Viagra voor eigen vermogen

Vorig jaar hebben 22 bedrijven hun eigen vermogen elk met meer dan 1 miljard euro opgetrokken. Dat blijkt uit een Trendsonderzoek. De notionele interest lag aan de basis van de kapitaalverhogingen.

De notionele-interestaftrek heeft de werking van Viagra. Uit Trends Top 100.000 blijkt dat de Belgische bedrijven vorig jaar hun eigen vermogen in totaal met ten minste 100 miljard euro optrokken. In 2006 verhoogden 22 vennootschappen hun kapitaal met meer dan 1 miljard euro (zie lijst) – goed voor 52 miljard euro aan extra middelen.

Hoewel coördinatiecentra en holdings rechtstreeks geen of slechts beperkt gebruik kunnen maken van de notionele-interestaftrek, hebben de groepen via hun werkmaatschappijen toch baat bij de fiscale maatregel. Zo klom het aantal buitenlandse investeringen volgens het World Investment Report 2007 van de Verenigde Naties het afgelopen jaar naar 50,8 miljard euro als gevolg van de notionele-interestaftrek: dubbel zo veel als in 2005.

Vervangmiddel voor coördinatiecentra

Grote slokop met een geconsolideerde kapitaalsverhoging van meer dan 14 miljard euro is de Franse nutsgroep Suez – moeder van Cosutrel, Energy Europe Invest en Tractebel. “Zo bespaart Electrabel door interne kapitaalsverschuivingen niet minder dan 30,2 miljoen euro aan belastingen zonder dat daar één job bij komt”, aldus Stefaan Van Hecke (Groen!).

“Deze centralisatie van kasmiddelen kost de Belgische overheid geen eurocent”, repliceert Lut Van de Velde, woordvoerster van de energiegroep. “Integendeel. De nationale schatkist zal aan de operatie geld verdienen. Door repatriëring van bepaalde fondsen uit het buitenland, die over gelijkaardige regimes beschikken, zullen wij meer belastingen aan België betalen. Uiteindelijk is het netto een nuloperatie over de groep. We hebben enkel de financiering van onze investeringen en schulden verbeterd. Daarom hebben we ook geen voorafgaande goed- keuring van de overheid gevraagd. Fiscaal zijn we zeker van onze zaak.”

Belgacom International Services (BIS) sloot wel een ruling met de fiscus af. Door de overname van Telindus en de fusie van verschillende investeringsvehikels steeg het eigen vermogen van de telecomgroep vorig jaar met meer dan 4 miljard euro. Aangezien het coördinatiecentrum geen beroep kan doen op de notionele-interestaftrek, beperkte BIS de toepassing van de fiscale maatregel tot haar werkmaatschappijen. Hilde Wampers, vice-president tax van de groep: “Met een fiscale druk van 44,8 % van het bruto binnenlands product (bbp) staat ons land al jaren lang op de derde laatste plaats van de industrielanden. Ook wij hebben sterk overwogen om bepaalde activiteiten naar het buitenland te verhuizen. Als je in Ierland maar 12,5 % vennootschapsbelasting moet betalen, waarom zou je dan nog in België blijven met een aanslagvoet van 33,99 %? Dank zij de notionele-interestaftrek zijn wij echter in België gebleven. Nu dreigt de negatieve pers potentiële investeerders weg te jagen. Maar de fiscus beschikt over voldoende instrumenten om eventueel misbruik te bestraffen.”

“De notionele-interestaftrek is inderdaad een uitstekend middel om groepsfinancieringsactiviteiten aan te trekken naar België”, bevestigt Jan Denys, woordvoerder van Randstad. “In die zin vormt de maatregel een aantrekkelijk alternatief voor het gunstregime van de coördinatiecentra, dat tegen 2010 definitief afloopt. In januari 2006 verhuisde de Nederlandse uitzendgroep haar treasury afdeling van Amsterdam naar Brussel om van de fiscale maatregel gebruik te kunnen maken. In deze dienst zit de interne bank, die leningen aan haar werkmaatschappijen verstrekt. Zo hebben wij een aftrek gekregen die onze effectieve belastingvoet met 2 à 3 % verlaagde. Het is echter van groot belang dat transacties binnen een groep plaatsvinden onder marktconforme voorwaarden. Daarom hebben we voor de leningen van onze interne bank aan de groepsvennootschappen een voorafgaande goedkeuring van de fiscus gevraagd. Bovendien mag je niet vergeten dat deze financieringsmaatschappijen in België activiteiten genereren en dus belastingen betalen die het land anders zou missen.”

Ook Piet Lammens, woordvoerder van StatoilHydro, beaamt dat de notionele-interestaftrek essentieel is om vanaf 2009 – de datum dat het belastingvoordeel van het coördinatiecentrum van de groep afloopt – de langetermijnfinancieringen van zijn oliemaatschappij in België te houden. “Mocht de nieuwe regering de voordelen van de maatregel verminderen, dreigt een verhuis van het financiële hoofdkwartier naar het buitenland.”

Financiering van internationale expansie

Vele groepen voerden echter een kapitaalsverhoging door om hun buitenlandse overnames te financieren. Zo verhoogde Atlas Services Belgium – Belgische dochter van France Télécom – in 2006 haar eigen vermogen met 5,3 miljard euro om de participatie in Spaans concurrent Amena te financieren. Toch kon de groep nog voor 37 miljoen euro gebruikmaken van de notionele-interestaftrek, aldus woordvoerster Patricia Verdoodt. “Maar de fiscale maatregel leverde de vennootschap niets op, aangezien Atlas een overdragen verlies van meer dan 3 miljard euro draagt.”

De Zweedse machinebouwer Atlas Copco, die sinds 1 januari 2006 niet meer over een coördinatiecentrum in België beschikt, investeerde vorig jaar bijna 2 miljard euro in zijn vestiging in Wilrijk en maakte hierbij bij dankbaar gebruik van de notionele-interestaftrek. Hetzelfde geldt voor Heineken. Vorig jaar sluisde de Nederlandse brouwersgroep bijna 1,8 miljard euro door naar zijn Belgische dochter Mouterij Albert, aangezien de Europse Commissie het Nederlandse alternatief voor de notionele-interestaftrek – de zogenaamde rentebox – nog altijd niet heeft goedgekeurd.

Meubelfabrikant Ikea, die wereldwijd jaarlijks twintig nieuwe winkels opent, onderzoekt nog hoe hij van de fiscale maatregel gebruik zal kunnen maken. Ook zijn coördinatiecentrum heeft nog tot 2010 gebruik een fiscaal gunstregime. De kapitaalverhoging van 1,1 miljard euro moest enkel de buitenlandse expansie financieren.

De situatie bij de Nationale Participatiemaatschappij van Albert Frère ligt helemaal anders. Daar steeg het eigen vermogen van de twee holdings Erbe en CPN met niet minder dan 3,3 miljard euro. Volgens CFO Roland Borres komt dit bedrag overeen met de winst van het boekjaar. Van de notionele-interestaftrek wordt geen gebruikgemaakt.

Maar grote winnaars van de fiscale maatregel zijn de financiële instellingen. De Groep Brussel Lambert verhoogde haar kapitaal in 2006 met 4,6 miljard euro. Maar enige uitleg wil woordvoerder Patrick De Vos niet geven. “Interne keuken”, luidt het laconieke antwoord. Toch creëren de banken aan de lopende band fiscale nieuwe beleggingsvennootschappen om kunstmatig gebruik te kunnen maken van de notionele-interestaftrek, aldus SP.A-kamerlid Dirk Van der Maelen. Nochtans had de regering in maart 2006 een gedragscode met de financiële sector aangekondigd om excessief gebruik van de maatregel te vermijden. Nu blijkt uit een antwoord van staatssecretaris Hervé Jamar (MR), bevoegd voor de strijd tegen de fiscale fraude, dat de beroepsfederatie medio november 2007 enkel een rondzendbrief naar haar leden had gestuurd met het advies behoedzaam te werk te gaan. Jamar heeft de fiscus de opdracht gegeven een onderzoek te doen naar mogelijke misbruiken. De dienst financiële criminaliteit van de politie onderzoekt mogelijke misbruiken door grote familievermogens of multinationals.

Dexia voerde in 2006 een kapitaalsverhoging van 1,2 miljard euro door om de acquisitie van de Denizbank in Polen gedeeltelijk te financieren. Volgens woordvoerder Ulrike Pommée heeft de financiële instelling geen gebruikgemaakt van de notionele-interestaftrek. Haar werkmaatschappijen deden dat wel. Hetzelfde verhaal hoor je bij andere groepen, zoals UCB. Daar voerde het farmabe- drijf een grote kapitaalsverhoging door om het openbare overnamebod op haar Zwitserse concurrent Schwarz te financieren. Ook de chemiefirma’s Solvac en Fivac voerden een totale kapitaalverhoging van bijna 2,9 miljard euro door om hun participatie in het moederbedrijf tot 30 % op te trekken. Alleen Solvay CICC, de interne bank van de groep met een eigen kapitaal van 3,7 miljard euro, zal van de fiscale maatregel gebruik maken.

Door Eric Pompen