Vertrek Jurgen Stark is nieuwe uppercut voor euro

De Duitse weerstand tegen het huidige beleid om de eurocrisis te bedwingen, krijgt met het vertrek van Jurgen Stark uit het directiecomité van de ECB een nieuwe dimensie. Keert Duitsland, ondanks de retoriek van Merkel, de eurozone langzaam maar zeker de rug toe?

Jurgen Stark verlaat de Europese Centrale Bank (ECB). De Duitser Stark zetelde als hoofdeconoom van de ECB in het zeskoppige directiecomité. Als alles volgens de normale procedure loopt, blijft Stark, wiens termijn in principe tot eind mei 2014 liep, nog tot het einde van dit jaar effectief op post. Volgens de officiële mededeling van de ECB vertrekt Stark om persoonlijke redenen. Bronnen binnen de ECB bevestigen evenwel dat zijn opstappen alles te maken heeft met het beleid van de ECB ten aanzien van de probleemlanden van de eurozone.

In mei 2010 lanceerde de ECB in het kader van het eerste grote reddingsplan voor de eurozone haar Securities Market Program (SMP). De bedoeling was dat de ECB actief obligaties zou gaan opkopen om de stabiliteit en het goed functioneren van het financieel systeem te garanderen. In de realiteit was het SMP een initiatief om via aankopen door de ECB de financieringslasten voor de landen in last (in die dagen vooral Griekenland, Ierland en Portugal) laag te houden.

Op enkele weken tijd kocht de ECB al snel enkele tientallen miljarden aan papier van die drie landen. Dit initiatief stootte onmiddellijk op de felle tegenstand van Axel Weber, in die dagen de president van de Duitse Bundesbank en de gedoodverfde opvolger van Jean-Claude Trichet als president van de ECB. Zeer tegen de gangbare etikette van het centraal bankierschap in ventileerde Weber die tegenstand openlijk.

Weber’s argument luidde dat de ECB alzo haar onafhankelijkheid ten aanzien van de politieke besluitvorming te grabbel gooide. Tevens waarschuwde hij voor de inflatoire gevolgen van zulke interventies en voor het gevaar dat alzo de structurele aanpak van de europroblematiek op de lange baan kon geschoven worden.

In februari 2011 gaf Weber uit ongenoegen met het ECB-beleid zijn ontslag als president van de Bundesbank. Hij werd vervangen door Jens Weidmann, een vertrouweling van kanselier Angela Merkel.

De voorbije weken dreef de ECB haar interventies op de obligatiemarkten in het kader van het SMP opnieuw op, vooral omdat de crisissituatie rond Spanje en Italië dreigde te escaleren. De balasn van de ECB raakt steeds meer volgestouwd met papier van de probleemlanden.

Jurgen Stark houdt het nu binnen de ECB voor bekeken en dit voor exact dezelfde redenen als dat Weber wegstapte uit de Bundesbank eerder dit jaar. Het vertrek van Stark – gepokt en gemazeld binnen diezelfde Bundesbank vooraleer over te stappen naar de ECB – maakt de tegenstand van de Duitse centrale bank tegen het beleid gevoerd door de ECB onder de leiding van Jean-Claude Trichet nu zeer openlijk en zeer compleet.

De voorbije week kwam die weerstand al zeer duidelijk tot uiting in publicaties van de Bundesbank en in de uitlatingen van diverse topmensen van de Bundesbank. Voor ECB-president Trichet die volgende maand op pensioen gaat en zal opgevolgd worden door de Italiaan Mario Draghi is dit een uitermate pijnlijke situatie die al het goede dat hij voor zichzelf en de ECB op het vlak van reputatie wist op te bouwen in één klap dreigt te vernietigen.

Angela Merkel blijft het van de daken schreeuwen dat Duitsland achter de euro staat. De realiteit in Duitsland is echter heel anders. De publieke opinie keert zich alsmaar massaler en intenser tegen de euro. Bij elke verkiezing wordt de regeringscoalitie genadeloos afgestraft.

Ook de ernstige pers stelt de zin van van het euro-avontuur steeds meer in vraag. Het Duits Constitutioneel Hof plaatste eerder deze week de Europese besluitvorming de facto onder de curatele van het Duitse parlement. En daar bovenop dus nu de harde openlijke oppositie van de Bundesbank.

Een euro zonder Duitsland is ondenkbaar. De Duitse steun aan het project kalft nu echter wel zeer snel af. Het ziet er dus hoe langer hoe somberder uit voor die euro.