De Antwerpse havenbedrijven beginnen de vruchten te plukken van een doorgedreven preventiebeleid tegen arbeidsongevallen. Dat scheelt ook financieel een aardige slok op de borrel.
” Terwijl sommige havenbedrijven enkele jaren geleden nog verzekeringspremies van meer dan 10 procent op de loonmassa betaalden, zien we nu dat de premie substantieel gedaald is tot gemiddeld 4 procent voor bedrijven die blijvend inzetten op preventie.” Dat zeggen Geert De Krem, productmanager arbeidsongevallen, en Dominique De Clercq, havenspecialist van de verzekeringsmakelaar Vanbreda Risk & Benefits, op basis van de Havenbarometer 2017.
In die studie, gebaseerd op de portefeuille van Vanbreda in de havensector, namen ze de evolutie van de arbeidsongevallen in de Antwerpse haven en hun financiële impact voor de havenbedrijven onder de loep. Dat Vanbreda Risk & Benefits daarin het voortouw neemt, is niet zo verwonderlijk: ruim de helft van de Antwerpse havenarbeiders is via die makelaar verzekerd voor arbeidsongevallen.
De resultaten liegen er niet om: het aantal ongevallen is fors gedaald, waardoor de schadelast tussen 2012 en 2016 bijna halveerde: van 11,2 naar 6,5 miljoen euro, terwijl de loonmassa in dezelfde periode is toegenomen van 152 naar 166 miljoen euro. Daardoor is de gemiddelde technische kostprijs (schadelast gedeeld door loonmassa) gekrompen van 6,34 naar 3,95 procent.
Die resultaten zijn er vooral gekomen door de preventie en de sensibilisering van de werkgeverscentrale van de Antwerpse goederenbehandelaars Cepa en van individuele havenbedrijven, stelt De Clercq. “De lagere technische kostprijs heeft dan weer een gunstige impact op de verzekeringspremie die havenbedrijven betalen.”
Jarenlang maakte het hoge aantal arbeidsongevallen de haven een te mijden werkterrein voor verzekeraars, met slechts een drietal maatschappijen die er actief waren. “Hoe meer spelers, hoe meer we de concurrentie kunnen laten spelen”, zegt De Krem.
Stukgoed
Toch blijft havenarbeid een meer risicovolle sector, vervolgt hij. “In traditionele sectoren resulteert het merendeel van de ongevallen in tijdelijke arbeidsongeschiktheid. Bij havenarbeid zijn de vergoedingen voor tijdelijke en blijvende arbeidsongeschiktheid ongeveer in evenwicht. Positief is dat de daling in beide categorieën doorzet. Zo is het aantal verloren dagen door werkverlet spectaculair gedaald.”
Niet alle havenactiviteiten scoren even goed. Voor roro bijvoorbeeld steeg de schadelast van 1,45 miljoen in 2012 naar 2,79 miljoen in 2013, om in 2016 naar 1,72 miljoen te krimpen. Ook voor stukgoed maken de cijfers bokkensprongen van 5,78 miljoen (2012) naar 1,21 miljoen (2015) en vorig jaar opnieuw 2,02 miljoen euro.
“Vooral voor stukgoed is er nog werk aan de winkel”, weet Guy Vankrunkelsven, directeur van Cepa. “Dat is weinig repetitief werk en dus zijn de risico’s diverser en moeilijker beheersbaar. Vaak is de aard van de schepen en van de vrachten zeer verschillend, terwijl de indeling van de terminal bijna dagelijks verandert. Daar is op alle fronten een continue aandacht voor veiligheid noodzakelijk.”
Voor containers, goed voor zowat de helft van de tewerkstelling, lijkt de daling structureler. Dat is vooral een gevolg van de automatisering en het meer gestandaardiseerde behandelingsproces. Daar staat tegenover dat als er iets gebeurt, het doorgaans om zware schadegevallen gaat. Dat verklaart mee de piek in 2014 (5,12 miljoen), terwijl de schadelast vorig jaar daalde naar 2,83 miljoen euro.
Proactief werken
Opmerkelijk is dat de gemiddelde kostprijs per schadegeval vrij stabiel blijft, rond 7000 euro. Bovendien ligt de gemiddelde prijs van een woon-werkongeval hoger dan die van een arbeidsongeval op de terminal.
“In andere sectoren merken we dat bedrijven en verzekeraars steeds meer begaan zijn met de woon-werkongevallen. Vroeger klonk het al snel dat bedrijven daar geen impact op hadden. Nu doen ze acties voor defensief rijden, en dat levert resultaten op”, stelt De Clercq vast.
De havenbedrijven mogen niet op hun lauweren rusten, vindt Dries Elsen, directieadviseur en hoofd veiligheid bij Cepa. De dalende frequentie- en ernstgraad (zie tabel Steeds minder ongevallen in de Antwerpse haven) is positief, maar Cepa wil, samen met de vakbonden en de werkgevers, het aantal ongevallen en de bijhorende dagen arbeidsongeschiktheid nog fors naar beneden.
Elsen: “Wij willen tegen 2020 naar een frequentiegraad van 50 (het aantal ongevallen ten opzichte van de gepresteerde uren, nvdr) en een ernstgraad van 1,75 (aantal dagen arbeidsongeschiktheid ten opzichte van de gepresteerde uren, nvdr). Dat is nog altijd vrij veel in vergelijking met andere sectoren, maar het gaat hier uitsluitend om arbeiders, terwijl dat cijfer in andere sectoren wordt gecorrigeerd door de bedienden.”
“Steeds meer bedrijven teren niet alleen op de acties van Cepa”, weet De Krem. “Ze ondernemen zelf actie, met eigen preventiediensten en opvolging van de veiligheidsprocedures. Dat resulteert in betere scores, waarvan ze ook financieel de vruchten plukken.”
“De cijfers zijn belangrijk, maar onze hoofdbekommernis is veiligheid”, beklemtoont Cepa-directeur Vankrunkelsven. “Wij focussen in de eerste plaats op de mensen. Ons veiligheidsbeleid is een proces van jaren. Sinds we in 1980 zijn begonnen met opleidingen te geven, is dat alleen maar toegenomen. Nu moeten we nog een tandje bijsteken. Dat doen we door gesprekken met de CEO’s van de grootste bedrijven, door hen te confronteren met andere bedrijven in de sector, en door opleidingen te organiseren voor ploegbazen en operationeel management, maar ook voor havenarbeiders zelf.”
Volgens Elsen moet de veiligheidscultuur een breder draagvlak krijgen en proactief worden: “Uit metingen blijkt dat er bij de meeste bedrijven vooral actie werd ondernomen als er iets gebeurd was, of omdat iemand anders een initiatief nam. Een aantal multinationals is nu ook proactief bezig, en dat moet worden veralgemeend. Preventie en veiligheid moeten een automatisme worden.”
Patrick Claerhout en Luc Huysmans
“Het aantal verloren dagen door werkverlet is spectaculair gedaald”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier