Virtueel geschipper

Op 1 december 1998 wordt de toerbeurt opgedoekt en vervangen door een virtuele markt. Een culturele omwenteling voor de binnenschippers. Maar ook de bedrijfswereld zal de vruchten plukken van een grotere transparantie van deze markt.

Op 15 september gaat Bivas van start, het Binnenvaart Intelligent Vraag en Aanbod Systeem. Een systeem dat verladers en schippers op een virtuele markt met elkaar in contact brengt en ontwikkeld werd door Promotie Binnenvaart Vlaanderen ( PBV), in samenwerking met de Adminstratie Waterwegen & Zeewezen en de overige waterwegbeheerders. De toerbeurtregeling, de meest fysieke markt die een mens zich kan voorstellen, behoort vanaf 1 december 1998 – dertien maanden vroeger dan gepland – tot het verleden.

“Schippers en ladingaanbieders, eventueel vertegenwoordigd door bevrachtingskantoren, zullen vanaf dan rechtstreeks onderhandelen met elkaar,” zegt Filip Martens, voorzitter PBV. “Deze virtuele markt benadert dankzij de moderne telematica en het Internet bijna het theoretische, transparante marktmodel dat in elk economiehandboek als ideaal vooropgesteld wordt.”

Jan Strubbe, directeur-generaal van de Administratie Waterwegen & Zeewezen: “De binnenvaart was een moeilijke sector. Enkel wie vertrouwd was met de geplogenheden van deze vervoersmodus maakte er nog gebruik van. Wij beginnen nu met een schone lei.”

Voor de schippers kan men echt wel van een cultuurbreuk gewagen: de vaste tarieven en de toerbeurt worden vervangen door marktconformiteit en commercieel onderhandelen. Maar ook het bedrijfsleven moet de binnenvaart bekijken door een andere bril. “Dankzij Bivas zal het net zo makkelijk worden een offerte op te vragen voor een binnenvaarttransport als voor een andere vervoersmodus,” stelt Martens. “Voor bedrijven zou dit een aanleiding kunnen zijn om hun bestaande logistieke processen in vraag te stellen.”

PRAKTISCH.

Hoe werkt Bivas in de praktijk? Verladers vullen een elektronisch formulier in op de website van het systeem met daarin onder meer de aard en de hoeveelheid van de aangeboden lading, het traject en de uitvoeringstermijn. Als de schipper bovendien laat weten waar hij zich bevindt, welke lading hij aan boord heeft en wanneer hij opnieuw voor een vracht beschikbaar is, kan Bivas de aanbieders elektronisch voorstellen.

“Het moet de aanzet worden voor één groot netwerk dat de scheepvaart en het waterbeheer volledig automatiseert,” stelt Strubbe. “Zo kunnen wij werken met onder meer plaatsbepalingssystemen (via satelliet – DGPS), tracking & tracing van de goederen, de automatische verrekening van de vaargelden… Op termijn zullen we de waterwegen beheren zoals dat nu ook met het luchtruim gebeurt.”

Vanaf 15 september stappen 52 schippers – 20% méér dan verwacht – en een aantal verladers (zoals onder meer Sibelco, Ubemi en Rupelzand) in een proefproject. De schippers krijgen een pc aan boord en kunnen via GSM of trunking radio met de PBV-server communiceren.

Het proefproject kost 8 miljoen frank en werd gesponsord door Hewlett-Packard en Spectrum. “Op basis van deze testperiode wordt het systeem verder bijgewerkt. Nadien kan elke schipper die dat wil, deelnemen,” stelt Martens.

Maar is de schipper er wel klaar voor? “Via het Vlaams Instituut voor het Zelfstandig Ondernemen ( Vizo) kregen 350 schippers al een opleiding bedrijfsvoering, 150 zijn nog met de cursus bezig. Samen hebben wij zo al de helft van de Vlaamse vloot bereikt,” zegt Martens.

Toch heeft de binnenvaart niet op Bivas gewacht. In Antwerpen vergroot de sector stelselmatig zijn marktaandeel (van 22,7% tot 27,1% tussen 1995 en 1997) in het hinterlandvervoer van containers ten nadele van het wegtransport (van 72,1% tot 65,8%). “Op korte termijn zit er volgens onze berekeningen in Vlaanderen 5 miljoen ton vracht op de binnenvaart te wachten. 46% kijkt uit naar de afschaffing van de toerbeurt, 39% heeft behoefte aan nieuwe kaaimuren,” zegt Martens. En Jan Strubbe besluit: “Op dat vlak hebben wij zestien subsidiedossiers principieel goedgekeurd, wat ons op termijn 33 miljoen ton extra terminalcapaciteit biedt. Maar de liefhebbers moeten snel zijn: na 31 december 1999 mogen wij van de Europese Commissie geen subsidies meer toestaan.”

LUDWIG VAN LIERDE