituut van de KU Leuven.
In 1994 richtte hij samen met zijn vrouw Tibotec op. Een jaar later werd Paul Stoffels, nu de grote baas voor onderzoek binnen J&J, de derde partner. Het drietal lanceerde nadien Virco, dat zij in 2001 fuseerden met Tibotec. Virco bouwde met zijn gespecialiseerde hiv-tests een sterke reputatie op, terwijl Tibotec aan nieuwe geneesmiddelen tegen hiv werkte.
Ruim tien jaar na de start van Tibotec konden Pauwels en Stoffels de geboorte van hun eerste aidsremmer vieren. En vorige maand werd nummer twee door de FDA versneld goedgekeurd. “Een enorme voldoening die moeilijk onder woorden te brengen is”, zegt Pauwels. “Een bijna twintigjarig hoofdstuk, dat in het Rega-instituut is begonnen en in Tibotec-Virco werd voortgezet, kan ik nu in alle gemoedsrust afsluiten.”
Maar voor zijn wetenschappelijk testament is het nog veel te vroeg, want met Biocartis is Pauwels intussen aan een nieuw avontuur begonnen. “Mijn handen begonnen weer te jeuken”, geeft hij toe.
Vorige zomer kocht Pauwels de nodige octrooien van Tibotec. “De basis van de uitvinding had ik zelf gelegd bij Tibotec, maar daar was het onderzoek door de focus op hiv wat op de achtergrond verzeild geraakt. Bovendien is nanotechnologie in België nog een jonge wetenschap en heb ik hier aan het EPFL enorm veel nieuwe technieken leren kennen.”
Pauwels rekent erop dat het eerste prototype van het diagnosetoestel eind dit jaar klaar zal zijn. “Met dit nieuwe team, dat voor een deel bestaat uit ex-wetenschappers van het EPFL, voel ik mij zoals in de eerste Tibotecdagen”, zegt hij enthousiast.
De commercialisering van het toestel verwacht Pauwels ten vroegste binnen drie jaar. Voorlopig draagt hij de financiering van het project volledig zelf, dankzij het appeltje voor de dorst dat hij overhield uit de verkoop van Tibotec-Virco. J&J legde daarvoor in 2002 zo’n 360 miljoen euro op tafel. Waarom alleen? “Ik zie soms goede ideeën die onder te veel tijdsdruk tot niets leiden. Nu kan ik zelf de timing bepalen”, zegt Pauwels die toch overweegt later dit jaar bijkomende investeerders te zoeken. Geen durfkapitalisten maar langetermijninvesteerders. En net als bij Tibotec-Virco is een beursgang vooralsnog geen optie. “Een bedrijf dat op de beurs staat is heel snel overgeleverd aan de wetmatigheden van de markt.”
Pauwels controleert 75 % van de aandelen in Biocartis. Zijn twee medestichters, Renaud en Nader Donzel, hebben de rest. Donzel, die bijna tien jaar geleden bij Tibotec nog de eerste robotten leverde, is bij Biocartis verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding.
Pauwels woont intussen nog altijd met zijn gezin in de Zwitserse Alpen met zicht op het Meer van Genève. En daar blijft hij ook, zeker nu Biocartis ingebed is in het wetenschapspark van de EPFL in het naburige Lausanne. “Een droomlocatie, en we worden hier in de watten gelegd”, zegt Pauwels, die ook bestuurder is bij Galapagos.
Bovendien spoort hij tegenwoordig ook vaak richting Verenigd Koninkrijk. Niet alleen om zijn dochter te bezoeken, die daar studeert, maar ook om zich bijna wekelijks met de Londense durfkapitaalgroep Advent Ventures te buigen over projecten om nieuwe biotechbedrijven op te starten.
Rudi Pauwels
Oprichter van Biocartis, dat een toestel voor diagnostica ontwikkelt
Stond aan de wieg van het Mechelse biotechbedrijf Tibotec
Bestuurder bij Galapagos
Adviseur voor biotechbedrijven bij durfkapitalist Advent Ventures
Bert Lauwers
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier